Jessica Heijmans Nieuws 31 jan 2017, 15:47

Leestijd: 3 minuten

Tinder voor orang-oetans: op zoek naar ideale match

Hoe maken orang-oetans een partnerkeuze? En kan met behulp van technologie een betere liefdesmatch worden gemaakt? Dat is de vraag in een onderzoek genaamd ‘Tinder voor orang-oetans’ van Apenheul en de Universiteit Leiden. Een van de doelen van het onderzoek is het ontwikkelen van een nieuwe matchingmethode voor apen, waardoor het makkelijker wordt om een goede samenstelling van groepen te maken.

De 11-jarige orang-oetan Samboja bevindt zich midden in de pubertijd. Ook Kevin en Amos is dat niet ontgaan, en dus geniet ze volop aandacht van de twee mannetjesapen. Om te voorkomen dat ze zwanger raakt, is Samboja aan de pil. Apenheul wil namelijk graag dat de orang-oetan zwanger wordt, maar dan wel van een mannetje dat is geselecteerd door het internationale fokprogramma.

Het vinden van de ideale match gaat echter niet altijd goed via zo’n programma, aldus Thomas Bionda tegen Metronieuws. „Het kan zijn dat de coördinator stelt dat een mannetje in Berlijn niet verwant is aan die in Apenheul, en dus een goede match is. Toch gaat het maar in 50-60 procent van de tijd goed als het mannetje aan het vrouwtje wordt geïntroduceerd.” En dit kan veel gevolgen hebben. „Er moet dan een nieuwe plek voor de orang-oetan worden gevonden, of hij moet terug naar Berlijn.”

Dating voor apen

Het nieuwe experiment waarbij orang-oetans via een touchscreen hun voorkeur voor een aap kunnen geven, kan daar wellicht een handje bij helpen. In de nachtverblijven van de orang-oetans wordt een scherm opgehangen waarop foto’s van soortgenoten te zien zijn. Op deze foto’s kijken de apen neutraal of laten juist ‘heftige’ emoties, zoals agressie, zien. De orang-oetans moeten dan op een stip drukken. Er wordt gemeten wat hun reactievermogen is en op die manier kunnen de onderzoekers zien waar hun aandacht naar uit gaat.

Op de lange termijn kunnen deze onderzoeken naar de interesse van apen in hun soortgenoten en de sociale interacties tussen de apen informatie opleveren voor fokprogramma’s. Uitwisselingen tussen dierentuinen kunnen hierdoor een stuk soepeler verlopen.

Emotie-onderzoek

‘Tinder voor orang-oetans’ is deel van een project dat al een aantal jaren loopt in samenwerking met de Universiteit Leiden. In emotie-onderzoek van Mariska Kret werd al eerder onderzocht hoe bonobo’s reageren op soortgenoten. Hieruit bleek dat deze apensoort, anders dan mensen, het liefst naar positieve gedragingen kijkt, zoals vlooien, seks en gapen.

Dit onderzoek wordt nu herhaald met orang-oetans, en dat kan best andere resultaten kunnen opleveren. „Deze dieren leven heel anders. Bonobo’s leven in sociale groepen, terwijl orang-oetans solitair leven, die komen elkaar alleen af en toe tegen. Dat betekent dat de partnerselectie waarschijnlijk anders is”, aldus Bionda. De bonobo’s worden dan ook ‘de hippies onder de mensenapen’. „Deze apen hebben namelijk veel seks om agressie en opwinding de kop in te drukken.”

Orang-oetanproof

De schermen moeten nog wel orang-oetanproof worden gemaakt. „Bij de bonobo’s hingen de schermen twee jaar, maar bij de orang-oetans werden ze al op dag twee – toen het onderzoek nog niets eens begonnen was – gesloopt.” En dat terwijl er al extra maatregelen waren genomen „Orang-oetans zijn zeer inventief op het gebied van slopen”, aldus Bionda.

Participeren aan het onderzoek is trouwens geheel vrijwillig. De apen mogen zelf aangeven of ze aan het onderzoek willen meewerken.