Sofie Smulders Nieuws 24 mei 2018, 14:44

Leestijd: 3 minuten

Waarom PRIMA een effectief anti-pestprogramma is

Pesten wordt op veel Nederlandse basisscholen aangepakt met speciale anti-pestprogramma’s, maar uit gezamenlijk onderzoek van vijf universiteiten en het Trimbos Instituut blijkt dat veel van die methodes amper effect hebben. Vier programma’s werken wel, Metro licht er een uit: PRIMA.

„Het belangrijkst bij PRIMA is dat er voor de interventie samen wordt gewerkt. Van verschillende kanten wordt het pesten aangepakt. Dus niet alleen voor het kind en de school, maar ook voor de ouders”, vertelt Patricia Bolwerk van Stop Pesten Nu. „Wat hier ook heel goed werkt, is dat de sancties van tevoren voor iedereen helder zijn. Ik denk dat daarin een groot verschil zit ten opzichte van andere interventies.”

Rollen

Saskia Kloet van VeiligheidNL vindt net als Bolwerk dat het de brede aanpak is die PRIMA zo effectief maakt. “We bieden verschillende modules aan, die apart gebruikt kunnen worden, maar samen het best uitpakken”, vertelt Kloet. „De eerste is een e-learningmethode voor docenten. Hierin krijgen ze achtergrondinformatie over pesten. Bijvoorbeeld over de rollen die kinderen kunnen hebben: pester, gepeste, omstander, meeloper, en hoe deze zich tot elkaar verhouden. Hoe docenten een goed rolmodel kunnen zijn, hoe ze pesten kunnen signaleren en hoe ze kunnen ingrijpen.”

Daarnaast is er een lessenserie, bestaande uit compleet uitgewerkte lessen, die docenten in hun klas geven, vertelt Kloet. „In de klas gaan docent en leerlingen aan de slag met situaties die uitgewerkt zijn aan de hand van drie pijlers: het groepsproces, weerbaarheidsstrategie en sociale vaardigheden.”

Pestmeter

De PRIMA pestmeter is een andere belangrijke component. Kloet: „Meten werkt, dat komt duidelijk uit onderzoek naar voren. De pestmeter is een digitale vragenlijst voor de leerlingen. Deze is omgevormd tot een interactieve WhatsApp. Hierin worden vragen gesteld over het klassenklimaat, de sociale status, welke klasgenoten leerlingen aardig vinden of juist niet en of iemand zich een gepeste voelt of misschien juist een pester.” Voor de docent van de betreffende klas rolt er een rapportage uit, die ook weer besproken kunnen worden in de lessenserie. Kloet: „Wij raden dat sterk aan. Zo kun je bijvoorbeeld filmpjes laten zien die aansluiten op situaties die ook in de klas voorkomen.”

Ook ouders worden betrokken in de anti-pestmethode van PRIMA. Zo zijn er draaiboeken voor berichten in de nieuwsbrief naar ouders en voor het organiseren van ouderavonden.

Gedegen onderzoek

Kloet is van mening dat scholen goed onderzoek moeten doen als ze besluiten een anti-pestprogramma te implementeren. „Niet zomaar iets aanschaffen, maar goed overleggen wat past bij de school. Ook belangrijk: de motivatie van leerkrachten. Is die er niet, dan komt het ook niet goed over en kun je het beter niet doen. Wij vinden daarnaast dat het verplichten van een anti-pestprogramma niet werkt, iets dat ook terug kwam uit het onderzoek. En op scholen waar pesten niet of nauwelijks voorkomt, is het dan ook niet nodig of gebruik je alleen een module waarmee je de boel monitort.” Niet alle methodes passen bij alle scholen en daarom is het ook zo fijn dat er verschillende opties zijn, vindt Kloet: „Ons gezamenlijke doel is immers om pesten terug te dringen.”