Erik Jonk Nieuws 21 mrt 2018, 05:00

Leestijd: 3 minuten

Op naar de stembus! En ja, een stemfie mag

12,5 miljoen Nederlanders mogen vandaag met rood potlood (en smartphone) het stemhokje in.

Voor 53.753 mensen voelt vandaag als een razendspannende dag. Zij hebben zich kandidaat gesteld voor een plek in 335 gemeenteraden in ons land. Van de ruim 53.000 kandidaten zullen 7.981 kanshebbers daadwerkelijk een stoel aan de raadstafel bemachtigen.

Op naar de stembureaus dus! Bijna 12,5 miljoen mensen mogen hun stem uitbrengen. De deuren worden om 7.30 uur geopend en stemmen kan tot 21.00 uur. Dat gebeurt niet in alle gemeenten. De gemeenteraadsverkiezingen worden vanwege herindelingen in 45 gemeenten niet gehouden.

Stemfie hot item

De vraag die bij verkiezingen de laatste jaren steevast opduikt: mag je een stemfie maken? Het antwoord is ja, het schieten van een selfie tijdens het stemmen is toegestaan. Tijdens de vorige gemeenteraadsverkiezingen in 2014 was de stemfie een hot item. De Kiesraad gaf aan dat met de foto’s het kiesgeheim in gevaar zou kunnen komen. Voormalig minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plassterk nam het Kiesraadadvies om stemfies te verbieden toen niet over. Nog steeds is er geen verbod, dus schieten en posten maar!

Het traditionele rode potlood

Behalve je eventuele smartphone, moet een stemgerechtigde zijn of haar stempas meenemen en moet je je in het stembureau legitimeren. Ook al leven we in 2018, nog altijd breng je je stem uit met een rood potlood. Wie meerdere vakjes kleurt, brengt een ongeldige stem uit. Wie niet kleurt, brengt een blanco stem uit. Deze blanco stem heeft geen invloed op de zetelverdeling en heeft dus hetzelfde effect als thuisblijven en niet stemmen. Maak je een fout in het stemhokje? Geen paniek! Je mag één keer vragen om een nieuw stembiljet.

Voor Feline van Doorn en haar moeder Winnie Hofland is het helemaal spannende dag. Zij staan samen op de kandidatenlijst van PvdA Barendrecht. Metro zocht hen op.

Voor de gemeenteraad van Druten bestaat de grootste animo om een plekje te bemachtigen. In de kleine gemeente (15.000 kiezers) hebben 282 mensen zich voor de raad kandidaat gesteld. Ter vergelijking: Almere is tien keer zo groot als Druten, maar 250 Almeerders zijn maar kandidaat; 32 minder dan in het kleine Druten. De kans dat je wordt gekozen is op Schiermonnikoog het grootst. Voor 9 zetels zijn 23 eilandbewoners in de race.

Puzzelen in de hoofdstad

Amsterdammers moeten het meest puzzelen: op het enorme stembiljet prijken 564 hoofdstedelingen waarop je je stem kunt uitbrengen. Den Haag is een goede tweede met 546 kandidaten, gevolgd door Den Bosch (532), Rotterdam (519) en Eindhoven (433).

Heb je een vakje keurig rood gekleurd, dan kun je ook nog meedoen aan een referendum. Het kabinet wil de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) uitbreiden en genoemde diensten meer bevoegdheden geven om terroristen op te kunnen sporen. Groepen burgers (ook niet-verdachte) mogen dan worden afgeluisterd en getapt en alle apparatuur moet door de veiligheidsdiensten kunnen worden gehackt.

Voor of tegen

Veel mensen zagen dat bij voorbaat niet zitten – zij zorgden voor de naam Sleepwet – en verzamelden genoeg handtekeningen om een referendum te kunnen houden. Het kabinet stelt je in het stemhokje de vraag: ben je voor of tegen de WiV? Het referendum is raadgevend, dus de overheid hoeft er niet per se iets mee te doen.