Jelmer Visser Nieuws 10 jul 2018, 16:47

Leestijd: 5 minuten

Vergoeding PrEP: ‘een doorbraak in strijd tegen hiv’

Minister Bruno Bruins (CDA) heeft dinsdagmiddag bevestigd dat PrEP, een preventief middel tegen hiv, per 2019 vergoed wordt in het basispakket. Het medicijn wordt bij wijze van proef beschikbaar gesteld aan mannen die seks hebben met mannen. Deze proef gaat vijf jaar duren. Na deze periode wordt bekeken of het middel blijvend vergoed zal worden.

PrEP is een preventiemiddel tegen hiv. Bij dagelijks gebruik kan de pil voorkomen dat iemand geïnfecteerd raakt met het virus. Het is geen vervanging van andere maatregelen. De risicodoelgroep wordt nog steeds geadviseerd om condooms te blijven gebruiken en zich periodiek op soa’s te laten testen.

Preventieve hiv-remmers #PrEP worden voor een periode van 5 jaar verstrekt aan de hoogrisicogroep van mannen die seks hebben met mannen (MSM). Dat maakte minister Bruins vandaag bekend. Naar schatting kunnen zo 250 hiv-infecties per jaar worden voorkomen. https://t.co/7DBwinwvZI pic.twitter.com/pGceJK5vXs

— Ministerie van VWS (@MinVWS) July 10, 2018

Hiv-preventie

De minister volgt hiermee het advies op van de Gezondheidsraad. De raad adviseerde het Ministerie van Volksgezondheid eerder al om de PrEP-pil op te nemen in het basispakket. De belangrijkste reden hiervoor is het aantal nieuwe hiv-besmettingen omlaag te krijgen. Het middel wordt in de proefperiode alleen vergoed voor mensen die onder een risicodoelgroep vallen. PrEP zal verkrijgbaar zijn bij vijf tot zeven GGD’s.

Hoewel de ziekte tegenwoordig met remmers niet meer fataal hoeft te zijn, moeten patiënten wel hun hele leven lang medicatie blijven gebruiken. Een derde van de nieuwe patiënten komt uit Amsterdam. De meeste hiv-besmettingen komen voor onder homoseksuele mannen met wisselende contacten. Wanneer iemand dagelijks PrEP inneemt, is het niet meer mogelijk om met hiv geïnfecteerd te raken. Indien iemand een monogame relatie krijgt of niet langer risicoseks heeft, kan het gebruik van de pil gestaakt worden.

Bruins verwacht dat ongeveer 6500 mannen van de mogelijkheid gebruik gaan maken. Zij betalen een eigen bijdrage van ongeveer 12 euro per maand. Dit is ongeveer een kwart van de totale kosten. Toch is de vergoeding van PrEP omstreden. Condooms zouden afdoende bescherming bieden en bovendien zou het de samenleving geld kosten. Bruins vindt het echter belangrijk dat hiv zich niet verder verspreid en dat anderen minder gevaar lopen. Bovendien merkt hij op dat het een kostbare levenslange hiv-behandeling na de diagnose voorkomt.

Doorbraak in strijd tegen hiv: De regering gaat hiv-preventiepil PrEP verstrekken aan homo- en biseksuele mannen die risico lopen op hiv. Dat blijkt uit een brief van minister Bruins (Medische Zorg) aan de Tweede Kamer. https://t.co/a1zam2Eo9U

— COC Nederland (@COCNederland) July 10, 2018

Doorbraak

Homobelangenorganisatie COC reageert enthousiast op het nieuws. Samen met het Aids-fonds en artsen pleiten zij al sinds 2014 voor een vergoeding van het preventiemiddel. „Dit heel goed nieuws en kan een doorbraak betekenen in de preventie van hiv in Nederland," vertelt woordvoerder van het COC Philip Tijsma. „PrEP biedt een unieke kans om hiv de kop in te drukken. In totaal krijgen er nog steeds jaarlijks ongeveer 800 mensen de diagnose in Nederland. Met PrEP is dat er straks naar verwachting elke werkdag één minder, het scheelt in totaal zo’n 250 nieuwe hiv-diagnoses per jaar."

Het al dan niet vergoeden van PrEP heeft tot veel discussie geleid. De pil zou risicovol gedrag, zoals onveilige seks met meerdere partners, uitlokken en niet beschermen tegen andere SOA’s zoals gonorroe, chlamydia en syfilis. „Wanneer iemand mee wil doen aan de PrEP-proef moeten zij hun pillen elke drie maanden afhalen bij de GGD. Ze krijgen dan niet alleen de preventieve hiv-remmer, maar ook een soa-test. Uit diverse onderzoeken blijkt dat PrEP-gebruikers niet meer soa’s oplopen dan een controlegroep", aldus de woordvoerder van de belangenorganisatie van LGBTQ+’ers.

Het Aidsfonds is tevens blij met het besluit. „PrEP is simpelweg kostenbesparend omdat je met het voorkomen van nieuwe infecties ook de kosten van levenslange behandeling van hiv voorkomt. Maar bovenal geeft de pil mensen die een hoger risico op hiv lopen een extra mogelijkheid om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun seksuele gezondheid en die van hun partners", laat directeur Louise van Deth in een persverklaring weten.

Snel invoeren

Het COC wil het aantal nieuwe diagnoses naar nul krijgen. „Het besluit van de minister is ook een grote slag in de strijd tegen hiv in Nederland. In San Francisco is het aantal nieuwe diagnoses zelfs gehalveerd. Het zou fantastisch zijn als dit ook in Nederland zou gebeuren. Om de proef te laten slagen moet het middel zo gemakkelijk en goedkoop mogelijk verkrijgbaar worden."

Toch is er vanuit de voorstanders ook een kritische noot bij het besluit van de minister. De PrEP-verstrekking door de GGD gaat vanaf 2019 beginnen, maar het COC vindt dat dit te laat is en dat het op kortere termijn ingevoerd moet worden. „Elke hiv-diagnose is er eentje te veel en de GGD’s zijn er klaar voor. Dus waarom wachten als het nu al kan worden ingevoerd?", vraagt Tijsma zich af.

Andere risicogroepen, zoals sekswerkers en drugsverslaafden, kunnen het middel ook vergoed krijgen. Dit loopt echter via de huisarts. PrEP was al verkrijgbaar in Nederland, maar dit was tot een paar maanden geleden erg duur. Begin dit jaar daalde de prijs van de pil van 500 euro naar zo’n 50 euro per maand. Sommige mensen bestelden het middel op eigen initiatief in het buitenland zonder toezicht van een arts.

Hiv in Nederland

In totaal zijn er volgens cijfers van het Aidsfonds bijna 23.000 mensen in Nederland seropositief. De infectie was vooral in de jaren ’80 en ’90 een fatale diagnose. Tegenwoordig kunnen hiv-remmers ervoor zorgen dat de levensverwachting van hiv-positieve personen niet lager is dan die van mensen zonder hiv. Er is geen geneesmiddel voor hiv, maar met remmers kan er echter wel voor gezorgd worden dat het virus ondetecteerbaar wordt. Hiervoor moet iemand wel zijn hele leven lang dagelijks medicatie slikken.

Er vallen in Nederland ook nu nog ongeveer honderd doden per jaar als gevolg van hiv. Meestal komt dit omdat patiënten zich te laat hebben laten behandelen waardoor remmers niet meer mogen baten. Wanneer je de ziekte onbehandeld laat, schakelt het virus het menselijk immuunsysteem uit. In een vergevorderd stadium wordt dit aids genoemd. Vanwege de verzwakking van het immuunstelsel, wordt de patiënt veel vatbaarder voor andere ziektes en infecties. Soms met dodelijke afloop. Naar schatting is er een groep van ongeveer 3000 mensen in ons land die niet weet dat ze het virus dragen.

In 2024 wordt geëvalueerd of de proef geslaagd is. PrEP wordt al verstrekt in ondermeer Frankrijk, Noorwegen, Schotland, België en Portugal. In 2016 waren er volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie bijna 37 miljoen mensen besmet met hiv. Aan de gevolgen van het virus bezwijken per jaar ongeveer een miljoen mensen. Vooral in Sub Saharisch Afrika is er sprake van een grootschalige epidemie.