Daisy Heyer Nieuws 1 feb 2018, 15:00

Leestijd: 4 minuten

‘ADHD? Dat heeft toch iedereen tegenwoordig?’

Het aantal jongvolwassen vrouwen in Amerika dat medicijnen krijgt voor ADHD is het laatste decennium enorm gestegen, meldt Chicago Sun-Times dinsdag. En als we het hebben over enorm, bedoelen we ook echt énorm: met wel 344 procent in de afgelopen tien jaar. Maar hoe is het eigenlijk om als (jong)volwassene gediagnostiseerd te zijn met ADHD?

Alleen bij kinderen?

Hoewel we constant over ADHD lezen en er waarschijnlijk ook steeds meer over horen, is het voor velen nog steeds een ‘stoornis’ die ‘alleen bij drukke kinderen voorkomt’. Dat ADHD ook bij veel (jong)volwassenen voorkomt, en dan ook serieuze gevolgen kan hebben voor hen is voor menig mens totaal onbekend.

,,En dan gaat het bij de cijfers van de Chicago Sun-Times nog slechts om de mensen die daadwerkelijk gediagnostiseerd zijn met ADHD”, zegt Michiel Bosman, psychiater en gespecialiseerd in ADHD en ADD. ,,In Nederland is het aantal mensen met een diagnose (pakweg 220 duizend) een forse onderschatting. We weten dat, afhankelijk van welke cijfers je moet geloven, tussen de 5 en 10 procent van de bevolking voldoende symptomen heeft om de diagnose ADD of ADHD te stellen, maar een groot deel van de mensen gaat nooit naar de psychiater.”

Lieke Loman (20) deed dat wel. Ze weet sinds begin november 2017 dat zij ADHD heeft. Daarvoor had ze mood swings en geen idee waar dat vandaan kwam. ,,Ik werd doorgestuurd naar een praktijk, kreeg daar een lijst met ADHD/ADD kenmerken onder mijn neus geschoven en had zoiets van: ‘Jezus. Dit ben ik!’ Uiteindelijk werd ik in september uitgebreid getest, waarna ik het in november zeker wist: ik had inderdaad ADHD.”

Relatief laat

Joel (22) wist al eerder dat hij ADHD heeft. ,,In de tweede klas van de middelbare school kreeg ik de diagnose. Relatief laat denk ik, omdat ik eigenlijk altijd heel druk was. Echt een chaoot. Op de basisschool zat het mij nog niet zo in de weg, maar op de middelbare school kreeg ik zoveel prikkels dat ik uiteindelijk bleef zitten.”

Joel kreeg uiteindelijk medicatie, maar vond het helemaal niks. ,,Ik was echt mezelf niet meer. Ik ben er mee gestopt. Qua concentratie heeft het mij wel echt geholpen, maar ik kon niet meer lachen, was niet meer spontaan en was vaak licht aangebrand. Joel de lachebek was opeens Joel de stille. Met andere medicijnen werd dat iets minder, maar toen ik begon aan een MBO-opleiding wilde ik het liever helemaal niet meer gebruiken. Met mijn intelligentie is niets mis en ik zou het een persoonlijke overwinning vinden om dit te doen zonder medicatie.”

Structuur

Volgens Bosman is het hebben van ADHD dan ook niet perse het grootste probleem, maar vooral het leren omgaan met de beperkingen die het oplevert. ,,Van je belastingpapieren niet openen tot aan de envelop van de tandartsrekening vergeten: dat kan voor grote problemen zorgen. Uiteindelijk raakt men dan vaak zelf ook geïrriteerd over het feit dat dingen niet goed lukken en kunnen ze zelfs in een depressie belandden of het op werk niet meer trekken. Daar moet je voor waken.”

Herkenbaar voor Loman: ,,Ik had ontzettend last van stemmingswisselingen, vooral in mijn pubertijd. En het kost me drie keer zoveel tijd om iets af te krijgen. Ik had concentratieproblemen, moeite met slapen. Maar toen ik de diagnose ADHD had gekregen, was het niet meteen allemaal ‘makkelijk en duidelijk’. Zelfs vrienden van mij zeiden tegen me: dat heeft toch iedereen tegenwoordig? En die medicijnen die ik moest slikken waren ook niks voor mij. Moest ik drie keer per dag zo’n pil in nemen, terwijl tijd nou ook niet echt mijn ding is. En als die dingen uitgewerkt waren, was ik nog tien keer zo druk.”

Zonder meds

Maar wat als je de diagnose hebt gekregen en geen medicijnen wil slikken? Volgens Bosman is het allerbelangrijkste bij de behandeling van ADHD om structuur aan te brengen in het leven. ,,Een partner die wel gestructureerd is kan hier bijvoorbeeld heel erg bij helpen. Hij/zij kan er voor proberen te zorgen dat jij niet te veel hooi op je vork neemt. Ik ken veel ADHD’ers die beginnen om 07.00 uur ’s ochtends met hun planning en zijn om 23.00 uur ’s avonds nog bezig met van alles en nog wat. Terwijl je eigenlijk echt maar één ding per dagdeel moet doen, anders ga je alleen maar teleurstellingen. Anderen, maar vooral ook jezelf, waardoor je weer in die negatieve vibe zit."

De gouden tip volgens Bosman is dan ook om vrienden en bekenden te vertellen dat je ADHD hebt. ,,Leer delen met anderen wat er aan de hand is en dan is medicatie in veel gevallen niet eens nodig. Ja, het kan als middel helpen om die structuur erin te krijgen, maar eigenlijk kan ik alleen maar accepteren om dichtbij jezelf te blijven. Als je weet dat je drie uur lang niet stil kunt zitten, dwing jezelf dan ook niet om dat te doen. Ga een kwartiertje wandelen of even rennen of dans in het rond. En waarschuw anderen daarvoor, ook al is dat niet ‘perfect’. Geen mens doet alles perfect toch?”