Jeroen Haverkort Nieuws 19 feb 2018, 13:04

Leestijd: 2 minuten

Is een brein van 600 euro wel veilig?

Het CDA maakt zich grote zorgen over de lucratieve handel in lichaamsdelen die via Nederland loopt. Vijf vragen met vijf antwoorden over wat deze handel nu precies inhoudt.

1. Handel in lichaamsdelen? Wat houdt dat in?
Je kunt je lichaam na je overlijden aanbieden aan de wetenschap. Er zijn bedrijven, zogenoemde ‘body brokers’, die de lijken met koelwagens ophalen en vervolgens aanbieden aan scholen, ziekenhuizen of andere bedrijven voor opleidingsdoeleinden. Denk bijvoorbeeld aan een tandartsschool in Amsterdam dat een hoofd nodig heeft of een ziekenhuis in Hamburg dat een arm zoekt. De lichamen kunnen dus overal ter wereld terechtkomen.

2. Uit welk land komen de lichaamsdelen eigenlijk?
Grotendeels uit de Verenigde Staten. In dat land is de handel in lijken aan weinig regels gebonden. Veel families doneren het lijk van de overledene aan ’body brokers’, omdat een begrafenis of crematie te duur voor ze is. Als er bijvoorbeeld een hoofd nodig is, wordt die verwijderd. De rest van het lichaam wordt gecremeerd en de as wordt aan de familie teruggegeven.

3. Wat kost een lichaamsdeel?
Sommige ‘body brokers’ bieden een gratis crematie aan, in ruil voor enkele lichaamsdelen. Volgens het internationale persbureau Reuters, dat een serie artikelen schreef over de handel in lichaamsdelen, doet een brein gemiddeld 600 euro, een ruggengraat 250 euro, een voet 160 euro en een borstkas 1.600 euro.

4. Een van die Amerikaanse bedrijven schijnt nu in Nederland actief te zijn?
Ja, een van die Amerikaanse bedrijven is MedCure. Vooral hoofden, armen en voeten zijn gewild omdat ze ’vers’ zijn en daardoor meer geschikt voor medisch onderwijs. MedCure verkoopt en verhuurt jaarlijks circa 10.000 lichaamsdelen ten behoeve van onderzoek. Twintig procent is bestemd voor het buitenland en de vraag hiernaar – vooral in Europa – blijft stijgen. Het bedrijf creëerde daarom een overslagpunt in Nederland zodat het niet telkens aparte lichaamsdelen hoeft te laten overvliegen naar Europa. Er zouden inmiddels al minstens zes vriescontainers vol bevroren menselijke resten gearriveerd zijn in Nederland.

5. In hoeverre houdt Nederland toezicht op deze handel?
Dat is dus de vraag. Het CDA wil van het kabinet weten of er wel toezicht wordt gehouden op deze handel. De zorgen zijn gerechtvaardigd omdat FBI al een aantal jaren onderzoek doet naar de handel in lichaamsdelen. Het deed bij een aantal bedrijven, waaronder MedCure, een inval. In 2013 werden FBI-agenten geconfronteerd met een gruwelijk beeld toen ze een inval deden in een pakhuis in Detroit. Zij troffen menselijke overblijfselen aan die ‘samen bevroren waren in vlees-op-vlees-hopen’. In het rapport staat verder dat er ‘een koevoet nodig was om ze van elkaar te krijgen, dat de snijvloer volledig onder het bloed zat en dat er in de ruimte geen stromend water of koeling aanwezig was’. De agenten zagen verder overal ‘dode vliegen, lege tonnen, hondenkommen, en botte instrumenten zoals ketting- en cirkelzagen’. Volgens Reuters bevatten meerdere lichaamsdelen die via bedrijven zoals MedCure verkocht zijn, mogelijke ziektes als hiv en hepatitus of bacteriën die nog steeds gevaarlijk kunnen zijn.