Johan van Boven Nieuws 1 mei 2018, 12:38

Leestijd: 3 minuten

‘Over 5 jaar algeheel verbod op alcoholreclame’

Over een jaar of 5 is reclame voor alcohol in Nederland uit den boze. Tegen die tijd zullen er ook geen evenementen en sportwedstrijden meer worden gesponsord door alcoholmerken. Dat zegt Wim van Dalen, directeur van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP.

Dinsdag kreeg hij nog een teleurstelling te verwerken na een klacht die STAP indiende bij de Reclamecode Commissie over een reclamespotje van Heineken, waarin Shorttracker Sjinkie Knegt de hoofdrol speelt. Na het behalen van zijn zilveren plak tijdens de Olympische Winterspelen in Pyeongchang wordt hij verrast door een bezoek van zijn vader en zus, dat door Heineken en Samsung werd geregeld. Het logo van het Holland Heineken House is in de commercial regelmatig in beeld.

Social media

Volgens de Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken mogen topsporters niet worden ingezet voor alcoholreclame in bioscoop-, radio- en televisiecommercials. De klacht van STAP werd verworpen (de beroepsperiode loopt overigens nog) omdat het spotje niet op tv is uitgezonden, maar op social media. Volgens de Reclamecode Commissie heeft de reclame nauwelijks minderjarigen bereikt.

„Maar ik hoef jou niet uit te leggen dat jongeren juist op social mediakanalen als YouTube en Twitter actief zijn en steeds minder vaak tv kijken”, aldus Van Dalen. STAP stelde vast dat het reclamespotje met Knegt op YouTube 567.328 keer is bekeken en op 593.593 maal. „Het is dus flauwekul dat de reclame nauwelijks door jongeren is gezien. Het zou wettelijk vastgelegd moeten worden dat alcoholmerken niet via social media mogen adverteren.”

Beweging

De regelgeving op dit gebied gaat in landen als Finland en Zweden steeds meer die kant op, ziet de STAP-directeur. „Ik ben onlangs in Litouwen, waar heel veel wordt gedronken, geweest en daar is de overheid het zat en is er een algeheel verbod op alcoholreclame in het leven geroepen. Ook Australië, Ierland en Schotland zijn hiermee bezig. Er is heel veel beweging en Nederland zal nooit vooroplopen, maar over een paar jaar komt het hier ook tot een algeheel verbod op alcoholreclame. Voor veel mensen klinkt dit wellicht ongeloofwaardig, maar met tabak is het uiteindelijk ook gebeurd.”

Peter de Wolf, directeur van Stichting Verantwoorde Alcoholconsumptie (STIVA), denkt niet dat het zo’n vaart zal lopen. Wel verandert er in de loop der jaren ongetwijfeld van alles op het gebied van reclame voor alcoholgebruik, zegt hij.

Code aanpassen

„Eens in de twee jaar passen we onze Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken aan, bijvoorbeeld vanwege nieuwe technologische ontwikkelingen. Wij waren het eerste land dat aparte regels heeft ingevoerd voor alcoholreclame op social media. Zo kunnen drankcommercials op Facebook niet in de tijdlijn van minderjarigen verschijnen. Nu moeten we ervoor zorgen dat we op dit gebied up to date blijven. Daarom steken we de komende weken weer de koppen bij elkaar en beoordelen we in het najaar of we de code moeten aanpassen. Wij doen er alles aan om alcoholreclame zo veel mogelijk buiten het bereik van minderjarigen te houden.”

Maar hoe kan de video met shorttracker Knegt dan toch op social media zijn verschenen? Volgens De Wolf is er in dit geval sprake van een grijs gebied. „Het was een reclame van Samsung. Er werd geen bier aangeprezen, maar een communicatiemiddel. Dat gebeurde in de setting van het Holland Heineken House. We zullen moeten kijken hoe we dergelijke zaken voortaan kunnen voorkomen door bepaalde zaken in de Reclamecode anders te omschrijven. Het is een ‘levend’ document, dus zullen dingen altijd blijven veranderen. Maar een algeheel verbod op alcoholreclame zie ik niet gebeuren.”