Joram Bolle Nieuws 30 aug 2018, 08:30

Leestijd: 4 minuten

Allemaal aan de kweekburger

De roep om geen vlees te eten vanwege het klimaat wordt steeds luider. Metro duikt de komende dagen in de wereld van het vlees. Vandaag deel 2 van een serie van drie artikelen: Allemaal aan de kweekburger en we hebben nog maar 150 koeien nodig. 

Dat we minder vlees moeten eten, is duidelijk. Maar probeer mensen maar eens te overtuigen hun hamburger en drumstick te laten staan. Veel te lekker. Hoeft ook helemaal niet, zeggen steeds meer start-ups. In plaats van vlees van gedode dieren, kunnen we ook vlees kweken uit stamcellen.

Waarschijnlijk was ’t het duurste stukje vlees ooit. Tijdens een persconferentie in Londen in 2013 werd de eerste kweekburger gebakken en opgegeten. De kosten? 250.000 euro, opgebracht door Google-oprichter Sergey Brin. Inmiddels zijn we zo’n vijf jaar verder. De Nederlandse wetenschapper die de labburger ontwikkelde, Mark Post, heeft een bedrijf opgericht dat binnen afzienbare tijd kweekvlees op de markt moet brengen: Mosa Meat. Recent werd bekend dat er 7,5 miljoen euro in het bedrijf wordt geïnvesteerd.

150 koeien

De ambities en voordelen zijn spectaculair, als we Mosa Meat mogen geloven. Kweekvlees, ook wel clean meat genoemd, zou voor 96 procent minder uitstoot van broeikasgassen zorgen. En dat is nodig ook, want in 2050 is de vraag van de wereld naar vlees met 70 procent toegenomen, terwijl vlees nu al veel te vervuilend is. Met de cellen van één koe kun je 10.000 kilo kweekburger maken. Met maar 150 koeien wordt er voldaan aan de wereldlijke vraag naar vlees. Zonder een rund ervoor te slachten, dus het is nog diervriendelijk ook.

Tenminste, in theorie. Een grote stap die overwonnen moet worden, zowel op financieel gebied als qua diervriendelijkheid, is hoe kweekvlees wordt gemaakt. Want lange tijd was het nog extreem duur en eigenlijk helemaal niet zo diervriendelijk.

Dat zit zo: om dierlijk spierweefsel in te laten groeien, is er een vloeistof nodig met de juiste samenstelling. Die vloeistof is afkomstig van ongeboren kalfjes en heet foetaal kalfsserum. Daar moet een zwangere koe voor worden geslacht. Honderd zelfs, in het geval van de kweekburger die in 2013 werd gepresenteerd. Mosa Meat zegt inmiddels een plantaardig alternatief te hebben voor het kalfsserum, maar „dat is nog niet optimaal.” Hoe duur dat is, is onbekend, maar wel een belangrijke stap om kweekvlees voor consumenten betaalbaar te maken. 80 procent van de kosten van de burger zitten in het kalfsserum.

9 euro

Andere verbeteringen die Mosa Meat de laatste jaren zegt te hebben doorgevoerd, zijn het toevoegen van meer myoglobine, dat vlees z’n rode kleur geeft, en vet. Daardoor zouden de huidige kweekburgers veel smaakvoller zijn dan de eerste versie uit 2013. Ook is het productieproces verbeterd, waardoor Mosa Meat beweert op industrieel volume kweekvlees te kunnen produceren. Dat moet de prijs zo omlaag brengen dat het in 2021 betaalbaar wordt in sommige restaurant kweekvlees te eten. De inkoop zou dan 9 euro per burger zijn.

Mosa Meat is zeker niet het enige bedrijf dat zich bezighoudt met kweekvlees. Zo is er het Amerikaanse Memphis Meats, dat in 2016 z’n eerste gehaktbal maakte en een jaar later gekweekte kip en eend. Een ander Amerikaans bedrijf, Just, zegt eind dit jaar al z’n eerste kweekvlees op de markt te willen brengen.

Maar zoals zo vaak staat de praktijk de idealen in de weg. Omdat kweekvlees een nieuw soort voedsel is, is het nog niet officieel toegestaan door de Europese voedseltoezichthouder EFSA. Eén Nederlands restaurant en het Amsterdamse wetenschapsmuseum NEMO schaften dit jaar kweekvlees aan van Just, maar mochten dat van de EFSA niet verkopen. Het kan jaren duren tot die toestemming er wel is.

Worstjes en burgers

En dan is er nog het beperkte aanbod van kweekvlees. Je krijgt geen sappige ribeye, lamsbout of kippenvleugel op je bord. Al het kweekvlees komt overeen met gemalen vlees. Kun je dan niet net zo goed plantaardige vleesvervangers nemen? Om ook ander vlees te kunnen kweken, moet er nog heel veel onderzoek plaatsvinden, maar het is wel mogelijk dat kwekers zich daar in de toekomst op richten, zegt onder meer Mosa Meat.

Toch is het de vraag of consumenten er dan wel zo voor openstaan, maar consumptiesocioloog Hans Dagevos van de Wageningen University twijfelt daar niet aan: „Kweekvlees is nog niet op de markt, maar er wordt al wel consumentenonderzoek naar gedaan. Daaruit blijkt dat consumenten best kweekvlees willen proberen. Kweekvlees zal voorlopig alleen gaan over burgers, worstjes of kipstukjes. Toch zie ik daar niet zo’n probleem in. Veel van het nu verkochte vlees is namelijk gemalen vlees, met een weinig specifieke smaak, zoals gehakt, worst of hamburgers.”