Erik Jonk Nieuws 23 mei 2018, 04:00

Leestijd: 4 minuten

‘Voor een brood wordt een moord gepleegd’

Venezuela verkeert in een diepe politieke en economische crisis en dat is er met de omstreden herverkiezing van president Nicolás Maduro van zondag bepaald niet beter op geworden. Honderdduizenden mensen willen het land zo snel mogelijk verlaten. Velen leven op straat en hebben niets meer. 1,6 miljoen Venezolanen zijn hun land al ontvlucht. Alleen al in 2017 staken 796.000 Venezolanen de grens met Colombia over. Tineke Ceelen is er namens Stichting Vluchteling (zij is directeur) om met collega’s de internationale noodhulp die nodig is in kaart te brengen. Metro sprak Ceelen dinsdag.

Dertienduizend procent inflatie

Waar ben je precies?

Ik ben met een klein team in Cúcuta, een stad op de grens van Venezuela en Colombia. We zien hier honderdduizenden Venezolanen die naar Colombia willen, omdat de economie in hun land als een kaartenhuis in elkaar gedonderd is. De inflatie is torenhoog, dertienduizend (!) procent in een jaar tijd. Zij hebben geen toegang meer tot gezondheidszorg en hebben voor zichzelf en hun gezinnen de grootst mogelijke moeite om aan genoeg eten te komen. Daarmee neemt de onveiligheid in Venezuela hand over hand toe. Voor een brood wordt soms letterlijk een moord gepleegd. Op het moment dat ik jou aan de telefoon heb zie ik werkelijke massa’s mensen.

Hoe is de sfeer onderling verder, naast de gevallen van moord om een brood?

Gisteren was ik bij een katholieke orde die dagelijks voedsel uitdeelt aan mensen die er achter hekken op wachten. Daar zag ik toch onderlinge solidariteit, er wordt niet gevochten om voorrang in de rij. Ik zou de Venezolanen ook getraumatiseerd willen noemen. De mensen, veelal uit de middenklasse, kunnen nog amper geloven wat hen is overkomen.

Mensen zoals jij en ik

Wat voor mensen spreek je zoal?

Mensen met héle grote koffers, waardoor je weet dat ze hier niet staan om even heen en weer naar Colombia te gaan. Ze hebben besloten om Venezuela definitief te verlaten. Gisteravond laat zag ik in de stad overal mensen in parken en ook in droge rivierbeddingen liggen te slapen. Het valt me op dat het allemaal mensen zoals jij en ik zijn. Ik sprak een groep mensen waarvan ik dacht dat die door onze organisatie ter plekke ingehuurd waren om te helpen, maar het bleken daklozen te zijn. Er was ook een advocaat bij, die na 25 jaar ervaring in een mum van tijd alles kwijtgeraakt is. Mijn beeld bij daklozen is over het algemeen toch heel anders dan deze mensen die op straat liggen. Hun verhalen zijn verschrikkelijk.

Is de grens met Colombia weer open?

Gedurende de verkiezingen was de grens gesloten, maar vanmorgen (dinsdag, red.) ging de grens weer open. Daarom zijn er zoveel mensen hier die Venezuela definitief de rug willen toekeren. Maar niet alleen nu, elke dag zijn er weer dúizenden mensen.

Te veel vluchtelingen

Hebben al die vluchtelingen een beetje kans in Colombia?

In deze Colombiaanse regio was een zekere bereidheid om vluchtelingen op te vangen. Ondertussen zijn de aantallen mensen zó groot geworden, dat er een gigantisch probleem is. Al die Venezolanen kunnen niet de Colombianen van de arbeidsmarkt verdrijven natuurlijk. Al die mensen in Cúcuta vinden niet ‘even’ een baan. Het draagvlak voor hulp aan de Venezolanen neemt in Colombia in rap tempo af.

Wat kan de internationale gemeenschap voor al die vluchtelingen doen?

Mensen hebben niets meer. Ze hebben alles verkocht voor een paar kwartjes om nog de meest basale dingen te kopen om te kunnen overleven. Vrouwen en ook zeer jonge meisjes zetten hun lichaam in om toch wat geld te verdienen. Er is noodhulp nodig, vooral voedsel en toegang tot noodzakelijke gezondheidszorg. Maar we zetten ook in op een beschermingsprogramma omdat er geen veiligheid in het land is. Bovendien bekijken we of we de meest kwetsbaren moeten helpen met cashgeld.

Ellende in getallen

• Lichamelijk leed. Tweederde van de Venezolanen viel vorig jaar gemiddeld 11 kilo af.

• Chronisch geldtekort. 90 procent van de bevolking heeft niet genoegd geld om voldoende voedsel kopen.

• Slechte nachten. 61 procent van de inwoners van Venezuela zegt met honger naar bed te gaan.

• Hulp. 1 miljoen mensen zouden door hulp uit de wereld van voedsel moeten worden voorzien.