Erik Jonk Nieuws 26 jun 2017, 16:50

Leestijd: 2 minuten

In de schulden door een wirwar aan regeltjes

Regel hier, regel daar, regel zus, regel zo, we snappen er niets meer van. Dat moet anders, want we raken er zelfs door in de schulden.

Een groeiende groep Nederlanders raakt de draad door een wirwar aan regeltjes zó kwijt, dat schulden op de loer liggen. Dat moet anders, vindt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) na onderzoek: weg met die jungle die overheden en andere organisaties als verzekeraars best kunnen voorkomen. Eenvoud is daarbij het toverwoord. Enkele voorbeelden, gevonden door RVS, van wat er in ons regeltjesland mis is.

1 Te veel potjes

Mensen met inkomensondersteuning als huur- en zorgtoeslag hebben gemiddeld te maken met dertien (!) verschillende en complexe regelingen. Zij raken verstrikt in het web van regeltjes die allemaal een andere kant op wijzen.

2 Belastingvoorschot

Een toeslag van de Belastingdienst wordt als voorschot verstrekt en achteraf definitief vastgesteld op basis van het daadwerkelijke inkomen. De toeslag is dan vaak al uitgegeven. Mensen met wisselende of lage inkomens hebben dan geen lekker financieel buffertje om deze terug te betalen als dat nodig blijkt.

3 Digitaal doolhof

De digitalisering van de wereld waarin we leven heeft ystemen en regels nog complexer gemaakt dan ze al waren. Digitale overheidssystemen zijn vaak zelfs voor hoogopgeleide mensen lastig, laat staan voor de groep die lager opgeleid en soms nog digibeet is. Persoonlijk contact met instanties is er nauwelijks meer, of slechts oppervlakkig. Het gevolg? ‘Laat maar zitten’…

4 Drempels

Wie eenmaal voor schuldhulpverlening in aanmerking denkt te komen, vindt in de deur van het gemeentehuis een nogal hoge en misschien wel onbegrijpelijke drempel. Lopende echtscheidingsprocedures, psychische problemen en een zzp-status kunnen bijvoorbeeld redenen zijn om een aanvraag voor schuldhulpverlening niet in behandeling te nemen. Je raadt het al: het gaat van kwaad tot erger.

5 Schuldenindustrie

De Belastingdienst, zorgverzekeraars en gemeenten gaan bij het innen van schulden uit van wantrouwen in plaats van vertrouwen. Ondertussen is er aan de private kant een heuse ‘schuldenindustrie’ ontstaan van kredietverstrekkers, bewindvoerders, deurwaarders en incassobureaus. Zij verdienen aan schulden door hoge (rente)tarieven en incassokosten en sturen de ene (moeilijke) brief na de andere. Wie al weinig geld heeft, gooit die brieven ongeopend op een plek uit het zicht.

Hoe dan wel?

De RVS kan wel mooi mopperen, maar daarmee zijn er natuurlijk nog geen oplossingen. Die draagt de Raad dan ook aan, al zal de uitvoering van de drie punten vast nog even duren.

1 Eenvoudiger regels

Niet meer dertien regelingen over één onderwerp, maar véél minder en ook een stuk minder ingewikkeld.

2 Vooraf hulp

Het bieden van financiële hulp en advies, nog voordat er schulden zijn. Gemeenten hebben daartoe de mogelijkheid en in Amersfoort werkt het al.

3 Heldere zorgplicht van schuldeisers

Eén landelijk incasso – in Zweden gaat het zo – zou de schuldenproblemen van mensen in één klap overzichtelijk maken.