Inge Schouten Nieuws 14 sep 2016, 09:54

Leestijd: 2 minuten

Hoe voorkom je dat de dorpen leeglopen?

Terwijl de grote steden naar verwachting alleen maar zullen groeien, krimpen de kleine gemeentes. Dat voorspellen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De verschillen tussen de stad en het platteland zullen groter worden. Hoe blijft het dorp nog aantrekkelijk?

Allereerst is het goed om te weten wat er precies is veranderd. Het agrarische leven dunt uit op het platteland, legt tuin- en landschapsarchitect Dick Haver Droeze van het gelijknamige adviesbureau uit. „De boerderijen blijven bestaan, maar hun functie niet. Het oorspronkelijke leven uit de dorpen verdwijnt dus.” Senioren blijven in het dorp en omdat de geboorte achterblijft, neemt de vergrijzing toe. Veel mensen zoeken werk in de stad en het dorp loopt leeg. De vraag is: hoe keer je het tij?

Identiteit

„Kijk bij nieuwe ontwikkelingen vooral naar de identiteit van het dorp en wat het bijzonder maakt. Zo kan een dorp zich onderscheiden”, zegt landschapsarchitect Floris Bouwman van ontwerpbureau B4o. In zijn ontwerpen sluit de architectuur vaak aan bij wat karakteristiek is in de omgeving van het dorp. Elk dorp is anders, maar daarom is er tegelijkertijd geen sluitend antwoord op de vraag wat een dorp weer aantrekkelijk kan maken. „Misschien is het een illusie om te denken dat alle dorpen levendig kunnen blijven.” Haver Droeze ziet daarentegen genoeg mogelijkheden om een verouderd dorp nieuw leven in te blazen.

„Mensen in de stad hebben een grote behoefte aan biologische groenten en fruit. Ze experimenteren daar met het verbouwen van groente op daken. Waarom komt het eten niet uit de omliggende dorpen?” Volgens Haver Droeze een uitgelezen kans om daarop in te spelen. „Het is nu hapsnap in de stad, maar als deze trend doorzet, dan moet de jonge generatie dit oppakken en uiteraard professionaliseren.” Op deze manier zouden halflege dorpen weer een serieuze functie krijgen door de steden continu te voorzien van verse groenten en fruit.

Bedrijvigheid

Een bijkomend voordeel is dat voorzieningen in dorpen terugkeren of verbeteren, denk aan scholen, winkels en ziekenhuizen. Die bedrijvigheid is volgens landschapsarchitect Bouwman belangrijk om als dorp aantrekkelijk te blijven. Een sterke dorpsgemeenschap kan hiervoor zorgen, maar een goede sportkantine ook. „Luister als gemeente daarom wat de behoeftes zijn van de bewoners.” Ook denkt Bouwman dat er nog veel winst te behalen valt in samenwerkingen tussen bij elkaar gelegen dorpen.

Niet alleen de wensen vanuit het dorp, maar ook de ontwikkelingen in het hele land kunnen tot ideeën leiden. Zo ziet Dick Haver Droeze een belangrijke rol voor de vluchtelingen die steeds vaker naar Nederland komen. „Die mensen willen graag gezinshereniging, dus waarom plaatsen we hen niet in dorpen en geven hen de ruimte om het oude, boerenleven op te pakken.” In de huidige asielzoekerscentra ziet Haver Droeze kleine tuintjes met slechte grond. Doodzonde, vindt de tuin- en landschapsarchitect. Hij ziet vluchtelingen liever als agrariër of bakker. „Zo worden dorpen weer zelfvoorzienend.”