Jelmer Visser Nieuws 21 mrt 2018, 23:07

Leestijd: 4 minuten

GroenLinks en lokale partijen winnaars verkiezingen

De grote winnaars van de gemeenteraadsverkiezingen 2018 zijn GroenLinks en de lokale partijen geworden. In nagenoeg alle gemeentes deden deze partijen het goed. Verliezers waren er ook in de vorm van D66, PvdA, CDA en SP. In veel grote steden is D66 niet langer de grootste.

Amsterdam

GroenLinks is de nieuwe grootste partij van Amsterdam, zij lossen hiermee D66 af die in 2014 nog glansrijk won. De groene partij stijgt volgens een exitpoll van 6 naar 11 zetels. Onze hoofdstad is van oudsher een PvdA-bolwerk. Hier was in 2014 al een einde aan gemaakt, maar deze negatieve trend heeft in 2018 zeker doorgezet. De partij halveerde in zetels en heeft er nu nog slechts vijf in de raad over.

Aan de Amsterdamse verkiezingen deden maar liefst 28 partijen mee. Hiervan hebben ook enkele nieuwe partijen de kiesdrempel gehaald. DENK, BIJ1 en Forum voor Democratie zullen elk terugkomen in de hoofdstedelijke gemeenteraad.

Burgemeester #Aboutaleb maakt de voorlopig definitieve uitslag bekend. 90% van de stemmen in @rotterdam geteld. #GR18 pic.twitter.com/solPobiTkj

— programmadirecteur_rotterdam (@dir_veiligrdam) March 21, 2018

Rotterdam

De partij Leefbaar Rotterdam heeft de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam met overmacht gewonnen. De partij haalt elf zetels. Dat zijn er drie minder dan vier jaar geleden.

Leefbaar heeft een ruime voorsprong op de naaste concurrenten. PvdA en D66 zakken naar vijf zetels, VVD en GroenLinks stijgen juist naar vijf zetels. Nieuwkomer DENK haalt drie zetels. De PVV komt met twee zetels binnen in de raad. Ook SP, CDA en NIDA hebben twee raadsleden. ChristenUnie-SGP, 50PLUS en de Partij voor de Dieren krijgen 1 zetel.

De VVD is de tweede partij van de stad geworden. Ruim 10 procent van stemmen zijn naar de VVD gegaan. ,,En dat in een PvdA-stad", aldus VVD- lijsttrekker Vincent Karremans. ,,De VVD heeft in Rotterdam fors gewonnen, terwijl er landelijk sprake was van een licht plusje."

De SP is de grote verliezer in Rotterdam. Deels omdat de partij een links verbond sloot met onder meer moslimpartij Nida. Anderzijds omdat de campagne in Rotterdam vooral over integratie en islam ging. ,,Onze thema’s als armoedebestrijding en betaalbare woningen kwamen nauwelijks aan bod", zegt SP-lijsttrekker Leo de Kleijn.

Weert Lokaal: 12
CDA: 7
VVD: 4
SP: 2
PvdA: 1
D66: 1
DUS: 2
Juist495: 0
Weert Lokaal: 0 https://t.co/bi6PAOOtD4

— MLA stories (@MLAstories) March 21, 2018

Weert

De gemeente Weert had tijdens de uitslagenavond een prominente rol. Deskundigen beweren dat de gemeente in het noorden van Limburg heel erg lijkt op Nederland in het klein en een echte ‘swing state’ is.

De lokale partij Weert Lokaal was hier de grote winnaar. De lokale partij steeg van 8 naar 12 zetels. Bij het bekendmaken van de uitslagen, kwam ook de plaatselijke lijstaanvoerder Marie-Michèle Stokbroeks van D66 aan het woord. Haar partij verloor twee zetels en weet dit verlies aan de standpunten van de landelijke partij over het referendum.

Later vannacht worden er meer uitslagen bekendgemaakt. Donderdagochtend zullen we van een groot deel van de gemeenten zien wie de grootste partij is geworden en kan het formeren beginnen.

Utrecht

Ook in Utrecht is GroenLinks de grootste partij geworden. Dat blijkt volgens de gemeente nadat 100 procent van de stemmen in de Domstad zijn geteld. De partij stijgt van negen naar twaalf zetels.

D66 is de status van grootste kwijt en levert drie zetels in. Maar het verschil met GroenLinks is niet groot. D66 is de tweede partij met tien zetels. De VVD wint één zetel en stijgt naar zes. Nieuwkomer Denk krijgt twee zetels, de PVV één.

Referendum

Dankzij de gemeenteraadsverkiezingen is het referendum over de inlichtingenwet woensdag ruimschoots geldig. Zonder die verkiezingen zou het bijzonder spannend zijn geworden, blijkt uit de uitslagen die zijn doorgegeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP.

In 45 gemeenten werd alleen het referendum gehouden. Vanwege herindelingen waren daar geen gemeenteraadsverkiezingen. In die gemeenten was de totale opkomst 30,53 procent. Een referendum is geldig als minstens 30 procent van de kiesgerechtigden komt stemmen. In de gemeenten waar wel lokale verkiezingen waren, was de opkomst ongeveer 53 procent. De opkomst in heel Nederland is daardoor iets hoger dan 50 procent.

Het verschil is ook te zien in de uitslagen. In de gemeenten waar alleen het referendum was, stemden veel meer mensen tegen. Zo was in Groningen 70,8 procent van de kiezers tegen de inlichtingenwet. In Leeuwarden stemde 62,3 procent tegen. Uitzondering zijn de studentensteden Nijmegen en Utrecht, waar wel gemeenteraadsverkiezingen waren. Daar stemden zes op de tien mensen tegen de inlichtingenwet.

Nederland

In heel Nederland zijn de lokale partijen woensdag het vaakst de grootste partij geworden. In 164 van de 335 gemeenten won een plaatselijke fractie. Het CDA won 66 gemeenten, de VVD boekte 41 zeges. GroenLinks zegevierde in twaalf gemeenten, waaronder Utrecht en Nijmegen, en staat ook op winst in Amsterdam.

De ChristenUnie werd twaalf keer de grootste, elf keer won de SGP en vijf keer ging de zege naar een lijstcombinatie van de twee christelijke partijen. De PvdA kwam vijf keer als grootste uit de stembus. De SP won vier gemeenten. D66 werd de grootste in Amersfoort, Leiden en Gouda. Van tien gemeenten is de uitslag nog niet bekend. In Zaltbommel eindigden twee partijen precies gelijk op de eerste plaats.

De lokale partijen wonnen onder meer in Rotterdam, Den Haag, Tilburg, Enschede, Venlo, Emmen, Capelle aan den IJssel, Deventer, Gorinchem, Harderwijk, Hengelo, Hilversum en Kerkrade.