Sofie Smulders Nieuws 21 dec 2017, 14:22

Leestijd: 4 minuten

Sluimert er in Nederland nog anti-Duits sentiment?

Hoe kijken we in Nederland naar onze oosterburen, of liever gezegd hoe kijken we naar Duitsers die hier wonen en werken? Heerst er hier nog iets als een anti-Duits sentiment en in hoeverre krijgen migranten daar mee te maken? Hier willen wetenschappers achter komen naar aanleiding van onderzoeken in Oostenrijk en Zwitserland. Daar staan veel mensen namelijk niet zo positief tegenover Duitsers.
 
„Het lijkt in Nederland geen thema meer te zijn”, vertelt projectmedewerker Michelle Fontijne van de Universiteit van Bern, de instelling die samen met de Erasmus Universiteit Rotterdam het onderzoek is gestart. „Wij willen onderzoeken of het inderdaad geen probleem meer is of dat het misschien onder de hand gebeurt. We willen van Duitsers weten: hoe voel jij je in Nederland? Maar andersom ook: hoe kijken Nederlanders tegen Duitsers aan?”

Kokosnoten versus perziken

De van origine Duitse Sabine kwam eind jaren ‘70 voor de liefde naar Nederland. Zij en haar man kozen toentertijd heel bewust voor Nederland: dat was gemakkelijker gezien zijn werk, bovendien vond ze Nederland heel open en transparant. Anders dan het in haar beleving meer bureaucratische Duitsland. Nederland bleek echter een minder hartelijk land dan ze had verwacht. „Een Duitser kun je misschien met een kokosnoot vergelijken: contact maken duurt langer maar als je eenmaal binnen bent, voelt het als een warm bad. Nederlanders vergelijk ik vaak met perziken. Je komt eenvoudiger met ze in contact, maar in mijn beleving blijft dit contact vaker oppervlakkig.”
 
Sabine was ‘piepjong’ toen ze hier kwam. Ze wilde socialiseren en begon met het sturen van open sollicitaties naar banken. „In die tijd was ik totaal niet bezig met de vraag: hoe kijkt men hier tegen Duitsers aan? Mijn vader zei wel: waarom moet je per se naar Nederland? Dat hij mij daarmee misschien had willen waarschuwen, kwam pas later in me op.” Haar eerste baan, bij de amro-bank, had ze juist (deels) aan haar nationaliteit te danken. „De man die mij aannam zei: ‘ik weet hoe gedegen je opleiding is en de eigenschappen van een Duitse wil ik wel in mijn team hebben.’ Binnen twee weken was ik in dienst, ik werd met open armen ontvangen.” En ook elders merkte Sabine dat haar Duitse achtergrond juist veelal als een plus werd beschouwd. „Als ik ergens solliciteerde, mocht ik vaak enkel op basis van mijn CV op gesprek komen en kwam ik ook nog eens bovenop de stapel te liggen.”

Verhalen over pesterijen op werk kent Sabine wel van andere Duitsers in Nederland, bijvoorbeeld uit verhalen in een speciale LinkedIn-groep of uit reacties op haar blog. In haar eigen loopbaan gebeurde dit minimaal: „Soms werden er wel grappen gemaakt over Duitsers, dat vond ik nog wel kwetsend, maar het thema ‘Duits’ was er niet echt.” Tot die ene keer.
 
„Een collega zei: ik werk per definitie niet met Duitsers samen, dus we hebben een probleem.’ Ik dacht: ik wil die klus klaren en besprak het met haar. Zij wilde er echter niet over praten. Die samenwerking verliep heel lastig. Na een half jaar besloot ik: ik ga ergens anders werken.”

Niet mijn thuis

Dat er in Nederland nog wel eens sprake is van een anti-Duits sentiment, merkt Sabine vooral op 4 mei en misschien tijdens voetbalwedstrijden. Het is wel minder geworden met de jaren, vooral na de val van de Berlijnse Muur, maar toch blijft het gevoel onbewust sluimeren. „Ik heb er lange tijd voor gezorgd dat ik zo min mogelijk opviel en weinig verteld dat ik Duitse ben. Tot ik in een fase kwam waarin ik dacht: ik ga aan mezelf voorbij, ik kan die kant niet negeren. Ik merk dat ik hier graag met Duitsers in contact ben, die voeding heb ik echt nodig. Ik heb in Nederland een plek, maar het is niet mijn thuis.”

Sabine vroeg zich bij het invullen van de enquête af of haar gevoel ooit een reden zou zijn om terug te gaan naar Duitsland. „Maar die stap is wel erg groot, ik heb hier mijn werk, mijn gezin en heel veel vrienden.” Ze wil wel iedereen aanbevelen om mee te doen aan het onderzoek. „Al is het maar voor jezelf. Ga eens na hoe je situatie eruit ziet: is het daadwerkelijk zo dat ik benadeeld wordt of juist niet? Los daarvan vind ik het belangrijk dat zo’n onderzoek gedaan wordt, om dit onder de aandacht te brengen. Kijk naar het onderzoek in Zwitserland, ook een Duitstalig land, maar toch worden Duitsers er gediscrimineerd. Het is belangrijk dat het op tafel komt. Welke kant het ook heeft.”

Ook meedoen aan het onderzoek? Dat kan via deze link. Zowel Nederlanders als Duitsers kunnen de enquête invullen.