Jeroen Haverkort Nieuws 20 dec 2017, 15:34

Leestijd: 4 minuten

Russen oefenen op inname van Nederland en Duitsland

Moeten we ons opmaken voor een oorlog tegen Rusland? „We moeten serieus op onze hoede zijn, want de dreiging vanuit Rusland is reëel”, zegt Tim Sweijs, senior strateeg van Den Haag Centrum Voor Strategische Studies. Hij reageert op een bericht in Bild waarin de Duitse krant schrijft dat de Russen bij een grootschalige militaire oefening in september een offensief hebben gesimuleerd tegen de NAVO.

Tanks en vliegtuigen

Twee bronnen binnen niet nader genoemde westerse inlichtingendiensten stellen dat het ‘officieel’ ging om een anti-terrorisme-oefening, maar het werkelijke scenario zou een snelle inname van de Baltische landen zijn geweest, gevolgd door een campagne tegen onder meer Duitsland en Nederland.

„Er werd een volwaardige conventionele oorlog tegen de NAVO in Europa nagespeeld”, valt te lezen in Bild. „Dit gebeurt met grote aantallen tanks en vliegtuigen, met terrorisme heeft dat weinig te maken.” Ook het neutrale Zweden en Finland zouden doelwit zijn, aangezien Moskou ervan uitgaat dat die de NAVO zullen helpen als het tot een daadwerkelijke oorlog komt.

Signaal

De Russen zeggen dat de oefening ‘Zapad’ (‘Westen’) een zuiver defensieve operatie was, bedoeld als training voor het leger in het westelijk deel van Rusland. „De Russen houden ieder jaar zo’n oefening”, zegt Sweijs. „Zo laten ze het westen zien waartoe ze in staat zijn. Maar andersom gebeurt dit ook. De NAVO simuleert ook oefeningen onder de naam ‘Botnia’, maar iedereen weet dat daarmee Rusland wordt bedoeld. De vraag is: welk signaal is het meest overtuigend?”

Het is in ieder geval duidelijk dat het NAVO-gebied kwetsbaar is door het slechte functioneren van de zogenaamde flitsmacht, die snel moet reageren op agressie van andere landen. Vooral Estland, Letland en Litouwen lopen gevaar. In deze landen leven grote groepen Russische minderheden en er wordt rekening gehouden dat Poetin zich opwerpt als beschermer van die mensen, zoals hij dat ook al eerder deed in de Krim.

Baltische staten

„Estland, Letland en Litouwen worden momenteel beschermd door zogenaamde ‘vooruitgeschoven eenheden’, zegt Sweijs. „Toen de Baltische staten werden toegelaten tot de NAVO werd er min of meer afgesproken dat daar geen vaste troepen gestationeerd mochten worden. Er werd gerouleerd, maar door de toenemende dreiging zijn die aantallen verhoogd en zijn er nu 4.500 militairen semi-permanent aanwezig in Polen, Estland, Letland en Litouwen.”

Sweijs erkent dat dit veel te weinig is. „Uit meerdere analyses van het Amerikaanse onderzoeksinstituut RAND uit 2015 en 2017 blijkt dat de Russen binnen 60 uur de Baltische staten kunnen innemen en dat de drie grootste NAVO-landen in de buurt – Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk – een maand nodig hebben om een brigade op de been te brengen. Toch gaat er van die 4.500 militairen wel degelijk een belangrijk signaal uit. De NAVO zegt hiermee eigenlijk tegen de Russen: ‘We weten dat dit niet voldoende is, maar als jullie iets doen dan ontketenen jullie een oorlog.’

Verzwakt

De NAVO is de laatste jaren redelijk verzwakt door de bezuinigingen, terwijl de macht van Rusland juist toeneemt op het internationale toneel. Daarbij raakt Europa steeds meer verdeeld. Na de Brexit zijn er nu serieuze problemen met Hongarije en vooral Polen, nadat het Poolse parlement vorige week het rechtsstelsel ingrijpend heeft hervormd. Als deze tendens zich door blijft zetten dan kan het zijn dat de Russen in de verleiding komen om in actie te komen.

En daarbij hebben de Russen met Kaliningrad een sterke troef in handen volgens Sweijs: „Kaliningrad is een stuk Russisch grondgebied tussen Polen en Litouwen. Daar bevindt zich een grote basis met een troepenmacht van naar schatting 30.000 man en een vloot van om en nabij de zestig schepen. De Russen hebben afweergeschut, zogenoemde A2/AD-capaciteiten (Anti Access/Area Denial) waarmee ze de NAVO de toegang kunnen ontzeggen. Wat overblijft is een smalle, kwetsbare grensovergang tussen Polen en Litouwen, waardoor Rusland in potentie de bevoorrading of versterking van NAVO-troepen in de Baltische staten sterk kan hinderen. Rusland heeft meerdere zogenoemde A2/AD-gebieden op strategische plekken ingericht, zoals bij Kaliningrad, het Kola-schiereiland en de Krim. Deze beslaan de Noordelijke IJszee (en daarmee de toegang tot de Atlantische Oceaan), de Baltische en de Zwarte Zee. Dit wordt ook wel de ‘Boog van Staal’ genoemd. We moeten dus zeker waakzaam zijn gezien al deze ontwikkelingen.”