Cerise van Vliet Nieuws 31 aug 2018, 14:09

Leestijd: 7 minuten

1500 cold cases verdienen zelfde aandacht als Nicky

Woensdag 22 augustus was het voor de familie van Nicky Verstappen ein-de-lijk zo ver: na jaren van onzekerheid, frustratie en enorm verdriet vindt de politie Jos Brech, de man die ervan wordt verdacht in 1998 de 11-jarige Nicky te hebben vermoord.

Een enorme doorbraak in deze zaak, maar er zijn nog duizenden andere onopgeloste zaken in Nederland die niet de aandacht krijgen die ze verdienen. Dat zegt Wicky van der Meijs. Zij is de dochter van Martien van der Meijs, die in 2002 een wandeling met de hond niet overleefde. Een vooralsnog onbekende dader stak de onschuldige man in zijn rug en raakte daarbij zijn aorta. Van der Meijs wist nog naar huis te komen, maar hij was zo zwaargewond dat zijn vrouw zijn stem niet meer herkende door de intercom van de flat. Haar man waarschuwde haar volgens Opsporing Verzocht altijd niet open te doen voor vreemden.

Elke dag angst

Een buurman reageert op de noodkreten van Martien en schiet te hulp. Pas toen de ambulance eenmaal bij de flat arriveerde ging de deur open en viel de bebloede man naar binnen, hij overleed. De politie zet direct alles op alles om de dader te pakken. Er wordt zelfs op televisie aandacht besteed aan de zaak en er komen tips binnen, maar niet de gouden. De dader is zestien jaar later nog steeds niet gepakt. De nabestaanden leven volgens dochter Van der Meijs nog elke dag in angst. ,,Soms kijkt een volledige onbekende me aan en dan denk ik, zou dat de dader zijn?"

Om een einde te maken aan die vreselijke onzekerheid, wil Van der Meijs meer mankracht zodat de politie meer aandacht kan schenken aan dit soort onopgeloste zaken. Maar zoiets kost uiteraard meer geld, geld dat er er niet zomaar is. Om daar verandering in te brengen, richtte ze een petitie op. De oproep is gericht aan premier Mark Rutte en het Ministerie van Veiligheid en Justitie, Ferdinand Grapperhaus en Sander Dekker – de mannen die over het geld gaan.

Duizend onopgeloste moorden

In de petitie schrijft Van der Meijs hoe blij ze is dat er nu een doorbraak is in de zaak van Nicky Verstappen, maar: ,,Wij vinden dat al de andere meer dan duizend onopgeloste moorden en cold cases dezelfde inzet verdienen." Ze omschrijft hoe het voor de nabestaanden is dat de moordenaars in deze belangrijke zaken nog niet zijn gepakt: ,,Onze dode geliefden kunnen niet meer navertellen wat zij voelden toen zij in die laatste minuten voor zij stierven hun moordenaar soms recht in de ogen keken. Wij, meer dan 1000 families, huiveren bij de gedachte dat wij overal de moordenaar van onze geliefden kunnen passeren."

https://www.facebook.com/wicky.vandermeys/posts/724042191272021

Zij roept de overheid op verantwoordelijkheid te nemen voor het oplossen van deze zaken. ,,Wij vragen een krachtiger en overtuigende aanpak van de meer dan duizend moordzaken en meer goed uitgeruste politieteams en activistische officieren van Justitie." Op dit moment zijn de politieteams volgens haar dus niet goed genoeg uitgerust. Nederland telt tien coldcaseteams, één per politie-eenheid. Maar ondanks dat elke eenheid een eigen specifiek coldcaseteam heeft, betekent dat niet dat ieder team uit evenveel mensen bestaat.

Sprookje

Er zou in Noord-Nederland maar één rechercheur beschikbaar voor de onopgeloste zaken, terwijl dat er in Oost-Nederland tien zijn. Aart Garssen, die binnen de politie verantwoordelijk is voor cold cases, erkende tegenover de NOS dat er per regio een verschillend aantal rechercheurs beschikbaar is voor dit soort zaken. Hij legt uit dat de inzet in dit soort zaken afhangt van hoeveel kans er is dat de zaak wordt opgelost en hoe burgemeesters en het Openbaar Ministerie de schaarse capaciteit willen verdelen. ,,Het is een sprookje om te denken dat rechercheurs van cold cases zich dag en nacht alleen bezighouden met cold cases”, zegt Van der Meijs. ,,Als er een liquidatie of iets dergelijks is, gaan ze daarmee aan de slag. Ze hebben de bevoegdheid om aan de slag te gaan met cold cases, maar dat is niet het enige wat ze doen.”

De politie ziet dat cold cases over het algemeen alsnog worden opgelost door twee dingen: nieuwe informatie van getuigen en nieuwe technieken. Aan de ene kant hopen de rechercheurs altijd dat mensen in de loop der jaren gaan praten en er zo alsnog informatie naar buiten komt. Daarom maken zijn gebruik van bijvoorbeeld de coldcasekalender. In deze kalender staan 52 onopgeloste zaken. De kalender wordt uitgedeeld in alle gevangenissen in het land in de hoop dat gevangenen naar voren komen met informatie. Nieuwe technologie is de andere hoopgevende factor in dit soort onderzoeken. De laatste ontwikkeling is kunstmatige intelligentie.

Hoopgevende technologie

Door met nieuwe technieken naar de oude sporen te kijken, kan nu veel beter onderzoek worden gedaan. Als de recherche nu moet uitzoeken welke van de vele stapels papier het best eerst kan worden bekeken voor nieuw onderzoek, duurt dat dagen. Met kunstmatige intelligentie zou een computer binnen no time kunnen vertellen welke zaken het meest kansrijk zijn. Dat klinkt hoopgevend, vindt ook Van der Meijs. ,,Dat is een waanzinnige uitvinding, daar ben ik als nabestaande laaiend enthousiast over."

Toch is er een kleine maar: door haar laaiende enthousiasme werd de vrouw uitgenodigd voor de tv-opnames van een talkshow. ,,Daar hoorde ik Peter R. de Vries toen vragen hoe ze denken deze technologie te gaan inzetten. Hij zei ‘Hoe ga je dat doen? Ik ken die kantoortjes en je hebt daar één mannetje zitten die dan honderden moordzaken in moet voeren in de computer’. We hebben het hier over de dossiers van 1774 zaken. Het invoeren van die data in de computer blijft nog altijd mensenwerk. Toen ik dat hoorde zakte de bodem onder mijn voeten vandaan."

Geen mankracht

Dat de technologie er is, is natuurlijk fantastisch, maar zonder mankracht kan er nog steeds geen gebruik van worden gemaakt. Om die mankrachten aan te vullen zouden er meer rechercheurs moeten komen, maar als dat niet kan denkt de initiatiefneemster aan bijvoorbeeld juristen die graag een handje willen helpen of zelfs gepensioneerde rechercheurs die het vak missen. ,,Maar dan stuit je ook op allemaal procedures. Het is niet zo makkelijk als het lijkt. Zelfs de oud-rechercheurs moeten gewoon weer een procedure volgen."

Deze procedures zouden mensen afschrikken en zo is er nog steeds niet genoeg mankracht om de stapels papieren in de computer te krijgen. Ondertussen is er veel media-aandacht voor de petitie en heeft ook de minister al van zich laten horen. Die reactie vindt de nabestaande echter op z’n zachtst gezegd niet bevredigend. ,,Hij schreef: ‘Iedere moord schreeuwt inderdaad om een oplossing en als er nieuwe aanwijzingen zijn of nieuw bewijs is, kunnen deze zaken worden heropend’ dat is prima, maar de laatste zin maakte me heel boos. Daarin schreef hij ‘Het blijft helaas een feit dat sommige zaken door omstandigheden onopgelost blijven.’ Dat vind ik bijna een belediging tegenover onopgeloste moordzaken, alsof het de normaalste zaak van de wereld is."

Eilandje

Van der Meijs vindt dat de overheid deze ‘omstandigheden’ juist zelf creëert en dus de verantwoordelijkheid moet nemen. Van der Meijs blijft vechten om gehoord te worden. Eén van de manieren waarop zij ondertussen samen met andere nabestaanden veel steun vindt, is door ervaringen te delen via een besloten Facebook-groep. ,,Als nabestaande van moord zit je op een soort eilandje, de buitenwereld snapt je niet en jij wil ze niet tot last zijn. In de groep delen we lief en leed door middel van tips, gedichten, liedjes en veel meer."

Het is afwachten wat de politieke reactie op de petitie is. Maar één ding is voor de initiatiefneemster heel duidelijk: ,,We leven nu in een omgekeerde wereld. De maatschappij hoort beschermd te worden door de overheid, maar nu wanen moordenaars zich veilig omdat ze weten van de onderbezetting bij de politie. Veiligheid is de basis van een normaal bestaan. Een moeder beschermt zijn kind en de overheid hoort ons te beschermen."