Cerise van Vliet Nieuws 23 mei 2018, 09:19

Leestijd: 3 minuten

Nieuw systeem moet cold cases sneller oplossen

In de ideale wereld zou elke politiezaak opgelost worden, in werkelijkheid is dat wel anders. Nederland telt zelfs zo’n 1500 cold cases, zaken die nooit zijn opgelost en waar een minimale gevangenisstaf van 12 jaar op staat. Duizend daarvan zijn onopgeloste moorden. Het is onder andere zo moeilijk om deze zaken nog op te lossen, omdat het gewoon een enorme papierenrompslomp is.

Daar hoopt de politie nu verandering in te brengen door gebruik te gaan maken van kunstmatige intelligentie. Een nieuw computersysteem moet in de toekomst meer en sneller cold cases oplossen. De kunstmatige intelligentie brengt voor agenten in kaart welke van de oude, onopgeloste zaken kansrijke sporen bevatten, om vervolgens met de inzet van nieuwe forensische technieken alsnog een doorbraak te kunnen bereiken.

Overzicht

Van de 1500 Nederlandse cold cases wordt nu ongeveer 35 procent alsnog opgelost, meldt de politie. De tien speciaal ingerichte coldcaseteams lopen volgens Roel Wolfert van de politie bij hun onderzoeken echter tegen een praktisch probleem aan: ze hebben geen overzicht van cold cases gerangschikt naar kansrijkheid, bijvoorbeeld op het gebied van forensische mogelijkheden. En daar moet kunstmatige intelligentie verandering in gaan brengen.

Ongeveer 25 miljoen pagina’s in duizenden papieren dossiers moeten worden doorgespit. Op dit moment is slechts 15 procent hiervan gedigitaliseerd. „Om te bepalen of het zin heeft een zaak verder te onderzoeken maken forensisch rechercheurs daarom nu handmatig, per cold case, een sporenbeeld om dat te kunnen afzetten tegen de onderzoekstechnieken van vandaag. Dit duurt gemiddeld vijf tot dertig dagen”, aldus Wolfert.

Met dit tempo duurt het nog tientallen jaren om de sporen in alle cold cases inzichtelijk te krijgen, zegt hij. Daarom is de afgelopen tijd een systeem gebouwd om gedigitaliseerde dossiers te lezen en hieruit automatisch de forensische sporen in beeld te brengen. De volgende fase zou zijn het systeem ‘te trainen’ een gedetailleerd sporenbeeld uit zo’n dossier te halen om vervolgens een overzicht van alle cold cases te maken, gerangschikt naar kansrijkheid. Een analyse zou op deze manier nog maar een dag kosten. De cold cases moeten daarvoor nog wel digitaal worden gemaakt.

Toch oppakken

De politie denkt met systemen als deze in de toekomst veel meer te kunnen, zoals verbanden zien tussen zaken. Dat kan helpen grote criminelen achter de tralies te krijgen. Dit is één van de redenen waarom de politie zoveel aandacht besteed aan het oplossen van cold cases. Ze willen niet alleen de familie van de nabestaanden helpen door de dader te pakken, ze willen ook voorkomen dat een crimineel die niet achter de tralies verdwijnt weer de fout in gaat.

Door een verandering die op 1 april 2013 is doorgevoerd kunnen cold case zaken ook niet meer verjaren. Hierdoor kan meestal nog vervolging plaatsvinden voor misdrijven die jaren geleden zijn gepleegd. Op dit moment worden de meeste cold cases opgelost omdat de ontwikkelingen op forensisch gebied de politieteams steeds meer mogelijkheden geeft. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat nu heel goed DNA-onderzoek kan worden gedaan, wat jaren geleden nog niet kon. Daarnaast kan het zijn dat er na jaren toch ineens een getuige op de stoep staat.

Getuigen

Om die laatste reden bracht de politie aan het begin van dit jaar voor de tweede keer een ‘coldcasekalender‘ uit. In deze kalender worden 52 onopgeloste, oudere misdrijven onder de aandacht gebracht in de hoop dat er bruikbare tips binnenkomen. Op de kalender staat onder andere de zaak van Leon Kok, een 34-jarige man die voor de ogen van zijn vriendin en kinderen op straat werd neergeschoten.

Op zaterdagavond 28 april 2001 was Kok samen met zijn vriendin en kinderen op bezoek geweest bij vrienden. Na afloop reden ze terug naar huis in Nijmegen. Toen de man uit zijn auto stapte werd hij door een onbekende dader beschoten. Hij probeerde te vluchten, maar de schutter liep achter hem aan en schoot nog een paar keer op de man. Leon Kok overleed voor de ogen van zijn gezin. De dader is nooit gepakt. De politie looft een beloning van 20.000 euro uit voor tips over de aanslag.