Erik Jonk Nieuws 20 mrt 2018, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Sleepwet: ‘Privacy heet niet voor niets privacy’

Waarom zou je tegen een wet om terroristen gemakkelijker op te sporen zijn?

Voor of tegen? Dat is woensdag tijdens een referendum de vraag van het kabinet om geheime diensten meer mogelijkheden te geven bij het opsporen van terroristen. Da’s mooi die zogeheten Sleepwet en betekent meer veiligheid, zou je zeggen. Vincent Böhre (directeur) en zijn stichting Privacy First – zo’n tien jaar actief voor de privacy van iedereen – zien dat heel anders.

Hoe zit het ook alweer?

Het Kabinet wil met een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), de zogeheten Sleepwet, per 1 mei meer bevoegdheden voor genoemde diensten. Met alleen traditionele inlichtingenmethoden als volgen, observeren en het opvangen van telefoongesprekken, dreigen de AIVD en de MIVD informatie mis te lopen. Alle geautomatiseerde apparaten zouden gehackt mogen worden en iedereen, ook niet-verdachte burgers, moeten kunnen worden afgeluisterd. De overheid: „Terroristen communiceren in bits en bytes, met smartphones en tablets. Dreigingen komen bijna allemaal via glasvezelkabels ons land binnen. Technische beperkingen binnen de huidige wet verhinderen AIVD en MIVD om vroegtijdig cyberaanvallen en terroristische netwerken te onderkennen.”

Raadgevend, niet dwingend

Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen kun je morgen via een referendum voor of tegen de Sleepwet stemmen. Meer dan 400.000 mensen zetten hun handtekening om het referendum mogelijk te maken. Bij een opkomst van 30 procent is het referendum geldig. Deze is overigens ‘raadgevend’. Het kabinet hoeft er niet per se iets mee te doen.

Ik hoef geloof ik niet te vragen of je voor of tegen stemt hè?

Vincent Böhre, Stichting Privacy First:Haha, nee. Tégen.

Je hebt op Privacyfirst.nl een heel ABC tegen de Sleepwet aangelegd. Wat zijn de belangrijkste tegenargumenten?

Iedereen moet het morgen zelf bepalen, maar als stichting zijn we principieel tegen. Niet tegen de hele wet, maar onderdelen zijn absoluut niet goed. Ons belangrijkste tegenargument is dat bij de nieuwe wet geheime diensten hele groepen mensen kunnen tappen en afluisteren. Vandaar de vergelijking sleepnet en de naam Sleepwet. Gegevens van onschuldige burgers die nergens van worden verdacht, worden in de gaten gehouden. En erger, die gegevens worden ongeëvalueerd doorgespeeld aan veiligheidsdiensten in het buitenland. Dat kan niet, dat mag niet. Je zou hier maar oppositie voeren tegen Erdogan, een beroepsgeheim hebben of zoals jij als journalist, geheime bronnen.

Niks mee te maken

Maar als je niets te verbergen hebt, dan kun je toch prima ‘voor’ invullen?

Ik vind van niet en dan denk ik aan de genoemde groepen van zojuist. Jij kunt wel niets te verbergen hebben, maar heel veel mensen hebben gegevens die niet gedeeld zouden moeten worden. Denk aan de arts met zijn beroepsgeheim. Privacy heet niet voor niets privacy. De overheid heeft met jouw privéleven gewoon niets te maken.

Als de nieuwe wet doorgaat merkt ‘de gewone man’ daar toch niets van in het dagelijks leven?

Dat klopt. Juist omdat het doorspelen van je gegevens aan andere diensten niet aan jou zal worden verteld. Ondertussen weet men alles over je. Wat je misschien zult merken, is dat er meer krampachtigheid in de samenleving komt. Daarin durven mensen zich minder te uiten, minder dingen op te zoeken op internet. En tja, hoe zal Metro er in de toekomst dan uitzien? Misschien wel saaier, omdat bronnen hun tips niet meer bij jullie durven te melden.

Maandagmorgen trokken experts uit de internet- en telecomsector in de media aan de bel. Het kabinet zou te weinig geld uittrekken voor de uitvoering van de Sleepwet. Arjen Lubach legde zondag verkeerde informatie van de overheid bloot. Hebben zulke meldingen invloed op de uitslag en zijn het voor je stichting steuntjes in de rug?

Absoluut, meer mensen zullen tegen stemmen. Lubach voelde zich gesteund door belangrijke groeperingen bij het nemen van zijn stelling (tegen, red.). Zijn grote bereik is voor mijn stichting zeker een steun in de rug.

Apparatuur hacken

Is dit voor de gemiddelde Nederlander eigenlijk niet een te veelomvattend onderwerp voor een referendum?

Misschien wel. Maar simpel gesteld moeten mensen zich gewoon afvragen of zij willen dat geheime diensten hen altijd mogen tappen of afluisteren, ook al word je niet verdacht. En of je wilt dat die diensten al jouw apparatuur mogen hacken.

Bij een te lage opkomst of een meerderheid ‘voor’, leg je je er dan bij neer?

Vooropgesteld: we hopen op een aangepaste wet – geen afschaffing – want veiligheid moet er zijn. Zet het kabinet de nu bedachte Sleepwet door, dan volgt er een rechtszaak. De concept-dagvaarding ligt klaar en is opgesteld in samenwerking met onder meer de Nederlandse Vereniging van Journalisten en de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten. Ons er bij neerleggen: nee, nooit.