Kasper Hermans Nieuws 6 apr 2017, 13:35

Leestijd: 3 minuten

Het zenuwgas sarin: wat doet dat met een mens?

Gruwelijke beelden kwamen er de voorbije dagen vanuit Syrië. Chemische aanvallen kostten al zeker 72 mensen hun leven. Volgens experts wordt er bij de aanslagen gebruik gemaakt van sarin.

Sarin behoort tot de categorie zenuwgassen. Volgens de Verenigde Naties zijn dat gassen die behoren tot de massavernietigingswapens. Een zenuwgas heeft vaak geen waarneembare smaak, kleur of geur, maar wanneer zij in aanraking komen met een organisme dan zijn zij enorm schadelijk.

Laag hangen

Zenuwgassen hebben bovendien de eigenschap dat ze zwaarder zijn dan de lucht. Hierdoor blijven ze laag hangen, waar het sneller slachtoffers kan maken. In het verleden zijn er dan ook veel grote aanvallen met zenuwgassen geweest.

De bekendste aanval met sarin vond ruim 22 jaar geleden plaats. In de metro van Tokio werd op 20 maart 1995 het gas verspreid door de sekte van Aum Shinrikyo. De schade van de aanslag was enorm. Dertien mensen kwamen om het leven en duizenden (naar schatting zo’n 5.500) raakten gewond. Het werd echter al tijdens de Tweede Wereldoorlog ontwikkeld, maar de Duitsers gebruikten het middel nooit. Dat gebeurde wel door toedoen van Saddam Hoessein, die halverwege de jaren tachtig de eerste aanvallen ermee uitvoerde tegen Iran.

Samenstelling

Het gevaarlijke van sarin is dat het gemaakt kan worden van twee niet zo gevaarlijke stoffen, deze worden ook wel precursors genoemd en dat is iets dat elke scheikundige kan maken. Wel is het zo dat de verhoudingen perfect moeten zijn. Het gas is van zichzelf zeer instabiel, dus als het onzuiver is, ontleedt het zich heel snel en verliest het zijn werkende eigenschappen. In eerste instantie is sarin bij kamertemperatuur een vloeistof, maar zodra er een scheidkundige reactie kan plaatsvinden met de lucht, verdampt het als gas. Vervolgens is het veel sneller effectief dan veel andere zenuwgassen.

Maar wat is die werking van sarin precies? Sarin is zowel bij het inademen als bij aanraking met de huid schadelijk. Het gas valt direct de zenuwen aan en specifiek de neurotransmitter acetylcholine. Dit atoom wordt aangemaakt aan het eind van een zenuw op het moment dat je hersenen een signaal afgeven. Acetylcholine zorgt voor de laatste overdacht van het signaal van het uiteinde van de zenuw naar de spier. Normaal gesproken wordt het stofje direct afgebroken, maar sarin zorgt ervoor dat dat niet gebeurt. Hierdoor kan je uiteindelijk verkrampen. Omdat het toeslaat na een opdracht vanuit je hersenen en dat continu gebeurt, duurt het nooit lang voordat je het effect merkt. Vaak gebeurt dit al binnen een paar minuten.

Verschil

Zoals eerder gezegd is sarin zowel schadelijk wanneer je het inademt als wanneer het je huid raakt. Verschil is wel de manier waarop het dan toeslaat. Bij inhalatie slaat de verkramping als eerst op je longen en vervolgens je hart. Uiteindelijk kan je lichaam volledig verkrampen. Andere mogelijke gevolgen zijn epiliptische aanvallen en uiteindelijk dus de dood. Wanneer iemand op de huid getroffen wordt, zijn de gevolgen in eerste instantie minder erg. Je krijgt lokale krampen, gaat veel zweten, wordt misselijk en krijgt diarree.

Gelukkig is er een goed werkend medicijn tegen sarin, namelijk antropine. Dit is in dergelijke conflictgebieden vaak wel voorhanden bij ziekenhuizen en soldaten.