Wouter van Loon Nieuws 15 mrt 2017, 08:11

Leestijd: 5 minuten

De belangrijkste verschillen tussen partijen

De Nederlandse kiezer heeft het lastig: ruim 40 procent weet nog niet (precies) op welke partij hij of zij gaat stemmen, blijkt uit een peiling van EenVandaag. Er is dan ook volop keuze. Wat zijn nu precies de verschillen tussen de partijen? Metro helpt je een beetje op weg met het maken van je keuze.

Ik ben socialistisch

Dan heb je grofweg keuze uit drie partijen: PvdA, SP en GroenLinks. Deze partijen hebben al aangegeven dat ze dolgraag met elkaar willen regeren, dus de verschillen zijn lastig te onderscheiden. Zowel de PvdA, SP als GroenLinks vindt dat de belasting voor de hoogste inkomens omhoog moet, Nederland gastvrij moet zijn tegenover vluchtelingen, het eigen risico moet worden afgeschaft, en discriminatie hard moet worden aangepakt – om maar wat voorbeelden te noemen.

Toch zijn er wat verschillen op te noemen:

• Europese Unie: de SP wil eerst een nieuw verdrag dat ervoor zorgt dat de lidstaten meer te zeggen hebben, en wil daar dan een referendum over. GroenLinks wil ook een nieuw verdrag, maar dat moet dan regelen dat de Europese Unie groener, socialer en democratischer wordt. De PvdA wil weinig veranderen, maar wel de focus verleggen naar werk.

• Basisbeurs: de SP vindt dat studenten een studiebeurs moeten krijgen, terwijl GroenLinks en de PvdA voorstander zijn van het leenstelsel.
• Defensie: de PvdA wil 400 miljoen in het leger investeren, de SP juist een miljard bezuinigen. GroenLinks houdt het budget op dezelfde hoogte, en wil – in tegenstelling tot de andere partijen – een Europees leger.
• Maatschappelijke dienstplicht: de PvdA ziet wel wat in een maatschappelijke dienstplicht voor jongeren, bijvoorbeeld in de zorg. De SP wil het houden bij een maatschappelijke stage – die via school geregeld wordt. GroenLinks vindt dat een dienstplicht de vrijheid van jongeren te veel beperkt.
• AOW-leeftijd: de SP wil de AOW-leeftijd terugbrengen naar 65, en de uitkering met 10 procent verhogen. GroenLinks wil de leeftijd juist verhogen, omdat het stelsel anders onbetaalbaar wordt. De PvdA wil de leeftijd flexibel houden: wie wil, mag eerder stoppen, maar het bedrag gaat dan wel wat omlaag.
• Vleestax: GroenLinks wil een vleestax om zo de bio-industrie en de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. De PvdA vindt dat dat ook op een andere manier kan worden bereikt, en wil dus geen belasting op vlees. De SP is daar ook op tegen omdat het voornamelijk de lage inkomens raakt.

Ik ben liberaal

VVD en D66 zitten bij elkaar in de fractie in het Europees Parlement, en de partij van Alexander Pechtold redde het kabinet van Mark Rutte de afgelopen jaren regelmatig uit de brand als er geen meerderheid was in de Eerste of Tweede Kamer. De partijen zijn het voornamelijk op economische thema’s met elkaar eens: het verlagen van belastingen, en werknemers mogen langer dan twee jaar een tijdelijk contract krijgen.

Maar de partijen verschillen op veel punten ook van mening:

• Klimaat: D66 wil zo snel mogelijk af van alle kolencentrales. De VVD wil dat op termijn ook, maar wil daar langer mee wachten. Voor elke kolencentrale die in Nederland dichtgaat, komt er volgens de VVD ergens anders in de wereld een nog veel vervuilendere centrale bij. Daarnaast stelt D66 duidelijke doelen als het gaat om schone energie: in 2050 moet Nederland klimaatneutraal zijn. De VVD stelt wat dat betreft geen doelen in het verkiezingsprogramma.

• Europese Unie: Zowel de VVD als D66 is voorstander van de EU. Maar de nadruk in het partijprogramma ligt anders: de VVD hamert er voornamelijk op dat de EU zich alleen moet bemoeien met grensoverschrijdende problemen, zoals migratie en internationale handel. Op andere gebieden moeten lidstaten zelf beslissen. D66 wil juist minder veto’s voor lidstaten, en dat het Europees Parlement en de Europese Commissie meer macht krijgen. Op die manier moet worden voorkomen dat er soepeler besluiten kunnen worden genomen, aldus D66.
• Ontwikkelingssamenwerking: D66 wil dat zeker 0,7 procent van het bruto nationaal product (alles wat er bij elkaar in een land wordt verdiend) naar ontwikkelingssamenwerking gaat. Dat is binnen de Verenigde Naties zo afgesproken. VVD wil zich niet aan die norm houden, en inzetten op noodhulp.
• Immigratie/integratie: Ook op dit punt liggen de partijen ver uit elkaar. D66 wil bijvoorbeeld een kinderpardon, zodat kinderen die hier zijn opgegroeid niet weg hoeven, ook als ze niet door de asielprocedure zijn gekomen. De VVD wil dat juist niet.
• Drugs: D66 wil wiet legaliseren: op die manier kan de teelt volgens de partij worden gecontroleerd, en uit de handen van criminelen worden genomen. De VVD is daarop tegen.

Ik ben conservatief

Dan heb je de keuze uit drie grote partijen: VVD, PVV en CDA. Die partijen vormden samen het kabinet Rutte I, dat na twee jaar sprong. De partijen zijn het voornamelijk op het gebied van de Nederlandse identiteit met elkaar eens: Geert Wilders wil het land teruggeven aan de Nederlanders, Mark Rutte roept iedereen die het niet naar zijn zin heeft op uit Nederland te vertrekken en Sybrand Buma wil dat scholieren staand het volkslied zingen.

Hier zijn ze het over oneens:

• Immigratie: De PVV wil geen asielzoekers, en geen migranten uit islamitische staten. Dat gaat zowel VVD als CDA te ver. Zij willen wel inzetten op opvang in de regio.
• Europese Unie: Ook hier is het de PVV met het meest extreme standpunt: de PVV wil uit de Europese Unie stappen, want Nederland zou op die manier de touwtjes weer in handen krijgen. De VVD wil dat de EU zich alleen bezighoudt met grensoverschrijdende onderwerpen, zoals migratie, klimaat en handel. Het CDA wil dat de EU meer gaat inzetten op drie specifieke thema’s: veiligheid, immigratie en geopolitiek, en dus minder op handel.
• Maatschappelijke dienstplicht: Het CDA is een groot voorstander van een maatschappelijke dienstplicht voor jongeren, om die zo meer te betrekken bij de samenleving. Ook de PVV ziet wel wat in dat plan. De VVD juicht vrijwilligerswerk toe, maar wil niemand daartoe dwingen.

• Eigen risico: De VVD wil het eigen risico behouden, omdat anders de premies omhoog zouden gaan. Het CDA wil het eigen risico ook behouden, maar wel fors verlagen. PVV wil het eigen risico helemaal afschaffen.
• Voltooid leven: De VVD wil dat mensen die vinden dat hun leven is voltooid, op een waardige manier afscheid moeten kunnen nemen van het leven. Dat moet dan onder voorwaarden, bijvoorbeeld in samenspraak met een sterfhulpbegeleider. Het CDA vindt dat de huidige euthanasiewet al ruim genoeg is. De PVV heeft geen duidelijk standpunt.