Anne-Fleur Pel Nieuws 31 okt 2016, 07:57

Leestijd: 3 minuten

‘Verplicht les sociale vaardigheden tegen pesten’

Kinderen moeten hun hele basisschoolcarrière les krijgen in sociaal-emotionele vaardigheden om pestgedrag tegen te gaan. De huidige anti-pestmethodes werken alleen voor de korte termijn en zijn gericht op ‘scherven opruimen’ in plaats van preventie.

Veiligheid op School

Dat zegt gedragsdeskundige Kees van Overveld. Hij was in 2013, als voormalig coördinator van het Expertisecentrum Gedrag van de Hogeschool Utrecht met als specialisatie pesten, door staatssecretaris Sander Dekker (onderwijs) gevraagd input te leveren voor de nieuwe wet Veiligheid op school. Deze wet, die in 2015 is ingevoerd, verplicht basisscholen een actief beleid tegen pesten te voeren en jaarlijks kinderen te ondervragen of zij zich veilig voelen op school.

Preventief aanpakken

Volgens Van Overveld is dit niet voldoende. Hij pleit, en pleitte toen ook, voor aandacht voor sociaal-emotioneel leren. „Scholen moeten inzetten op het preventief aanpakken van gedragsproblemen en op gedragsverandering”, zegt Van Overveld. „Voordat je kinderen sociale vaardigheden leert, moet je ze emotionele vaardigheden leren. Beiden versterken elkaar. Een kind die leert omgaan met zijn emoties, zoals angst en woede, kan beter omgaan met andere kinderen. En staat meer open voor kinderen die anders zijn. Daarnaast leren ze onder meer hoe ze rustig en afstandelijk op uitlokkend gedrag kunnen reageren.”

Van Overveld is teleurgesteld dat er niets is gedaan met zijn input. Hij vindt dat een kind zijn hele basisschoolcarrière sociale en emotionele vaardigheden moet leren. „De nieuwe wet is gericht op oplossingen op de korte termijn, maar niet op hoe je kinderen voorbereid op de toekomst. Je moet inzetten op preventie, nu is het gericht op het opruimen van de scherven achteraf. Deze pestaanpak past precies binnen de ambtstermijn van Dekker en kijkt niet naar de toekomst, dat is jammer.”

Meer sturing

De aanpak van pesten is te divers. „Er zijn scholen die van groep 1 tot en met groep 8 lespakketten rond pesten aanbieden, en er zijn scholen die dit alleen een keer in groep 2 behandelen of in groep 8 als voorbereiding op de middelbare school. Ik had hierin wel wat meer sturing van het ministerie verwacht.”

Uit de expertmeetings die voorafgaand aan de wet zijn gehouden, zijn een dertiental methodieken gerold die het beste werken in de praktijk. Scholen zijn echter niet verplicht een van deze methoden te kiezen. Scholen houden veelal vast aan de eigen methoden, wat ook mag. Van Overveld had graag gezien dat staatssecretaris Dekker wat meer druk had uitgeoefend om tot een compromis te komen.

Groepsproces

Het ministerie van Onderwijs zegt te zien „dat anti-pestmethoden eigenlijk alleen goed werken als ze het probleem bij de wortel aanpakken. Pesten is immers een groepsproces”, aldus een woordvoerder van Dekker. Maar de wet Veiligheid op school is breder dan pesten, stelt hij. „Vandaar ook de naam. Scholen moeten regelmatig onderzoeken of hun leerlingen zich veilig voelen én hen leren hoe ze goed met elkaar omgaan. De onderwijsinspectie houdt in de gaten of scholen hun verplichting nakomen.”

Metrolezer is vóór

Uit een poll onder Metro-lezers blijkt dat 93 procent voor een standaard les sociale vaardigheden is. Veel moeders ervaren dat onderwijzers te weinig doen om pesten aan te pakken. Teatske van de Wal zegt dan ook: „Elke leraar zou een cursus over pesten moeten volgen en jaarlijks op herhaling en zonder certificaat ervoor niet aan de slag mogen.”