Sander Schomaker Nieuws 20 dec 2017, 15:08

Leestijd: 4 minuten

Arts: Minister laat ons werken met bacteriofagen

Steeds meer bacteriën in de westerse wereld raken resistent tegen antibiotica en als er geen maatregelen worden getroffen heeft dat desastreuze gevolgen voor de patiënten. Voor die mensen is het alsof ze 150 jaar terug in de tijd worden gezet, waarbij een simpele blaasontsteking al tot de dood kan leiden. „Antibiotica verliezen de strijd met de bacteriën, steeds meer worden er resistent”, zegt Ard Struijs, internist van het Erasmus MC.

„De verwachtingen zijn dat er in 2050 wereldwijd tien miljoen doden vallen door multiresistente bacteriën. Dat is onacceptabel, dus daar moeten we iets aan doen.” Struijs is fulltime internist in het Erasmus, maar heeft de afgelopen zeven jaar privé, ook onderzoek naar bacteriofagen verricht.

„Ongeveer tegelijk met antibiotica kwamen begin vorige eeuw de bacteriofagen op. In de westerse wereld gebruikte men vanaf dat moment antibiotica, maar het voormalige Oostblok koos voor fagen. Het Eliava instituut in Georgië heeft veel kennis en ervaring met de behandeling met bacteriofagen. Ook bezitten zij de grootste fagenbank in de wereld.”

Kennis die bij ons in Nederland en de rest van het Westen ontbreekt. „Mensen kennen het hier niet. Zelfs zorgverzekeraars hebben er nog nooit van gehoord. De gemiddelde nederlandse dokter snapt er ook niets van. Precies dat ondervond Sven van der Woude, wiens schrijnende en hopeloze verhaal deze week in Metro stond.

„Een behandeling met fagen kan heel goed werken voor mensen die resistent zijn tegen antibiotica”, reageert Struijs. „Maar mensen moeten zich wel realiseren dat fagen niet alles beter maken. Het werkt alleen tegen de infectie. Vaak zijn er bij chronisch zieke patiënten onderliggende problemen, waardoor de ontsteking kan terugkomen of onderhouden wordt.”

Daarom vindt Struijs het zo ongelooflijk belangrijk dat er in Nederland een eigen fagenprogramma met een eigen fagenbank wordt opgezet. De bevlogen arts van het Erasmus was eerder te zien in het AvroTros-programma Radar. „Na die uitzending kreeg ik honderden mailtjes van mensen die van mij een behandeling wilden met fagen. En ook vandaag kreeg ik weer heel veel reacties vanwege jullie verhaal over Sven.”

„Dokter Struijs is dé expert op het gebied van fagen en een arts die werkelijk iedereen wil helpen”, zegt Joris Krijger, die reeds twee jaar werkt met Struijs en in november depetitie ‘Start Toepassing Bacteriofagen’ is gestart om behandelingen met bacteriofagen mogelijk te maken. Ze hebben 40.000 handtekeningen nodig om een voorstel in de Tweede Kamer te mogen doen. „Het probleem voor dokter Struijs is dat hij de honderden, vaak schrijnende gevallen, die zich bij hem hebben aangemeld nu niet mag helpen. Als hij dat wel doet is hij zelfs strafbaar en raakt hij zijn baan kwijt. Daarom belt hij in zijn vrije tijd alle mensen die hem hebben gemaild persoonlijk op om ze dat uit te leggen.”

Dit juridische blok aan het been is het eerst wat moet verdwijnen, zeggen Krijger en Struijs. „Er moeten eerst duidelijke richtlijnen vanuit de overheid komen voor het gebruik van fagen”zegt Krijger. We zijn nu zelf bezig om de opstartkosten voor onderzoek met bacteriofagen ‘privaat’ te financieren maar voor verdere uitwerking is echt bredere steun nodig. Ik heb er alle vertrouwen in dat we na een fiat van de minister al in het eerste kwartaal van komend jaar in academische ziekenhuizen onderzoek kunnen opstarten en in dit onderzoek de eerste behandelingen kunnen doen.”

Dat is al heel snel en Struijs legt uit waarom er haast bij geboden is. „Op dit moment zoeken mensen die resistent tegen antibiotica zijn hun heil in Georgië. Zo ken ik het verhaal van een man die na de uitzending van Radar meteen het vliegtuig pakte naar Georgië om fagen te halen voor zijn familielid. Maar omdat hij geen patiëntmateriaal had meegenomen wisten ze niet welke fagen hij nodig had. Hem werd toen voor €3000,- een fagen cocktail verkocht, met allerlei fagen daarin. Ten eerste weet niemand of ze überhaupt iets voor deze patiënt zouden betekenen En ten tweede is deze cocktail in de apotheek in Moskou voor een tientje te koop. Om dit soort toestanden te voorkomen willen we fagen in de veilige omgeving van een ziekenhuis in Nederland kunnen aanbieden. Het kan niet zo zijn dat mensen vanuit een welvarend land als Nederland naar Georgie moeten voor zo’n behandeling. De petitie speelt daar een belangrijke rol in, en ik vind het ontzettend hoopvol dat er zoveel steun en aandacht voor is. We moeten nu doorpakken en zorgen dat de minister een gedegen voorstel krijgt zodat hij inzicht krijgt in de mogelijkheden en de juiste beslissingen neemt. Belgie en Duitsland lopen daarin voor op ons.We hopen dan binnenkort de beschikking te hebben over een compleet nieuw arsenaal aan mogelijkheden, waar we enorm veel mee kunnen doen.”

Teken petitie voor behandelingen met bacteriofagen: https://www.troika-foundation.eu/nl/petitie/