Anne-Fleur Pel Nieuws 10 feb 2017, 09:08

Leestijd: 4 minuten

Schaatster Thijsje Oenema: Ik pluk de dag

Bij schaatster Thijsje Oenema (28) werd vorig jaar een uitgezaaide melanoom ontdekt. Deze agressie vorm van huidkanker heeft haar schaatscarrière op pauze gezet, maar dat betekent niet dat ze achterover leunt. Ze wil jongeren bewust maken van de gevaren van de zon en het belang van smeren en huidchecks. „Als je er op tijd bij bent, kan je worden bespaard wat ik nu allemaal moet doormaken.”

Bij Thijsje begon het in 2013 met een moedervlek op haar pols die veranderde. Haar moeder wees haar er op en vroeg haar of ze niet naar de huisarts moest gaan. „Ik had het ook wel gezien, maar met de kwalificaties voor de Olympische Spelen voor de boeg leek het me niet handig om in mijn pols te gaan snijden om de moedervlek weg te halen”, zegt Thijsje. „Ik ben niet iemand die voor ieder pijntje naar de huisarts rent. Het zal wel meevallen, dacht ik. Het overkomt jóu toch niet? Maar het overkomt je wel.”

Pech

Om haar moeder gerust te stellen, is ze toch gegaan. „Mijn huisarts zei ook: Je slaat jezelf voor je kop als na de Olympische Spelen blijkt dat het niet goed is. Ik heb de moedervlek weg laten halen en ik bleek er mooi op tijd bij te zijn. Het was nog maar een dun plekje. De kans op uitzaaiingen was kleiner dan 1 procent, zeiden ze. Als het niet uitzaait dan hoeft het niet meer terug te komen. Helaas had ik de pech dat ik dat kleine procentje wel pakte.”

Ik ben er nog

Want vorig jaar werd bij Thijsje een uitgezaaide melanoom ontdekt. Ze is nu herstellende van de behandeling met imuuntherapie. Vorige week bleek uit de laatste scan dat de uitzaaiingen niet meer zichtbaar zijn, en daarmee de kanker. Positief nieuws. „Een jaar geleden had ik een heel onzekere toekomst, maar ik ben er nog steeds. Ik pluk de dag, want bij iedere scan kan het weer anders zijn.”

Thijsje kijkt niet te ver vooruit, maar ze heeft wel een missie: jongeren bewustmaken van de risico’s op huidkanker. Ze probeert dan ook aandacht te genereren voor het jongerenfestival Rebel against cancer aanstaande zaterdag in Groningen (zie kader). „Bij roken weet je dat er een kans bestaat dat je longkanker of een andere ziekte krijgt. Bij zonnen beseffen jongeren zich vaak niet wat de gevolgen kunnen zijn. Van een uitgezaaide melanoom kun je hartstikke dood gaan. De prognoses zijn nu iets beter, omdat er betere behandelmethodes zijn, maar die moeten wel aanslaan. Bij mij is dat wel het geval, maar hoe mijn toekomst eruit ziet weten ze ook niet. Daarnaast is het een enorme aanslag op je lichaam.”

‘Ik geef liever licht’

Dit wil de Olympisch schaatster en de snelste Nederlandse op de sprint overbrengen op jongeren. Jongeren bedrijven vaak struisvogelpolitiek of laten zich door sociale druk leiden. „Als je jong bent, wil je toch vaak een lekker bruin kleurtje. Hoe vaak heb ik wel niet gehoord: Hé , wat ben je bleek. Je geeft licht, zeiden ze. Maar ik bleef smeren. Ik geef liever licht dan dat ik ziek word. Jongeren beseffen zich niet dat van te veel zon en verbranding van de huid als je jong bent, op latere leeftijd veel ellende kan komen. Iets simpels als je insmeren met zonnebrandcrème en je huid regelmatig controleren op verdachte plekjes en veranderende moedervlekken, kan de kans op huidkanker al enorm inperken.”

Overlevingskans

De schaatswereld heeft ze al weten te overtuigen. Wat haar is overkomen, heeft haar medeschaatsers aan het denken gezet. „Ze zagen wat de consequenties kunnen zijn en dat je op jonge leeftijd dood kunt gaan. Ze zeiden: als het iemand kan overkomen die zich netjes insmeert, geen zonaanbidder is en altijd zo’n bleke huid heeft, dan lopen wij ook risico.”

Huidkanker staat in de top 3 van meest voorkomende kankertypes onder jongeren. Uit onderzoek blijkt echter dat twintigers het minst vaak hun huid checken, terwijl vroege detectie van verdachte plekjes de overlevingskans enorm vergroot. „Wat ik jongeren op het hart wil drukken: wees je ervan bewust van de gevaren van de zon en veranderende moedervlekken. Wees je ervan bewust dat dit ook jou kan gebeuren en let op. Beter een keer te vaak naar de dokter, dan een keer te laat.”

Rebel against skincancer

Op zaterdag 11 februari organiseren Spot the Dot en Stichting Melanoom vanaf 15.00 uur het festival Rebel against Skincancer bij het Rebel Rebel hostel op het voormalige Suikerunie-terrein in Groningen. Het festival, een initiatief van melanoomkankerpatiënt Marije Kruis (33) en onderdeel van een bredere campagne, is een laagdrempelige manier om jongeren bewust te maken van de gevaren van de zon en het bespreekbaar te maken. Dit gebeurt onder meer via live graffitischilderingen en muziek.

https://twitter.com/Spot_The_Dot_NL/status/827490687788707840

Dr. Jorrit Terra, dermatoloog bij het UMCG, opent het festival. Dermatologen adviseren om een keer per kwartaal de huid te checken op verdachte plekjes. Uit onderzoek van Stichting Melanoom blijkt dat twintigers het minst vaak de eigen huid bekijken. 39 procent doet dat nooit zelf en 79 procent heeft hiervoor nog nooit een huisarts of dermatoloog bezocht. Melanoom staat in de top 3 staat van meest voorkomende vormen van kanker onder jongeren.