Wouter van Loon Nieuws 21 nov 2016, 14:35

Leestijd: 5 minuten

‘Elk jaar duizend onschuldige mensen veroordeeld’

Ieder jaar worden zo’n duizend burgers die onschuldig zijn toch veroordeeld. Dat schat wetenschapsfilosoof Ton Derksen van de Radboud Universiteit Nijmegen, die onder meer Lucia de Berk vrijkreeg nadat zij onterecht was veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.

Volgens Derksen zijn tussen de tussen 4 en 11 procent van de veroordelingen onterecht, zo stelt hij in zijn boek Onschuldig vast, dat Metro vast in mocht zien. Derksen werkt op dit moment aan meerdere herzieningsverzoeken,

Opvallend: hoe zwaarder het delict, hoe hoger het percentage verkeerde veroordelingen is. Onder veelplegers, die relatief kleine vergrijpen plegen, schat Derksen het percentage verkeerde veroordelingen op tussen de 4 en 7 procent. Maar onder gevangenen die tot een levenslange gevangenisstraf zijn veroordeeld, ligt het percentage op zeker 11 procent. Derksen stelt zelfs dat „met een beetje pech” het aantal foute veroordelingen met een levenslange gevangenisstraf op 17 procent ligt.

Dat is veel meer dan tot nu toe werd aangenomen; de afgelopen tien jaar werden slechts vijf veroordelingen door de Hoge Raad herzien. Deze zaken kennen we al:

Schiedammer parkmoord

Op 22 juni 2000 klampt een elfjarig jongetje, dat hevig bloedt, een voorbijganger aan in het Beatrixpark in Schiedam. De jongen, Maikel, heeft een steekwond in zijn nek, en stelt dat hij en een meisje zijn belaagd door een man. De politie wordt gebeld, en die vindt even later het lichaam van de 10-jarige Nienke Kleiss. Ze is dood, beide kinderen zijn seksueel misbruikt.

Een paar maanden na de moord wordt Cees Borsboom opgepakt. De verdachte is al eerder veroordeeld voor ontucht met kinderen, en een agent had hem in de buurt van het park gezien.

Borsboom wordt zwaar onder druk gezet door de politie – hij wordt onder meer uitgeput door dag en nacht het licht aan te laten. De verdachte breekt, en legt een bekentenis af. Die trekt hij later weer in, maar desondanks wordt Borsboom in 2001 veroordeeld. In hoger beroep wordt Borsboom ook schuldig bevonden: hij krijgt 18 jaar gevangenisstraf en tbs.

Vier jaar later blijkt het een misser: Wik H. wordt gearresteerd voor een ander misdrijf, en zijn dna blijkt overeen te komen met dat in de zaak van de Schiedammer parkmoord. H. krijgt in hoger beroep eveneens 18 jaar en tbs.

Puttense moordzaak

Stewardess Christel Ambrosius verkracht en vermoord in het huis van haar oma in Putten. Ze is gewurgd, haar keel is doorgesneden en op haar lichaam wordt een druppel sperma gevonden.

Een jaar later worden Wilco Viets en Herman Du Bois veroordeeld. Op de avond van de moord zagen wandelaars hoe zij stapvoets door het bos reden. De druppel sperma op het lichaam van Ambrosius kan niet aan de mannen worden gelinkt, maar toch worden ze veroordeeld tot tien jaar celstraf.

Ze komen zeven jaar later, als ze tweederde van hun straf hebben uitgezeten, op vrije voeten. Maar in 2002 worden ze alsnog vrijgesproken. Het is dan nog niet duidelijk wie de moord heeft gepleegd.

In 2008 komt er alsnog een ander in beeld: het dna van Ronald P. matcht wel met de druppel sperma. Hij wordt in 2011 veroordeeld tot 18 jaar celstraf.

Lucia de Berk

Zeven patiënten overleden er, voornamelijk baby’s, en verpleegkundige Lucia de Berk was steeds in de buurt. In het Juliana Kinderziekenhuis in Den Haag deden al langer rare verhalen over haar de ronde. Dat kan geen toeval zijn – in 2003 wordt ze veroordeeld voor een levenslange gevangenisstraf. Ze vermoordde haar patiënten door ze een overdosis medicijnen toe te dienen, zo luidde het verhaal.

Ook andere ziekenhuizen waar De Berk werkte hebben vermoedens dat zij betrokken is bij opvallende sterfgevallen. En ze wordt plotseling beschuldigd van brandstichting in haar ouderlijk huis, terwijl ze op dat moment tiener was, en bovendien niet in de buurt van het huis.

Maar als deskundigen de ‘moorden’ nog eens goed bekijken, blijkt er helemaal geen misdrijf te zijn. De slachtoffers zijn een natuurlijke dood gestorven, en De Berk had daar dus helemaal niets mee te maken. In 2009 wordt De Berk, die dan zes jaar lang onschuldig in de gevangenis zat, vrijgelaten.

Showbizzmoord

Platenproducent Bart van der Laar wordt in 1981 in een plas bloed gevonden in zijn huis in Hilversum. Een ongelukkige valpartij, lijkt het op het eerste oog. De zwaargewonde Van der Laar wordt naar het ziekenhuis gebracht, waar blijkt dat er een kogel door zijn hoofd is geschoten. Drie dagen later overlijdt de platenproducent alsnog.

Van der Laar had die dag een afspraak met Martien Hunnik, een prostitué. Hunnik had een alibi voor de moord, maar legt toch een bekentenis af. Hij trekt die later weer in, maar Hunnik wordt toch veroordeeld tot twee jaar cel en tbs. In zat zijn straf uit – in totaal acht jaar zat hij vast.

Afgelopen jaar werd de zaak na een herzieningsverzoek opnieuw behandeld. Het gerechtshof bepaalde dat de bekentenis van Hunnik, die hij later dus weer had ingetrokken, niet betrouwbaar was. Hij wordt alsnog vrijgesproken.

Ina Post

Op 22 augustus 1986 wordt in Leidschendam de 89-jarige mevrouw Kolstee-Sluiter gewurgd. Uit haar huis zijn een aantal cheques gestolen. De hoofdverdachte: haar verzorgster Ina Post. De cheques worden namelijk geïnd, en het handschrift zou overeen komen met dat van Post.

De verzorgster legt een verklaring af na meerdere omstreden verhoren. Post wordt veroordeeld tot zes jaar gevangenisstaf, en zat tweederde van haar straf uit. Ze blijft desondanks volhouden dat ze onschuldig is, en strijdt jarenlang om dat aan te tonen.

In 2010 haalt Post haar gram: in een herzieningszaak wordt besloten dat de zaak over moet worden gedaan. Daarin wordt ze alsnog vrijgesproken, wegens gebrek aan bewijs.