Amarins de Boer Nieuws 1 dec 2017, 18:04

Leestijd: 2 minuten

Waarom kan taal zo irritant zijn?

Duurzaam, genderneutraal of super. Zomaar wat woorden waar we ons massaal aan ergeren. Ze zijn dan ook samen met in je kracht staan, eigenlijk, stukje, shinen, soort van, papadag en loverboy uitgeroepen tot de tien meest ergerlijke woorden van 2017, aldus het Instituut voor de Nederlandse Taal (IvdNT). Maar waarom vinden we sommige woorden zo irritant?

„Irritatie is heel menselijk”, zegt Laura van Eerten van het IvdNT. „Het is vaak lastig om te zeggen welk woord we mooi vinden, want ergens kritiek op uiten is vaak veel makkelijker.” Volgens Van Eerten raakt taal ook de identiteit van mensen. „Dat zie je ook bij een dialect. Mensen zijn erop gebrand dat te behouden en als mensen worden aangesproken op hun accent, vinden ze dat vaak niet leuk.”

Genderneutraal

Het zijn de mensen die de taal gebruiken, legt Peter-Arno Coppen, taaldeskundige bij Onze Taal uit. „Taal is zo’n onlosmakelijk deel van jezelf. Daarom wordt het ook geassocieerd met mensen en bevolkingsgroepen. Als je een advocaat irritant vindt, vind je alles wat een advocaat zegt, ook irritant. Associaties van woorden en mensen lopen in elkaar over.”

Naar de toekomst toe, in je kracht staan, super, groentjes of toch papadag? De stembussen voor het irritantste woord van het jaar zijn geopend! Stem tot 7 december op #wegmetdatwoord https://t.co/eVJwphS31D pic.twitter.com/UnIEVfWttp

— /instituut voor de Nederlandse taal/ (@ivdnt) November 30, 2017

De woorden zijn door deelnemers gekozen omdat de woorden „te pas en te onpas gebruikt worden". Van duurzaam wordt bijvoorbeeld gezegd dat het een „hol, betekenisloos containerbegrip" geworden is. En eigenlijk wordt te vaak als stopwoord gebruikt, evenals super.

Het woord genderneutraal is vaak ingestuurd omdat mensen het een irritante hype vinden. Op het woord zelf is ook commentaar, want gender is niet neutraal, wordt gezegd. Ook vinden veel mensen vinden het een lelijke samenvoeging van een Engels en een Nederlands woord.

‘Eigenlijk’

Er zijn veel verschillende soorten irritaties, zegt Coppen. „Mensen worden heel ongemakkelijk van woorden die niets betekenen. ‘Eigenlijk’ is zo’n voorbeeld. ‘In je kracht staan’ is een ontsporende beeldspraak, net zoals ‘in een warm bad terechtkomen’. Wat mensen als taalfouten zien, wordt ook vaak als irritant ervaren. ‘Me moeder’ is daar een voorbeeld van.”

Stemmen

Je kunt tot en met volgende week woensdag stemmen op het woord dat je het liefst nooit meer wilt horen. Vanaf donderdag weten we dan welk woord zich mag aansluiten bij de woorden kids, oudjes, me (moeder) en diervriendelijk vlees, de woorden die de afgelopen vier jaar hebben verloren.