Criminaliteit daalt, gevoel van veiligheid neemt toe
We voelen ons veiliger en zijn dat ook. Het aantal mensen dat slachtoffer is geworden van veel voorkomende criminaliteit zoals woninginbraken, geweld en diefstal, is vorig jaar namelijk opnieuw gedaald.
Dat blijkt uit cijfers van de Veiligheidsmonitor en het CBS, die donderdagmiddag zijn gepresenteerd. De Veiligheidsmonitor, die onderzoek doet onder een steekproef van de Nederlandse bevolking van vijftien jaar en ouder, ondervroeg 150.000 mensen naar gewelds-, vermogens- en vandalismedelicten waarvan ze het afgelopen jaar slachtoffer zijn geworden. Dat geldt ook voor delicten waarvan geen melding of aangifte is gedaan bij de politie.
Aantal delicten daalde
„Als we mensen vragen of ze zich veiliger voelen, is dat antwoord echt ja", zegt CBS-onderzoeker Maarten Bloem. Afgelopen jaar gaf 15 procent van de Nederlanders aan het slachtoffer te zijn geweest van veel voorkomende criminaliteit en vandalisme. In 2012 was dat nog 20 procent. De misdrijven die door de politie zijn geregistreerd daalden in dezelfde periode met 30 procent. Het totaal aantal delicten waarvan burgers het slachtoffer werden, daalde van 4,9 miljoen naar 3,8 miljoen meldingen.
„Ook gaven iets minder mensen aan zich onveilig te voelen", zegt Bloem. In 2017 zei 34 procent van de ondervraagden zich wel eens onveilig te voelen, vijf jaar eerder was dat 37 procent. Vooral in het centrum van de eigen woonplaats, in winkelgebieden en in de eigen buurt, voelden mensen zich vorig jaar veiliger dan in 2012.
Geen aangifte
Toch doet nog geen 20 procent van de slachtoffers van misdrijven aangifte bij de politie, schatten honderden ondervraagde rechercheurs vorige week in het rapport Noodkreet Recherche van de Nederlandse Politiebond (NPB). De rechercheurs stellen dat de bereidheid om aangifte te doen de laatste vijftien jaar is gekelderd. Daarom zou de werkelijke criminaliteit aanzienlijk hoger zijn dan de geregistreerde misdaad.
„Dat rapport ging specifiek over rechercheurs", zegt Bloem. „Als je mensen vraagt of ze zich veiliger voelen, dan is dat wel degelijk het geval. Wij onderzoeken het geweld waarvan de burger het slachtoffer is geworden en meten daarbij geen georganiseerde misdaad, zoals drugssmokkel waar burgers niet direct het slachtoffer van worden."
Aangiftebereidheid
Verder blijkt ook uit het onderzoek van het CBS en de Veiligheidsmonitor dat in 2017 bij 24 procent van de delicten aangifte werd gedaan bij de politie. In 2012 wat nog 29 procent was. Maar die gedaalde aangiftebereid is volgens Bloem niets nieuws, „mensen doe nu eenmaal niet altijd aangifte."
De daling van de criminaliteit is volgens Bloem niet te verklaren door de gedaalde aangiftebereidheid. „De daling in criminaliteit komt onder meer doordat de jeugd zijn tijd anders besteed. Ze zijn minder op straat, en spoken daardoor minder kattekwaad uit. Ook kan het komen doordat bedrijven tegenwoordig meer preventiemaatregelen nemen en doordat er nu sprake is van vergrijzing. Er zijn minder jongeren in de maatschappij en het zijn vooral jongeren die betrokken zijn bij criminalteit."
„Maar", zo besluit hij, „het gaat nog altijd om 3,8 miljoen delicten per jaar, dus we moeten zeker niet doen alsof iedereen zich nu opeens veilig voelt."