Jeroen Haverkort Nieuws 22 feb 2018, 17:06

Leestijd: 3 minuten

Roken is dodelijk, maar OM ‘verschuilt’ zich

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft advocaat Bénédicte Ficq laten weten de tabaksindustrie niet te gaan vervolgen voor het bewust toebrengen van verslaving en gezondheidsschade, vaak met de dood tot gevolg. „Die uitspraak verbaast me niet”, zegt strafrechtadvocaat Fabian Siccama. „Het gaat hier om een unieke zaak waaraan Justitie haar vingers niet wil branden. Het unieke van de zaak is dat mijn collega Ficq een strafrechterlijke procedure is gestart en niet een civiele zoals in het verleden vaker is gebeurd zowel in Nederland als in het buitenland.”

Draagvlak

Het initiatief voor de strafzaak komt van de 45-jarige longkankerpatiënt Anne Marie van Veen. Eerder probeerde ook longarts en voorvechter van de antirooklobby Wanda de Kanter een strafrechterlijke procedure op te starten, maar toen dacht Ficq dat het maatschappelijke draagvlak voor een antirookzaak niet aanwezig was. Toen Van Veen aanklopte was dit draagvlak inmiddels flink gegroeid en deed Ficq op 29 september 2016 bij het OM aangifte van moord, doodslag, zware mishandeling en valsheid in geschrifte tegen de tabaksproducenten Philip Morris, British American Tobacco, Imperial Tobacco Benelux en Japan Tobacco International die allen actief zijn op de Nederlandse markt.

Hoewel in het afgelopen anderhalf jaar meer dan dertig gezondheidsorganisaties, -instellingen en gemeenten zich bij de aangifte van Ficq aansloten, zegt het OM geen mogelijkheden te zien voor een kansrijke vervolging van de tabaksproducenten. „Daarom zal verder geen onderzoek worden gedaan. Roken is dodelijk en het ontwerp van sigaretten draagt daaraan bij, maar de tabaksproducenten handelen niet in strijd met de wet- en regelgeving”, aldus het OM in een verklaring.

Verwijtbaar

„Ik vind dat het OM zich verschuilt achter de opmerking dat roken een eigen keuze is van de mensen”, stelt Siccama. „Dat is te gemakkelijk als je dit afzet tegen het gegeven hoe verfijnd de technieken zijn om mensen verslaafd te maken aan tabak. Er worden stoffen toegevoegd aan sigaretten die je niet proeft, puur voor het verslavende effect. Dat is een groot verwijtbaar feit. De tabaksindustrie wordt hierbij geen strobreed in de weg gelegd. Zij komen ermee weg om te zeggen dat roken ‘een eigen verantwoordelijkheid is en dat ze wijzen op het gevaar van roken’.”

Om het OM alsnog te dwingen om tot vervolging over te gaan, gaat Ficq nu naar het hof met een Artikel 12 Sv-procedure in haar hand. „Die procedure is bedoeld zodat de belanghebbende, in dit geval mevrouw Van Veen, haar beklag kan doen bij het hof”, legt Siccama uit. „Die kan het OM alsnog opdragen om tot vervolging over te gaan. Het is een laatste redmiddel. Het wordt lastig, aangezien het hof de lat hoog legt en het OM veel vrijheid geeft. Je moet van goeden huize komen om het hof te overtuigen. Misschien moeten de belanghebbenden minder hoog inzetten. De tabaksindustrie vervolgen wegens poging tot doodslag is het zwaarste delict. Waarschijnlijk is het kansrijker en meer voor de hand liggend om de tabaksindustrie te vervolgen voor poging tot zware mishandeling.”