Sarah Sitanala Nieuws 29 jan 2018, 15:39

Leestijd: 3 minuten

Verplichte orgaandonatie: ja of nee?

Het wetsvoorstel van D66-Kamerlid Pia Dijkstra over een nieuwe donorwet, kwam in 2016 geheel onverwacht door de Tweede Kamer. Dinsdag stemt de Eerste Kamer over het invoeren van deze wet. Dat het een gevoelig onderwerp betreft is op voorhand al duidelijk, gezien de vele tegenstanders van de wet die zich laten horen. Er is een piek geconstateerd in het aantal geregistreerde ‘nee’s’.

Het is tegenwoordig zo dat je enkel geregistreerd staat als donor, als je deze keuze laat opnemen in het register. Laat je dit niet registreren, dan beslissen je nabestaanden of je donor wordt of niet. Dit zal veranderen bij invoering van de nieuwe donorwet. Als je dan je keuze niet vastlegt, komt er ‘geen bezwaar’ in het register. Dan ben je in principe donor, maar kunnen je nabestaanden nog wel protest aantekenen. Als je ‘nee’ registreert word je definitief geen donor.

Zelfbeschikkingsrecht

Volgens nabestaande van een orgaandonor Anjo van de Mortel is de nieuwe wet een aantasting van het zelfbeschikkingsrecht van mensen. Van Mortel vertelt aan Metro dat zij daarom niet graag ziet dat deze wet er komt. „Ik ben niet tegen donatie, maar wel tegen deze nieuwe wet. Niet kiezen is namelijk ook een keuze. Wanneer men nu niet kiest, dan is het lichaam van de overheid en daar heb ik moeite mee.”

Van de Mortel vindt dat er teveel een beroep wordt gedaan op emotie. „Vergeten wordt dat er ook een groep van nabestaanden is die een offer moeten geven. Van hen wordt verwacht dat ze afscheid nemen van een warm lichaam, waarna het op de operatietafel ontdaan wordt van zijn organen.”

Van Mortel, die via haar werk jarenlang betrokken was bij orgaandonatie, realiseerde zich dit pas toen ze hier op grond van persoonlijke ervaringen mee geconfronteerd werd. „Ik denk niet dat de gemiddelde Nederlander zich dit realiseert.”

Goede zaak

In tegenstelling tot van Mortel, zou Jos Hulst het een goede zaak vinden als de nieuwe wet er doorkomt. Hij vertelt aan Metro: „Ik heb zelf een transplantatie ondergaan 2001 en heb toen een nieuwe lever ontvangen. Nu zestien jaar later ben ik de persoon die mij toen geholpen heeft enorm dankbaar.”

Hulst zegt het argument gegeven door van Mortel te begrijpen, maar geeft aan dat hij het er niet mee eens is. „Als je de wet goed leest, dan weet je dat er een uitgebreide voorlichting aan te pas zal komen.” Mocht de wet door de Eerste Kamer komen, zal er uitgebreid de tijd worden genomen om het volk in te lichten. Iedereen zal een brief ontvangen met de vraag of je wel of geen donor wil zijn. Je kunt dan een ‘ja’ of een ‘nee’ laten registreren. Laat je niets weten, dan volgt een herinnering. Tot er uiteindelijk ‘geen bezwaar’ wordt opgetekend. „Bij een ‘geen bezwaar’ kunnen nabestaanden op het moment zelf alsnog aangeven het doneren van organen niet te willen.”

Moeilijke beslissing

Van Hulst zegt het jammer te vinden dat er stijging lijkt plaats te vinden van het aantal geregistreerde ‘nee’s’, maar zegt de keus te respecteren. „Ik heb liever dat mensen zich registeren met een ‘nee’ dan dat je helemaal niets laat weten. Het maakt het namelijk zo veel makkelijker voor je nabestaanden. Op deze manier worden je familieleden niet geconfronteerd met een moeilijke beslissing.”

Testament

Van de 17 miljoen mensen in Nederland, staan er op dit moment ongeveer 6 miljoen geregistreerd. Dat betekent dus dat er ongeveer 11 miljoen mensen zijn die op dit moment geen keus hebben gemaakt. „Zie het als een testament. Als je je laat registreren dan bepaal jij zelf wat er met je lichaam gebeurd”, aldus Hulst.