Erik Jonk Nieuws 8 feb 2017, 13:34

Leestijd: 6 minuten

Viktors sprong naar de dood werd sprong naar leven

Viktor Staudt sprong voor een trein, maar overleefde. Nu deelt hij zijn ervaring in het kader van suïcidepreventie en steun aan nabestaanden.

‘Mama, kijk! Die man heeft geen benen!’ Viktor Staudt (47) zal het jongetje in de supermarkt en de moeder die met haar hand de mond snoerde van haar zoon, niet meer vergeten. „Kinderen zijn altijd goudeerlijk in wat ze zeggen.”

Een wonder

Staudt (Delft) wilde niet meer leven toen hij 30 jaar was. Een jarenlange strijd tegen depressie leidde hem uiteindelijk naar het spoor en hij sprong. Na een wonder werd hij wakker, zonder benen. Jaren later wist hij zijn depressiviteit te controleren met behulp van antidepressiva. Hij schreef zijn ervaring op in het boek Het verhaal van mijn zelfmoord. Daarop werd zoveel gereageerd dat hij een veelgevraagd spreker is, onder andere voor bijeenkomsten ten behoeve van suïcidepreventie. Binnenkort komt de in 2011 naar Bologna in Italië verhuisde Staudt naar Nederland voor een symposium (zie info onderaan). „Ik bied concrete, realistische hoop aan mensen die overwegen een einde aan hun leven te maken. Ik wil de wanhoop en vertwijfeling wegnemen en op die manier plaatsmaken voor een alternatief: een enigszins prettig leven, zonder angst, zonder depressie.

Wat is je verhaal uit 1999?

12 november was het. Die ochtend stond ik met rust in het lichaam op, omdat ik wist dat ik een einde aan mijn problemen zou maken. Ik realiseerde me niet eens dat het ik een einde aan mijn leven zou maken, ik dacht aan de problemen. Ik ging nog zwemmen met de wetenschap dat het de allerlaatste keer was. Toen ging ik naar het spoor.

Donald Duck

Waarom wilde je voor de trein springen?

Elke nieuwe ochtend voelde alsof er een kast over me heen viel, anders kan ik het niet omschrijven. Ik heb van alles geprobeerd. Dan legde ik bijvoorbeeld een Donald Duck naast mijn bed, zodat ik bij het wakker worden iets leuks kon lezen. Maar uiteindelijk kon ik alleen uit bed komen als ik mij realiseerde: ik kan er ook een einde aan maken. Tegenwoordig word ik wakker en denk ik: ‘Ik ga koffie zetten.’ Zo’n relatief eenvoudig iets, zo’n simpele gedachte: dat was toen ondenkbaar.

Terug naar 1999. Wat ging er bij het springen mis?

De trein sneed mijn benen af. Ik raakte buiten bewustzijn en de conducteur had een wit laken over mij heen gelegd. Toen een agent een identiteitsbewijs zocht, zag hij me bewegen. Met elastieken van zijn wapenstok heeft hij mijn benen afgebonden.

Dat wakker worden moet een schok zijn geweest.

Absoluut. Veel mensen denken dat ik wel blij geweest zal zijn. Maar ik zeg je heel eerlijk: dat was ik helemaal niet. Waarom ook? Ik had al een probleem (depressie), nu had ik er nog een probleem bij. Ik had geen benen meer.

Hoe pakte je het leven weer op?

De eerste jaren was, denk ik, letterlijk overleven. Ontdekken wat je toch nog allemaal kunt, eenmaal in een rolstoel. Nu kan ik zelfstandig autorijden, zwemmen, op mezelf wonen. De doorbraak kwam in 2005 toen een arts echt naar mij luisterde en de juiste diagnose stelde. Natuurlijk had ik vaker bij de hulpverlening aangeklopt. Maar het woord ‘depressie’ had ik nog nooit gehoord. Zelfs in het ziekenhuis beweerde een psychiater dat ik niet depressief was. Hoe dan ook, die depressie zat diepgeworteld en ging onder meer gepaard met extreme onzekerheid en angstaanvallen.

Eenzaamheid en wanhoop

Nu ben je de ervaringsdeskundige.

Mensen spreken mij aan, naar aanleiding van een lezing, of een Duitse documentaire. Mensen zoeken een oplossing voor hun problemen. Ik geef altijd aan dat ik geen arts op psycholoog ben. Wat ik ondertussen wel heb begrepen: mensen die lijden aan een psychisch probleem, ontwikkelen een ander probleem ernaast: eenzaamheid en wanhoop. Ik probeer een deel van die gevoelde eenzaamheid weg te nemen en te vervangen door hoop op verbetering en het zoeken naar de juiste professionele hulp.

Door een vreselijk verleden heb je nu eigenlijk een prachtig vak?

Alles is relatief. Natuurlijk krijg ik veel mooie reacties. Dankbaarheid van mensen die mij hebben gehoord of gezien. Omdat ze nu durven en kunnen praten over hun eigen problemen. Die dankbaarheid motiveert mij enorm. Maar soms hoor ik ook weleens iemand zeggen dat hij mij een egoïstische klootzak vindt. Want heb ik aan de machinist gedacht? Aanvankelijk raakte mij dat behoorlijk. Nu ben ik zover dat ik met iemand hierover wel wil praten. Alle reacties en mijn ervaringen van de laatste jaren schrijf ik op in een tweede boek.

Heb je je schuldig gevoeld?

Die machinist… Ik heb begrepen dat het goed met hem gaat. Toen ik dat hoorde, was ik oprecht blij. Ik denk dat ik toen eenvoudigweg niet in staat was om me te realiseren wat ik een machinist en mensen om me heen aan zou doen. Depressie is een ziekte. Je kunt niet logisch denken. Sterker nog: had ik mij dat wel gerealiseerd, dan was ik niet voor een trein gesprongen.

Een Brabantse docent sprong van een dak voor het oog van leerlingen. Kun je enigszins in zijn gedachten kruipen of is elke zelfdoding een apart verhaal?

Dat laatste sowieso. Maar door alle verhalen en ervaringen die ik heb gehoord, zie ik parallellen. Voor elk normaal denkend, niet-depressief mens is het amper te begrijpen waarom iemand zoiets doet. Maar er zal een verklaring zijn. Wat hem bewoog van het schooldak te springen, dat weet ik natuurlijk niet. Misschien voelde hij zich er thuis en was dit voor hem de plek waarop het zou lukken.

Emotie over het hoofd gezien

Hoe gaan we het probleem van zelfmoord oplossen?

In de titel van mijn boek staat zelfmoord. Tegenwoordig spreek ik van zelfdoding. Nabestaanden, met name ouders, hebben tegen mij gezegd dat hun dierbare weliswaar dood is, maar absoluut geen moordenaar. Praten over de dood in het algemeen, is voor veel mensen niet gemakkelijk. Over zelfdoding al helemaal niet. Mensen die zelfdoding overwegen zitten in een wereld vol eenzaamheid. Die emotie wordt door de hulpverlening vaak over het hoofd gezien, denk ik. Daarnaast is suïcidepreventie een 24/7 taak. Je moet er altijd voor iemand zijn. Die opgave is niet aan iedereen besteed. Maar wel van levensbelang. Letterlijk. Want uiteindelijk wil iedereen leven. Maar wel op een enigszins prettige manier.

Minisymposium Zelfdoding? Praat erover!

Uitvaartorganisatie Yarden regio Utrecht organiseert op 11 april het minisymposium ‘Zelfdoding? Praat erover!’ In crematorium Daelwijck in Utrecht wil Yarden het thema zelfdoding bespreekbaar maken. Viktor Staudt is een van de sprekers. Meer info vind je op yarden.nl/agenda. Deelname is kosteloos.

Voor hulp en informatie: 0900-0113 of www.113.nl.