Kasper Hermans Nieuws 2 nov 2017, 13:21

Leestijd: 4 minuten

‘Roker kan aandragen dat hij gediscrimineerd wordt’

Niet roken levert extra vrije dagen op. Dat is in ieder geval een regel die het Japanse bedrijf Piala Inc. heeft ingevoerd. Ze proberen de rokerscultuur uit te bannen door de niet-rokers op het werk zes extra vakantiedagen op jaarbasis te geven. Dit heeft al geleid tot zes gestopte rokers. Zou een dergelijke regeling in Nederland überhaupt mogen?

Grijs gebied

Volgens beleidsadviseur Erik van de Haar van de FNV is het nog een beetje een grijs gebied. „In principe mag een werkgever aan personeel bonussen uitdelen en dat kan ook in de vorm van vakantiedagen. Toch is het onduidelijk wat de rechter zou beslissen als er onderscheid wordt gemaakt tussen rokers en niet-rokers.” Waar dat dan aan ligt? „In de wet staat dat je niet mag discrimineren. Een werknemer zou bij de rechter als argument kunnen aandragen dat hij gediscrimineerd wordt omdat hij rookt.”

Een vraag die je sowieso moet stellen is of roken echt invloed heeft op de productie in vergelijking met andere collega’s. In 2013 bracht de staatsuniversiteit van Ohio de resultaten van haar onderzoek naar buiten, waaruit bleek dat rokers hun werkgever op jaarbasis gemiddeld 4.431 euro kosten. Hier moet wel een flink deel vanaf getrokken worden, omdat de manier waarop de zorgkosten in de Verenigde Staten verdeeld worden heel anders is dan in Nederland.

Maar dan hou je alsnog een kleine drieduizend euro over. Dit had meerdere oorzaken. Maar de grootste schadepost was toch de afnemende productiviteit door de extra rookpauzes. Verder weegt ook het gegeven dat rokers zich vaker ziek melden of doorwerken terwijl ze gezondheidsklachten hebben mee.

100 euro boete

In Nederland nam scheepsbouwer IHC Merwede ook al een maatregel tegen rokers op het werk. Waar Piala Inc. zich richt op het belonen van de niet-rokers, besloot IHC Merwede over te gaan tot een bestraffende maatregel. „We hebben pauzes en speciale plekken ingericht voor mensen om te roken. Werknemers die daar buitenom roken, lopen het risico op een boete van honderd euro”, vertelt manager Eveline Bos. Overigens heb je niet direct een boete te pakken. „Er gaat eerst een waarschuwing en een officiële waarschuwing aan vooraf.”

De maatregel lijkt effect te hebben. „In vijf jaar hebben we nog niemand een boete moeten uitdelen. In het begin werd er wel even raar opgekeken, maar inmiddels wordt er gerookt volgens de afspraak.” Of het ook geleid heeft tot stoppers weet Bos niet. „Maar we bieden wel workshops om te stoppen met roken aan. We stimuleren een rookvrije werkplaats.”

Wat IHC doet mag een bedrijf juridisch gezien in samenspraak met de medezeggenschapsraad afspreken, zegt Van de Haar. „Maar wij zijn er bij FNV niet voor om zulke bestraffende maatregelen te nemen. Stimuleer je werknemers op een positieve manier om te stoppen met roken. Wat betreft korte pauzes is het bovendien soms gewoon goed voor je om even een luchtje te scheppen of de benen te strekken.”

Uren gekort

De werkgever van Ingrid Dekker treedt ook al financieel op tegen rokers die buiten de reguliere pauzes om een sigaret opsteken. „Bij ons worden mensen die betrapt worden op roken gekort. Dat wordt meteen genoteerd. Dat is een veel realistischere aanpak dan extra tijd aan niet-rokers. Iedere roker –  ik ook – weet ervan. Ga je toch roken, dan loop je het risico dat je uren verliest. Daar heb ik ook geen meelijden mee, want het zijn steevast dezelfde personen die er tussenuit piepen.”

Een dergelijke maatregel om de rooktijden aan banden te leggen is dus een optie die in Nederland op sommige plekken al gedoogd wordt. Al wordt er ook gesteld dat iedereen zo zijn gewoontes heeft die tijd kosten. „Pakken we dan ook iedereen z’n telefoon af?”, zo vraagt Naomi Adriaans zich af. „Daar gaat meer tijd in zitten dan een peuk.” Danny de Jong denkt dat alles zichzelf uiteindelijk wel weer in balans brengt. „Volgens alle reclames gaan rokers eerder dood, dat betekent dus dat we ze minder pensioengeld hoeven uit te keren.”

Metro had in augustus al een dossier over roken. Lees dat hier!