Jeroen Haverkort Nieuws 29 sep 2017, 13:07

Leestijd: 5 minuten

Eenzaamheid van een tienermoeder

Eenzaamheid overkomt niet alleen ouderen. Emma van den Brand voelde zich als tienermoeder erg alleen.

Zusjes

„Zijn jullie soms zusjes?” Emma van den Brand is de tel kwijtgeraakt hoe vaak deze vraag wel niet aan haar gesteld is als ze ergens met haar 16-jarige dochter Zoë is. Voor veel vrouwen misschien een compliment, maar voor Emma is die steeds terugkerende vraag de bevestiging dat ze altijd een tienermoeder zal blijven. „Ik vind het niet meer erg. Nu voel ik me zeker over mezelf, maar dat was vroeger wel anders.”

Emma was 15 jaar toen ze Zoë kreeg. „Ik was al drie maanden zwanger toen ik erachter kwam. Ik wilde niet dat de buitenwereld het zou weten. ‘Wat zal iedereen van mij vinden?”, kon ik alleen maar denken. Ik veroordeelde het zelf al dat ik op die jonge leeftijd een kind zou krijgen.”

Een gevoel van eenzaamheid overviel Emma na haar zwangerschap. „Ik had veel vrienden en vriendinnen op school, maar voelde me niet erg gelukkig. Mijn ouders waren gescheiden en ik kon daar moeilijk mee omgaan. Dat ongelukkige gevoel werd versterkt. Ik voelde me opeens erg alleen. Ik tobde of ik het kindje moest houden, maar na een paar weken hakte ik de knoop door. Na drie maanden is een baby al best volgroeid; ik zag vingertjes, teentjes, het was een echt mensje. Wie ben ik om dit leven te beëindigen? Daar kwam bij dat mijn moeder een grote steun was. Ze zei ‘wat je ook doet, ik ben er voor je’. Hierdoor kreeg ik het gevoel dat ik een keuze had.”

Naakt

Toen het nieuws van haar zwangerschap naar buiten kwam, was dat lastig voor Emma. „Ik had heel erg het gevoel dat ik naakt op een podium stond en dat iedereen naar mij keek. Ik werd nageroepen en uitgescholden op school. Het was vernederend. Ik droeg wijde truien om mijn buik te verbergen. Wat ook raar was dat er meisjes – die ik niet kende – naar me toe kwamen voor raad met betrekking tot de pil. Maar dat ging heel stiekem, want ze wilden niet met mij gezien worden.”

Met veel van haar schoolvriendinnen verwaterde het contact. „Dat kwam ook doordat ik zelf veranderde. Ik werd serieuzer, school werd belangrijker. Uitgaan vond ik niet meer zo interessant, dus ik werd steeds minder gevraagd. Om eerlijk te zijn vond ik dat niet erg, maar het stak wel dat ik niet meer gevraagd werd. Daardoor kreeg ik het gevoel dat ik er niet meer bij hoorde.”

Eenzaam

Een paar vriendinnen bleven haar steunen, net zoals haar ouders. Toch bleef het gevoel van eenzaamheid knagen aan Emma. „Eenzaamheid is niet alleen maar fysiek, maar kan ook mentaal zijn. Ik heb me in de eerste levensjaren van Zoë vaak alleen gevoeld. Ik stopte met school, ging op mezelf wonen. Ik zat in een hele andere fase dan de rest van mijn leeftijdsgenoten. Ik had behoefte om te praten met lotgenoten, maar ik woon in een klein dorp, ik was de enige tienermoeder. Mijn ouders en de vriendinnen die ik nog had steunden me, maar ze konden niet voelen wat ik voelde. Ze waren er, maar begrepen me niet. Daarmee had ik het vooral lastig. Dat gevoel zorgde ervoor dat ik me toch erg alleen voelde.”

Ook binnen haar familie waren er afkeurende blikken. „Mijn moeders kant van de familie is sterk gereformeerd. Het was al een probleem als ik, een meisje, een spijkerbroek aanhad. Dat hoorde niet. Laat staan dat je seks had voor het huwelijk en ook nog eens een kind. Zij gaven mij het gevoel dat ik minderwaardig was. Ik voelde me erg ongemakkelijk bij hen.”

Boek

Emma is nu 32 jaar en schreef het boek tienerMoeder van Zoë. „Het schrijven heeft me erg geholpen om mijn situatie te accepteren. Twee jaar geleden durfde ik niet eens te vertellen aan vreemden hoe oud ik was toen ik Zoë kreeg. En nu geef ik presentaties.”

De band met haar dochter is hecht. „Ik denk dat dit komt omdat de intense dingen die je normaal gesproken voor het eerst doet, nu met zijn tweeën doet. Ik heb wat relaties gehad. Heel normaal als je jong bent, maar moeilijk voor een kind. Zij hechtte zich dan aan iemand en moest daar vervolgens afscheid van nemen als het uit ging. Maar dat zit nu wel goed hoor, haha. Maar ook mijlpalen zoals het halen van mijn rijbewijs, de sleutel van mijn eerste huis en het schrijven van mijn boek heb ik met Zoë beleefd.”

Doel

Nog steeds zijn er situaties waarin Emma zich anders voelt, maar de eenzaamheid krijgt geen vat meer op haar. „Je moet niet blijven hangen in het verleden. Ik kon bijvoorbeeld verlangen naar vakanties met een vriendengroep, maar dat had geen enkele zin. Ik stopte bijvoorbeeld met de havo en ging mbo doen om sneller geld te kunnen verdienen. Omdat ik op een nieuwe school kwam waar veel klasgenoten bezig waren met uitgaan en make-up, vond ik geen aansluiting. Ik was bezig met het zorgen voor mijn dochter en onze toekomst. Ik ben toen heel erg gaan nadenken over wat ik nu écht wilde. Mijn doel, een hbo-opleiding, was erg ver weg, maar door mijn doel in kleine stapjes onder te verdelen is het me gelukt. Dat doe ik nog steeds. Kijk vooruit en als je iets echt belangrijk vindt, moet je geen genoegen nemen met nee. Ga op zoek naar ja.”

Dag voor tienermoeders

Emma heeft ook de Stichting voor tienerMoeders opgericht. „Door wat ik zelf heb meegemaakt, weet ik hoe belangrijk het is om met andere tienermoeders te kunnen praten. Daarom wil ik ze graag helpen, ook omdat wij niet altijd even goed worden neergezet. Zo’n tv-programma als ‘Vier handen op een buik’ zet tienermoeders bijvoorbeeld slecht neer. Niet iedere tiener die zwanger is rookt en drinkt Red Bull. Dat beeld is niet representatief en dat wil ik ook laten zien.” Daarom organiseert Emma op 11 november 2017 in Bussum de eerste landelijke Dag voor tienerMoeders. Het evenement biedt tienermoeders de kans om in contact te komen met andere tienermoeders, een kosteloos dagje te ontspannen en waardevolle en leuke workshops te volgen. Ook wordt die dag de ‘tienerMoeder van het Jaar’ bekend gemaakt, zij krijgt een opleidingscheque van 4.500 euro. Voor meer info: voortienermoeders.nl