Merel Driessen Nieuws 29 jan 2018, 16:59

Leestijd: 2 minuten

Volkswagen testte op mensen: rechtvaardig of niet?

Volkswagen heeft bij het onderzoek naar uitlaatgassen niet alleen apen, maar ook mensen als proefpersonen gebruikt. De onderzoeksgroep die het onderzoek leidde werd gefinancierd door Volkswagen, BMW, Daimler en Bosch en testte de uitlaatgassen op 25 mensen.

Weinig resultaat

Volkswagen onderzocht in 2014 hoe gezonde mensen reageerden op de inademing van stikstofdioxide, het vervuilende element in uitlaatgassen. Joop van Gerven, voorzitter van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO), vraagt zich af waar dit onderzoek nou eigenlijk goed voor was. „Bij dit onderzoek zijn de gezondheidsrisico’s van stikstofdioxide op korte termijn onderzocht. Maar die zijn veel minder groot dan de risico’s op lange termijn”, vertelt hij tegen Metro.

Volgens de onderzoekers kon er bij de proefpersonen geen reactie op de geïnhaleerde stikstofdioxide worden waargenomen. Ook hadden de uitlaatgassen geen ‘irriterend effect’ op de luchtwegen. De resultaten verbazen Van Gerven niet: „Omdat bij zo’n acute test de risico’s veel minder groot zijn, komt er ook weinig resultaat uit dit onderzoek. Je kan je afvragen of dit niet al van tevoren te bedenken was.” Van Gerven beaamt dat dit onderzoek niet wil zeggen dat stikstofdioxide niet schadelijk is op lange termijn. „Je kan nu zeker niet de conclusie trekken dat uitlaatgassen veilig zijn.”

De gedachte achter het onderzoek

Ook in Nederland worden onderzoeken gedaan waarbij mensen proefpersonen zijn. Maar of een soortgelijk onderzoek als dat van Volkswagen in Nederland kan worden gedaan, hangt af van wie het onderzoek organiseert. „Ik denk dat de vraag wat we aan zo’n onderzoek hebben nadrukkelijk was geweest als duidelijk was dat de auto-industrie erachter zat. Dat is namelijk anders dan wanneer longartsen de gevolgen van stikstofdioxide onderzoeken.” Toch heeft ook de auto-industrie er recht op om dit soort onderzoeken te doen. „Maar de kans dat dat gebeurt in Nederland is vrij klein, omdat we hier weinig auto-industrie hebben”, aldus Van Gerven.

De CCMO houdt zich vooral bezig met medisch wetenschappelijk onderzoek waarvoor proefpersonen worden gebruikt. „Waar wij dan bij zo’n onderzoek op letten, zijn de risico’s en de belasting van het onderzoek. Wij vragen aan de onderzoekers om daar uitgebreid verantwoording voor af te leggen.” In het geval van het onderzoek van Volkswagen zou het CCMO willen weten wat de gezondheidsrisico’s waren geweest. „Een heel belangrijke kant van onze afweging is wat de opbrengst van het onderzoek is. Die moet belangrijk genoeg zijn om het testen op mensen te rechtvaardigen. Ook moet het duidelijk zijn hoe de proefpersonen voorgelicht worden.”

‘Niet ethisch te rechtvaardigen’

In Duitsland hebben autoriteiten inmiddels de onderzoeksmethoden veroordeeld. De regering vindt dat de testen van Volkswagen op apen en mensen niet ethisch te rechtvaardigen zijn. „Dit roept kritische vragen op over degenen die erachter zitten.” Volkswagen zelf zegt dat het onderzoek een grote vergissing is geweest. De ondernemingsraad van het autobedrijf roept op tot een gedetailleerd onderzoek naar de zaak.