Jessica Heijmans Nieuws 19 jan 2017, 15:04

Leestijd: 3 minuten

Geld afpakken van criminelen: hoe werkt dat?

Het Openbaar Ministerie heeft in 2016 opnieuw een recordbedrag aan geld geplukt van criminelen. In totaal werd er 402.081.905 (ruim 402 miljoen!) afgepakt.

De laatste jaren heeft het OM flink wat winst kunnen behalen met het afpakken van geld bij criminelen. Was dat in 2011 nog bijna 45 miljoen euro, twee jaar later was het bedrag al verdubbeld. Ook in 2014 en 2015 deed het OM goede zaken, er werd respectievelijk 136 en 144 miljoen euro binnengehaald. Volgens de instantie is dit het gevolg van een intensieve samenwerking tussen overheidsdiensten als de Politie, FiOD, Douane en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB).

Pluk ze

In 1993 is de ontnemingswetgeving (ook wel ‘Plukze-wetgeving’) ingevoerd waardoor het voor het OM makkelijker is geworden om vermogen verkregen uit criminele activiteiten af te pakken. Sinds 2011 is er een intensivering op het afpakken van crimineel geld. Dit kenmerkt zich door een sterke samenwerking tussen de overheidsdiensten vanaf het begin van een onderzoek. Het maakt niet uit wie er afpakt, de Belastingdienst, de politie, het OM, de Bijzondere Opsporingsdiensten of gemeenten, als er maar afgepakt wordt”, aldus het OM op haar site.

Toch circuleert er miljarden meer crimineel geld in Nederland, en wordt er dus maar een fractie afgepakt. Dit heeft volgens het OM te maken met keuzes. „Zoals Marianne Bloos (hoofdofficier Functioneel Parket, red.) al aangaf op radio, worden er in het strafrecht keuzes gemaakt. Niet alle criminaliteit kan worden bestreden, en ook niet alle criminaliteit heeft als motief geld verdienen”, vertelt een woordvoerder van het Functioneel Parket aan Metro.

Waarom is geld afpakken zo belangrijk?

Sinds een aantal jaar heeft het OM flink ingezet op het in beslag nemen van crimineel geld. De instantie stelt dat het afpakken van vermogen een waardevol middel is in de bestrijding van criminaliteit. Want, zo is het idee, waarom zou je nog crimineel worden als misdaad niet loont? „Wanneer geld de drijfveer voor misdaad is, moet dat geld worden afgepakt. Je raakt de criminelen zodoende op een plek waar het pijn doet: in de portemonnee.” Een celstraf is hierbij niet genoeg. „Dat wordt ingecalculeerd als beroepsrisico”, aldus de woordvoerder van het OM.

Daarnaast verliezen de criminelen hun status in het criminele milieu en kunnen ze niet opnieuw investeren in criminele activiteiten. Bovendien moeten eerlijke bedrijven niet over de kop gaan door verzieking van de markt door concurrentievervalsing. Ten slotte heeft dit een positief effect op het rechtsgevoel in de maatschappij, meent het OM. „Het is voor eerzame burgers die hard moeten werken moeilijk te verkroppen dat criminelen in dure auto’s rondrijden en een luxe levensstijl hebben.”

Wat gebeurt er met het afgepakte geld?

Zoveel mogelijk van het geld gaat terug naar het slachtoffer. Als voorbeeld geeft het OM de zaak van een 80-jarige dame die werd opgelicht door haar mantelzorgster. „Bij het strafrechtelijk onderzoek werd gevonden dat een nieuwe auto was gekocht en er werd contant geld in haar huis gevonden. Dit is afgepakt en teruggegeven aan de mevrouw.”

De 402 miljoen waarover wordt gesproken, is het bedrag dat in de staatskas vloeit. Het geld dat andere partijen krijgen, zoals de belastingdienst en slachtoffers van de misdaad, zit daar niet bij, aldus het OM.

Hoelang duurt het voor het geld terug is?

Het terugkrijgen van geld kan jarenlang duren, maar idealiter wordt al aan het begin van een zaak nagedacht over hoeveel er is verdiend en waar dit is gebleven, waardoor er meteen beslag op kan worden gelegd. Hiervoor is wel veel kennis en expertise nodig van bijvoorbeeld vermogenstraceerders, accountants, civilisten en internationale adviseurs, aldus het OM. „Boeven hebben nu eenmaal niet de neiging het geld gewoon op een bankrekening te zetten.”