Els Anker Nieuws 5 aug 2017, 18:30

Leestijd: 3 minuten

‘Geslachtsregistratie in paspoort moet verdwijnen

Het aanvragen van je paspoort of een simpele vragenlijst op het internet: op gemeentelijke formulieren staan doorgaans twee keuzemogelijkheden bij het geslacht: man óf vrouw. Een flinke groep Nederlanders voelt verplichte geslachtsregistratie echter als ‘bureaucratisch geweld’.

De aanduiding van welke sekse iemand is, moet dan ook van zoveel mogelijk van overheidsdocumenten als het paspoort en de identiteitskaart verdwijnen. Het COC, dat opkomt voor de belangen van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders en mensen met een intersekse-conditie (LHBTI’s), doet deze oproep zaterdag in NRC, op de dag van Pride Amsterdam.

Ondergoed

Volgens de organisatie voelen veel mensen zich niet thuis in het hokje ‘man’ of ‘vrouw’. ,,Geslachtsregistratie leidt voor veel mensen tot problemen, terwijl het onnodig en achterhaald is. De overheid behandelt mannen en vrouwen toch gelijk? En wat gaat het de autoriteiten aan wat er in je ondergoed zit?”, aldus Philip Tijsma, voorzitter van de landelijke werkgroep politiek van het COC.

COC Nederland pleit sinds 2012 voor afschaffing van verplichte geslachtsregistratie. Sekse- of geslachtsregistratie (M/V) is voor het verkrijgen van veel diensten nog altijd verplicht, zowel bij overheidsinstanties als bij private organisaties. Volgens de homobelangenorganisatie levert de verplichte registratie problemen op voor veel transgenders, mensen met een intersekse-conditie en mensen die zich niet duidelijk man of vrouw voelen.

Hokjes

„Verplichte geslachtsregistratie dwingt mensen in hokjes waarin ze zich niet altijd thuis voelen”, zei COC-voorzitter Tanja Ineke bij de introductie van het pleidooi. „Voor veel transgenders en mensen met een intersekse-conditie leidt verplichte registratie tot dagelijkse problemen.”

Transgenders worden bijvoorbeeld geconfronteerd met vernederende situaties bij de dokter of bij de douane, omdat de geslachtsregistratie in hun officiële documenten niet overeenkomt met het geslacht waarin ze leven. Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat bijna 6 procent van de Nederlandse mannen en 4 procent van de Nederlandse vrouwen zich niet eenduidig man of vrouw voelt.

Veranderen

Het Feministisch Netwerk (FemNet) van GroenLinks deed in juni 2013 een oproep tot onderzoek naar de mogelijkheid van afschaffing van geslachtsregistratie in de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA). FemNet stelde dat sekseregistratie „geen nut (meer) heeft maar wel aan mensen schade toebrengt” en “sekse net als levensovertuiging, lichamelijke situatie, seksuele voorkeur of politieke gezindheid een privékwestie is waar de overheid niets mee te maken heeft”.

Als de registratie van geslacht achterwege wordt gelaten, denken tegenstanders en critici dat identificatie van personen wordt bemoeilijkt en sekse-specifiek overheidsbeleid (bijvoorbeeld op het terrein van gezondheid, onderwijs en werkgelegenheid) lastiger wordt.

Onderzoekers stellen bovendien dat er rekening moet worden gehouden met tal van kleinere en grotere knelpunten, mocht de verplichte geslachtsregistratie daadwerkelijk worden afgeschaft, aangezien het merendeel van het Nederlandse beleid onderscheid maakt tussen M/V. Vorig jaar werd er op verzoek van de ministeries van Veiligheid en Justitie (V en J) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) een speciaal meldpunt geopend om de problemen rond sekseregistratie in kaart te brengen.

Third gender

In het buitenland is er al toenemende aandacht voor de mogelijkheden om de traditionele tweedeling M/V te doorbreken. India en Nepal erkennen bijvoorbeeld een third gender. In Duitsland werd eind 2013 wetgeving aangenomen die het mogelijk maakt om baby’s met onduidelijk geslacht vooreerst niet te registreren, en in Nieuw-Zeeland en Australië is het mogelijk om de categorie ‘x’ aan te kruizen.

Inwoners in Australië hebben hiervoor wel eerst een brief van de huisarts nodig die uitlegt dat ze bijvoorbeeld een geslachtsoperatie zullen krijgen of ze zich niet identificeren met het geslacht waarmee ze geboren zijn. (Interessant detail: op het Nederlandse rijbewijs staat geen sekse vermeld).

Wat vind jij? Is het afschaffen van de geslachtsregistratie in het paspoort of de identiteitskaart een goed idee of juist niet? Praat mee op de Facebookpagina van Metro.