Els Anker Nieuws 28 jan 2016, 15:13

Leestijd: 2 minuten

Vaker discriminatie bij Marokkaans-Nederlands accent

Wat vind je van iemand als je alleen maar af kunt gaan op de manier waarop hij of zij spreekt? Welke beelden worden daaraan gekoppeld? We hebben –bewust en onbewust– allemaal stereotyperingen in ons hoofd bij de verschillende accenten.

Hoe hardnekkig en hoe negatief die stereotype beelden kunnen zijn, is te zien wanneer mensen elkaar uitsluitend op spraak beoordelen. Het wetenschapsprogramma De Kennis van Nu toont donderdagavond de resultaten uit een nieuw taalonderzoek, waaruit blijkt dat Marokkaanse Nederlanders te maken krijgen met structurele discriminatie vanwege hun accent.

Racisme

De Marokkaans-Nederlandse tongval scoort op alle schalen negatiever dan alle andere accenten. „Marokkaanse Nederlanders zijn agressief, lelijk, onbetrouwbaar en dom in vergelijking met andere accentsprekers”, aldus Dirk de Bekker, programmamaker NTR over Sprekend Nederland. „Dat zijn enkele diepgewortelde oordelen die mensen hebben als ze Marokkaanse Nederlanders alleen maar horen spreken, maar niet zien. Soms grenzen deze beelden zelfs aan latent-racisme.”

Factoren als naam of uiterlijk worden regelmatig opgevoerd als oorzaken voor discriminatie, meent Stefan Grondelaers, taalwetenschapper aan de Radboud Universiteit. Maar het het menselijke accent speelt een veel belangrijkere rol in discriminatie dan altijd is gedacht. „Een accent is bij discriminatie een ongelofelijk belangrijke variabele die we lange tijd over het hoofd gezien hebben”, aldus Grondelaers.

Problemen

Ter illustratie van het onderzoek voerde De Kennis van Nu een belexperiment uit. Presentator Diederik Jekel en de Marokkaans Nederlandse acteur Omar Ahaddaf moesten telefonisch afspraken maken voor de bezichtiging van een huis, het openbreken van een fietsslot en een proefrit. Waar Jekel beleefd ter woord werd gestaan, stuitte Ahaddaf keer op keer op problemen. Zo moest Ahaddaf zijn identiteitsbewijs meebrengen voor het openbreken van zijn fietsslot, terwijl deze eis niet aan Jekel werd voorgelegd.

Vooroordelen ontstaan door eerdere ervaringen met één individu. Iemands gedrag wordt dan op de hele groep geprojecteerd waar hij of zij toe behoort. Dat mensen allerlei sterke vooroordelen koppelen aan accenten is al langer bekend. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat mensen met een zuidelijk accent als gezellig worden bestempeld, maar ook dikker en minder ambitieus. Mensen met een Randstedelijk accent worden bovendien gemiddeld tien centimeter langer ingeschat dan andere Nederlanders.

Illusie

Met het onderzoek hoopt het wetenschapsprogramma bewustwording te creëren. „Ik maak me geen illusies: vooroordelen zullen er altijd zijn”, stelt De Bekker. „Maar niet alle Marokkaanse Nederlanders stelen een fiets en niet iedere Brabander is dom. Wees je daarvan bewust.”

De uitzending van De Kennis van Nu over accent-discriminatie is donderdagavond 28 januari te zien om 19.20 uur op NPO 2.