Kasper Hermans Nieuws 26 jan 2018, 09:59

Leestijd: 3 minuten

VS verraadde hackende bondgenoten AIVD en MIVD

De AIVD en de MIVD hebben een grote rol gespeeld in het FBI-onderzoek naar de inmenging van de Russen tijdens de Amerikaanse verkiezingen. Dat blijkt uit een onderzoek waarbij de Volkskrant en Nieuwsuur samenwerkten.

Cozy Bear

De twee Nederlandse inlichtingendiensten onderschepten informatie van de hackgroep Cozy Bear (andere naam APT29). In de zomer van 2014 wist een hacker van de AIVD als eerste hun netwerk binnen te dringen. Van die voor zover bekend unieke toegang heeft de dienst 2,5 jaar (dus tot eind 2016) gebruik kunnen maken.

In die periode ontdekten ze onder meer dat de hackgroep binnen was gedrongen bij het Witte Huis, het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken en de DNC, het dagelijks bestuur van de Democraten. Deze informatie werd doorgespeeld naar de FBI en dat was de aanzet voor een grootschalig onderzoek naar de invloed vanuit Rusland op de presidentsverkiezingen van november 2016.

Hackgevecht

Twee jaar eerder sloeg Cozy Bear (een groep van circa tien man) voor het eerst hard toe door binnen te dringen bij het ministerie van buitenlandse zaken. Met dank aan de Nederlandse inlichtingendiensten kon er sneller dan anders gereageerd worden en ontstond er een ‘hackgevecht’ dat meer dan een dag duurde. Officials van de overheid noemen het ook wel de grootste hack ooit.

Alles bij elkaar bleek de toegang tot het netwerk van Cozy Bear een zeer waardevolle bron voor de AIVD. De dienst vergaarde immers ongelooflijk veel informatie over hun doelwitten, methoden en de interesses van de top van de Russische veiligheidsdienst, want Cozy Bear blijkt te worden aangestuurd door de geheime veiligheidsdienst. In ruil daarvoor kregen de Nederlandse instellingen kennis, techniek en inlichtingen.

Fancy Bear

Toch was het niet te voorkomen dat in het voorjaar van 2016 er 19.000 mails openbaar werden gemaakt door WikiLeaks. Mails die naar alle waarschijnlijkheid illegaal bemachtigd waren door een andere Russische hackgroep Fancy Bear (ATP28). De rel die hieruit voortkwam, werd door Hillary Clinton later als (een van de) reden(en) genoemd voor haar nederlaag in de Amerikaanse verkiezingen.

Winnaar Donald Trump wilde hier niks van weten. Hij was bang om de glans van zijn overwinning te zien verdwijnen. Bovendien had de Republikein al meermaals laten weten fan te zijn van Rusland en Poetin. Het gevolg was bijna onvermijdelijk. Informatie vanuit de Amerikaanse diensten werd gelekt over de geheime toegang die de AIVD en MIVD (genoemd als: een westerse bondgenoot) hadden bij Cozy Bear.

Verraad

Daar waren de AIVD en MIVD uiteraard niet van gediend. Het voelde als verraad, maar de reactie op de woede vanuit de Verenigde Staten bleef lauw. Het gevolg was dat het delen van informatie een stuk minder gebeurt en de argwaan richting Donald Trump groeit en dat er minder gedeeld wordt met de Amerikaanse collega’s.

Bovendien had de AIVD al snel geen toegang meer tot het netwerk van Cozy Bear. Dat hackgroepen hun werkwijze veranderen is iets dat wel vaker voorkomt, maar de timing liegt er niet om.

Geen reactie

De AIVD wenst niet verder te reageren op de bevindingen van de twee media en ook minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken geeft geen verdere informatie prijs. De vijftien gesproken bronnen uit diplomatieke en politieke kringen en de inlichtingenwereld wilden stuk voor stuk anoniem blijven.