Els Anker Nieuws 12 nov 2017, 13:03

Leestijd: 6 minuten

#MeToo in Europa: een overzicht

Een afgetreden minister in Groot-Brittannië, een ontslagen televisiemaker uit België en Jelle Brandt Corstius in Nederland: in de wereld van televisie, film en theater komen steeds meer verhalen naar buiten over seksuele intimidatie, misbruik en grensoverschrijdend gedrag. Een overzicht van de #MeToo-discussie in Europa.

Het was de Amerikaanse actrice Alyssa Milano die in een tweet opriep om #MeToo te gebruiken. ,,Als alle vrouwen die ooit seksueel geïntimideerd of aangerand zijn ‘me too’ schrijven als status, kunnen we mensen misschien een idee geven van de grootte van dit probleem”, aldus de actrice.

Milano’s tweet is een reactie op de beschuldigingen over seksueel geweld aan het adres van Hollywood-producer Harvey Weinstein (65). Weinstein kwam begin oktober in opspraak na een artikel in The New York Times, waarin acht slachtoffers getuigden intussen over ongewenste fysieke aanrakingen of seksuele aanrandingen. Ook bij de grootste sterren, zoals acteur Kevin Spacey en komiek Louis C.K, kwam er een stortvloed aan beschuldigingen op gang.

If you’ve been sexually harassed or assaulted write ‘me too’ as a reply to this tweet. pic.twitter.com/k2oeCiUf9n

— Alyssa Milano (@Alyssa_Milano) October 15, 2017

België

In de westerse wereld trekt #MeToo vele beerputten open. In België is de discussie rondom seksueel ongepast gedrag losgebarsten na het vertrek van de bekende programmamaker en tv-presentator Bart de Pauw (omroep VRT). De door hem gepresenteerde quiz ‘Twee tot de zesde macht’ stopte met onmiddellijke ingang nadat de VRT een aantal anonieme meldingen ontving rond zijn persoon.

De Pauw maakte in een videoboodschap zelf bekend dat hij opstapt op last van de VRT-directie. De televisiemaker stelde volgens persbureau Belga dat de meldingen betrekking hebben op zijn gedrag en omgang met medewerkers. Het zou volgens de vertrouwenspersoon van de zender vooral gaan om sms-verkeer met flirterige toon. Ook zou zijn gesproken over stalking.

Opvallend is dat er in België weinig concrete namen worden genoemd. De Belgische actrice Hilde van Mieghem zei dat ze door diverse regisseurs is aangerand, maar  ‘wil niemand publiekelijk aan de schandpaal nagelen’.

Frankrijk

Onder de hashtag #balancetonporc (‘verlink jouw varken’) blijven er aantijgingen opduiken in Frankrijk. Op 13 oktober, twee dagen voor de #MeToo-tweet van actrice Alyssa Milano, startte de Franse journaliste Sandra Muller haar eigen twitteractie. Ze riep vrouwen op de naam van de dader te onthullen, nadat ze zelf een boekje opendeed over haar vroegere chef Eric Brion. In het eerste weekend werd #Balancetonporc al 50 duizend keer gebruikt.

De meest prominente beschuldigde is islamoloog Tariq Ramadan: twee vrouwen beschuldigden hem van verkrachting. De van oorsprong Zwitserse islamoloog geeft de komende tijd geen colleges meer aan de universiteit van Oxford, hoewel dat volgens Oxford niet betekent dat de universiteit hem schuldig acht.

Ook gingen in elf Franse steden vrouwen de straten op om te protesteren tegen ongewenste seksuele intimiteiten. Op dit moment ligt er in het Franse parlement een wetsvoorstel om ongepast gedrag tegen vrouwen op straat strafbaar te stellen, hoewel deze nog niet is doorgevoerd.

Groot-Brittannië

Dubieuze berichtjes, verkrachting en zelfs suïcide. In Groot-Brittannië heeft de #MeToo-discussie tot een enorm politiek schandaal geleid. De Labour-politicus Carl Sargeant (49) pleegde dinsdag zelfmoord nadat hij, vanwege vermeende handtastelijkheden, als minister was ontslagen uit de regering van Wales. Zijn partij Labour schorste hem in afwachting van een onderzoek.

Sargeant is niet de enige politicus die in de problemen kwam als gevolg van de golf van #MeToo-aantijgingen. De Britse minister van Defensie Michael Fallon nam vorige week ontslag. Volgens The Sun worden er echter zeker 36 Conservatieven verdacht van mogelijk onzedelijk gedrag, zo zou blijken uit een uitgelekt partijdossier.

De discussie in Groot-Britannië startte met de onthulling van de conservatieve politicus Mark Garnier, die zijn secretaresse seksspeeltjes liet kopen. Ook werd bekend dat vrouwelijke medewerkers in het Britse parlement elkaar in WhatsApp groepen waarschuwden voor mannelijke parlementariërs.

Voor de Britten is #MeToo een pijnlijk déjà vu. In 2012 werd bekend dat de inmiddels overleden BBC-presentator Jimmy Savile in vijftig jaar tijd ruim 214 seksmisdrijven pleegde. Hij verkrachtte 34 slachtoffers, waaronder een 8-jarig jongetje. Savile werkte meer dan veertig jaar voor de BBC als dj en als presentator van onder meer muziekprogramma Top of the Pops en het kinderprogramma Jimmy’ll Fix it.

Zweden

Waar de rest van Europa haar pijlen richt op de film- en theaterwereld, ligt in Zweden vooral de journalistiek onder een vergrootglas. De Zweedse blogger Cissi Wallin klapte uit de school en bekende door politiek commentator Fredrik Virtanen te zijn misbruikt. Ook andere kopstukken uit de media raakten in opspraak, waaronder de presentatoren Lasse Kronér en Martin Timmel.

In de krant Svenska Dagbladet vertelden 456 vrouwen uit de film- en theaterwereld over hun ervaringen met seksuele intimidatie. Het protest werd ondertekend door de grootste sterren uit Zweden, onder wie Lena Endre van the Millennium-films and Sofia Helin van de serie The Bridge. Inmiddels zijn TV-omroepen als TV4 en SVT een intern onderzoek gestart.

”En kollega våldtog mig – regissören skojade bort det”. #TystnadTagning #MeToo https://t.co/2XrR9GSARA pic.twitter.com/JYjDtLG1k1

— Svenska Dagbladet (@SvD) November 9, 2017

Italië

In Italië gebruiken vrouwen de hashtag #Quellavoltache (‘Die keer dat…’) om misbruik en seksuele intimidatie aan te kaarten. Toch heerst er in Italië veel terughoudendheid. Volgens actrice Asia Argento, die als een van de eersten vertelde verkracht te zijn door Harvey Weinstein, krijgen slachtoffers van seksueel geweld in Italië vaak de schuld.

Illustratief voor de zwijgcultuur is de kop van de Italiaanse krant Il Libero : ‘Eerst geven ze het weg, dan begint het zeuren en doen ze alsof ze spijt hebben’. De actrice zegt haar land te zijn ontvlucht vanwege de haatgolf tegen haar. Ze woont tijdelijk in Berlijn.

Nederland

Ook in Nederland is #MeToo trending. Op 20 oktober vertrok de Vlaamse acteur Jappe Claes bij Het Nationale Theater na beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik in de tijd dat hij werkte bij de Amsterdamse Theaterschool.  Vier dagen later bekende schrijver en programmamaker Jelle Brandt Corstius in Trouw dat hij in het begin van zijn televisiecarrière slachtoffer is geworden van seksueel misbruik. Een week later bleek dat hij doelde op tv-producent Gijs van Dam. Van Dam zelf ontkende in Pauw.

Regisseur Ruut Weissman was op zondag 5 november niet aanwezig bij de première van ‘zijn’ musical Fiddler on the roof. Theatermakers hadden opgeroepen tot een boycot wegens beschuldigingen van seksuele intimidatie. Als voormalig artistiek leider van de Amsterdamse Theaterschool zou hij niet hebben ingegrepen toen docent Jappe Claes over de schreef ging. Ook zou Weissman destijds zelf relaties hebben gehad met verschillende studentes. Daarnaast legde regisseur Job Gosschalk zijn werk neer omdat hij zich naar eigen zeggen schuldig heeft gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag.

Premier Mark Rutte roept slachtoffers van seksuele intimidatie of soortgelijk wangedrag op daarvan aangifte te doen. Hij hoopt dat het maatschappelijke debat dat over #MeToo is ontstaan, nog eens verduidelijkt wat in de haak is en wat niet. De politie heeft gespecialiseerde zedenteams en heeft voldoende menskracht, aldus Rutte.