Wouter van Loon Nieuws 13 mrt 2017, 17:04

Leestijd: 2 minuten

Waarom plofkrakers complete gevels wegblazen

Het was een enorme knal die zondagnacht door Vinkel, niet ver van Den Bosch, dreunde. Plofkrakers probeerden met zware explosieven de geldautomaat in het dorp op te blazen. Dat lukte, maar de schade was zo groot dat een deel van het pand instortte. Waarom gebruiken plofkrakers zulke zware explosieven?

Nieuwe bankoverval

Plofkraken zijn een relatief nieuw verschijnsel. In de jaren 90 zijn criminelen nog druk met bankovervallen: in 1992 – het topjaar – worden er 570 banken overvallen, in 2015 is dat er nog maar één. Dat komt omdat de beveiligingsmaatregelen veel strenger zijn geworden; de medewerkers kunnen nauwelijks nog bij het geld.

Het alternatief is de ram- en plofkraak: geldautomaten zijn niet zo goed beveiligd, en het is dus relatief makkelijk om snel aan geld te komen. In 2008 neemt het aantal plofkraken een flinke vlucht. De criminelen maken vaak gebruik van gas: dat laten ze in de geldautomaat lopen, en brengen dat tot ontploffing. Dan nemen ze het geld mee uit de opengeblazen automaat.

Tonnen aan buit

Vaak wordt niet bekendgemaakt wat criminelen precies buitmaken. Maar uit rechtszaken blijkt dat een plofkraak tonnen op kan leveren. Zo roofden criminelen bij een plofkraak in Eindhoven in 2013 bijna 200.000 euro. Vaker gaat het om tienduizenden euro’s. Bij een dubbele plofkraak in Den Bosch werd zo’n 50.000 euro buitgemaakt, en in 2011 bracht een kraak in Laren 10.000 euro op.

Niet dat de criminelen er altijd met zulke grote bedragen vandoor gaan. Meestal is er helemaal geen buit: in slechts 30 procent van de plofkraken lukt het de criminelen om inderdaad bij het geld te komen, blijkt uit cijfers van de Nederlandse Vereniging van Banken.

Uitwijken naar Duitsland

De afgelopen jaren hebben de banken maatregelen genomen om het criminelen moeilijker te maken. Veel geldcassettes zijn met inktbeveiliging uitgerust: als de cassettes worden opengebroken, wordt het geld met inkt besmeurd en is het dus onbruikbaar. Daarnaast worden de geldautomaten verstevigd, zodat ze niet zomaar opgeblazen kunnen worden. En er worden roosters aangebracht, waardoor het gas dat de criminelen gebruiken uit de automaat loopt. Soms wordt er zelfs een ander gas in de automaten gespoten, dat het explosieve gas moet neutraliseren.

Door de maatregelen wijken de criminelen uit naar Duitsland. Daar zijn de geldautomaten nog niet zo goed beveiligd, en de politie zit niet zo kort op de plofkraken als in Nederland. Tientallen kraken die in Duitsland zijn gepleegd worden verbonden aan Nederlandse criminelen.

Semtex

Nu de Duitsers beter samenwerken met de Nederlandse politie, komen de criminelen weer terug naar Nederland. Het aantal plofkraken loopt hier weer fors op: in 2014 waren het er 44, afgelopen jaar werden er 79 plofkraken gepleegd. Maar omdat de automaten zo goed zijn beveiligd, worden er zware explosieven gebruikt: bijvoorbeeld semtex, dat veel door terroristen en in het leger wordt gebruikt. Ook gebruiken criminelen pentriet, een van de krachtigste explosieve stoffen die we kennen.

Dat levert soms levensgevaarlijke situaties op. Soms worden complete gevels uit gebouwen geblazen. Ook in Vinkel moesten zondagnacht de bewoners van twee appartementen ergens anders worden ondergebracht.