”Waar is het voor scholieren dan nog wel veilig?”
De leraren en leerlingen van het Mollerlyceum in Bergen op Zoom stonden bij de aanslag in Londen, waarbij een man instak op een politieagent en werd neergeschoten door andere agenten. Een andere groep van hetzelfde college liep een paar maanden later op de kerstmarkt in Berlijn waar een vrachtwagen op inreed. Ook leerlingen van het Graaf Huyn College uit Geleen werden in Londen getuige van een aanslag, en maar liefst drie klassen van het Bonhoeffer College uit Enschede waren aanwezig in Parijs toen het noodlot bij de Champs Elysees toesloeg.
Een ding is duidelijk: middelbare scholieren onbezorgd op buitenlandreis laten gaan, is in een tijd van terreur en aanslagen niet meer zo vanzelfsprekend als dat het ooit was. Maar durven middelbare scholen het risico nog wel te nemen om leerlingen op reis te sturen?
Kwart van de scholen wijzigt bestemming
Uit onderzoek van DUO, het bureau voor Onderwijsonderzoek & Advies, blijkt dat op bijna 70 procent van de middelbare scholen die jaarlijks buitenlandse reizen voor leerlingen organiseren, besproken wordt of de bestemming wel veilig genoeg is. Dat komt zowel door zorgen intern, als door vragen die ouders de school stellen over de veiligheid van de leerlingen. Het percentage dat daadwerkelijk de reis wijzigt, ligt echter wel lager. Het onderzoek toont aan dat een kwart van de middelbare scholen in de afgelopen twee jaar hun bestemming gewijzigd heeft omdat ze bang waren voor aanslagen. Het gaat dan om bestemmingen als Londen, Parijs en Berlijn.
„Het is voor schoolbesturen ook best een lastige keus om te maken omdat je als school verantwoordelijk bent voor een grote groep kinderen’’, stelt Masja Koster van Stichting School & Veiligheid. Zij bieden hulp aan de middelbare scholen om zich goed te kunnen voorbereiden op een buitenlandreis. Dat doen ze door bijvoorbeeld een ‘terreurhandleiding’ te maken. Daarin staan welke voorbereidingen de school moet treffen en wat zij moeten doen als ze in gevaar zijn. „Wij kunnen de uiteindelijke keus voor de school niet maken. We adviseren ze graag, maar als het bestuur de verantwoordelijkheid niet aandurft om zoveel kinderen op pad te laten gaan, moeten ze dat ook zeker niet doen.’’
”Als we maar alert zijn”
Toch wijzigt het overgrote deel van de scholen hun bestemming niet. Zo ook het Eemsdeltacollege Sikkel in Delfzijl. Hun buitenlandreis naar Parijs gaat dit jaar gewoon door, en ook vorig jaar besloot de school de reis niet aan te passen. „De reis heeft vorig jaar wel veel discussie opgeleverd, ook veel ouders hadden er vragen over. Dit jaar hebben we er eigenlijk helemaal niets over gehoord. Maar wij gaan hoe dan ook af op het reisadvies van het ministerie van Buitenlandse Zaken en zolang zij geen negatief reisadvies geven, gaan wij gewoon naar Parijs’’, legt Eefko Bonenschansker uit, hij werkt als excursie-coördinator bij het Eemsdeltacollege.
„Ik snap wel dat scholen de keuze maken om een reis niet door te laten gaat, of dat ouders of leerlingen bang zijn’’, zegt hij. „Maar aan de andere kant denk ik ook: waar is het dan wel volstrekt veilig? We gaan ook met de kinderen naar Amsterdam of naar Den Haag, en daar denken de meesten verder niet over na. Volgens het ministerie is daar ook een dreiging, er is alleen nog niks gebeurd.’’ Of de school van plan is aanpassingen te doen aan de reisplannen naar Parijs? „Nee”, zegt Bonenschansker. „Wij hebben altijd een calamiteiten plan, die is niet speciaal voor terreurdreiging. Ook gaan we met voldoende begeleiders op pad, maar ook dat is niet speciaal voor de terreurdreiging. Alles blijft gewoon hetzelfde, als we maar alert zijn.’’