Jessica Heijmans Nieuws 15 feb 2017, 13:56

Leestijd: 4 minuten

Bestraffen van seksuele intimidatie: hoe werkt dat?

Seksuele intimidatie moet wettelijk verboden worden. Daarvoor pleit de PvdA. Het is een probleem dat volgens de partij aan de orde van de dag is, maar slachtoffers van seksuele intimidatie kunnen op dit moment nergens terecht. Er is namelijk geen wet waarop zij zich kunnen beroepen.

„Vrouwen en homo’s worden bespuugd, uitgescholden, nagesist, geconfronteerd met seksuele gebaren en bestookt met ongewenste seksuele voorstellen”, stelt PvdA-lid Ahmed Marcouch die woensdag een initiatiefwetsvoorstel indient. In het voorstel wordt duidelijk dat de schuld bij de dader ligt en dat deze dus moet worden vervolgd. „We vragen vrouwen, mannen of kinderen niet om zichzelf te wapenen met een grote mond of een cursus zelfverdediging, maar we zeggen tegen hufters die zich schuldig maken aan intimiderend gedrag: je past je maar aan”, aldus Marcouch op de website van de partij.

Omvangrijk probleem

Hoewel onderzoeken naar seksuele intimidatie in Nederland lastig te vergelijken zijn door verschillen in definities, zijn de cijfers schokkend. Meer dan de helft van alle vrouwen (15-70 jaar) heeft, al dan niet structureel, te maken met niet-fysieke seksuele intimidatie, stellen Rutgers en Movisie.

Een enquête van magazine Yes uit 2008 laat zien dat het percentage jonge vrouwen dat met dit soort gedrag te maken heeft nog hoger ligt: ongeveer 67 procent van hen geeft aan met seksuele intimidatie in aanraking te zijn gekomen.

Het probleem beperkt zich echter niet tot vrouwen. Zo is geconstateerd dat een op de drie Nederlands mannen in zijn leven seksueel geïntimideerd is. Uit onderzoek van Rutgers blijkt dat bijna de helft van de homoseksuele mannen te maken heeft gehad met seksuele overschrijdingen.

Wat is strafbaar?

Op dit moment zijn alleen onderdelen van seksuele intimidatie verboden. In artikel 246 van het Wetboek van Strafrecht wordt ontucht (aanranding) wel strafbaar gesteld, hierbij gaat het dus om daadwerkelijke handelingen. Ook andere onderdelen van seksueel overschrijdend gedrag zijn strafbaar, zoals belediging en stalken. Het is echter vaak een grijs gebied van wat nu wel of niet strafbaar is. „Er zijn gevallen waarin de persoon niet wordt aangeraakt, maar het wel als intimiderend wordt ervaren. Er is vaak een gat in de wet waar dat gedrag onbestraft wordt gelaten”, stelt Tristan van Rijn, persvoorlichter van de PvdA.

Daarnaast wordt in de wet seksuele intimidatie in het kader van het voorkomen van discriminatie verboden. Dit heeft echter meer betrekking op seksuele intimidatie op het werk, niet op straat.

In het voorstel van Marcouch wordt gevraagd tot een wijziging in het wetboek waarin het verboden wordt om door middel van woorden of gebaren iemand in een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie te brengen. De straf hierop zal dan een gevangenisstraf van hoogstens drie maanden zijn of een geldboete van 8200 euro.

Hoe handhaaf je deze wet?

Bij het strafbaar stellen van intimidatie wordt vaak afgevraagd of er geen sprake is van ‘symboolpolitiek’. Want, hoe handhaaf je zo’n wet? „Het is moeilijk om te handhaven, maar wat je hiermee doet is een norm stellen”, aldus Van Rijn. „Seksuele intimidatie accepteren we niet. Vrouwen of homoseksuelen die last hebben van bijvoorbeeld stelselmatig achtervolgen, insinuaties en obscene gebaren kunnen aangifte doen bij de politie en die moet er dan wel iets mee doen. Zij hebben hiermee een instrument op de daders op te sporen. Hoe beter de beschrijving van de dader, hoe groter de pakkans.”

Dit betekent niet dat een keer sissen of fluiten meteen strafbaar wordt. „Maar er zijn straten en wijken waar vrouwelijke bewoners de straat niet op durven, of niet in een kort rokje durven lopen. Dat is onacceptabel, stelt de persvoorlichter van de PvdA. „De grens ligt bij de impact die het heeft op het slachtoffer. Wanneer is het intimiderend, en wanneer onschuldig? Die keus bepaalt of je aangifte doet of niet.”

Lang proces

In diverse landen, waaronder Frankrijk, Portugal, Peru en Argentinië, is seksuele intimidatie inmiddels in het strafrecht opgenomen. Ook in Nederland speelt het strafbaar stellen van seksuele intimidatie al jaren.

De gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag hebben naar de mogelijkheden gekeken, maar stuiten op een probleem: het is momenteel niet verboden. „Dit kan vanuit de gemeente niet worden geregeld”, zegt Van Rijn. „De gemeenten liepen vast op wetgeving, en daarom besloot Marcouch dat het belangrijk is om dit landelijk te regelen en de gemeenten daarmee te helpen.”

Hoewel Marchouch al in 2012 aankondigde om de wet te willen maken, duurde het een tijd voordat deze kan worden ingediend. „Voordat de wet wordt behandeld, moet je zeker weten dat er zoveel mogelijk draagvlak is, want dit doe je in principe maar één keer. Het is een kwestie van timing.”