Els Anker Nieuws 14 dec 2015, 13:13

Leestijd: 2 minuten

In hongerstaking: wat gebeurt er met je lichaam?

De hongerstaking van tien LHBT-asielzoekers in AZC Alphen aan den Rijn is na tweeënhalve dag gestaakt. Het tiental stopte vanwege gezondheidsredenen. Maar wat gebeurt er precies met je lichaam als je in hongerstaking gaat? Metro zocht het uit.

1 Fase 1: de eerste week

Volgens de Johannes Wier Stichting, een mensenrechtenorganisatie die medische professionals adviseert bij onder meer honger- en dorststaking, heeft de gemiddelde man voldoende brandstof voor 80 dagen.

De eerste week van de hongerstaking is relatief goed te verdragen. De persoon heeft weliswaar last van maagkrampen en honger, maar als er voldoende vocht wordt ingenomen, is er weinig risico voor lichamelijk letsel. Het bloedsuikergehalte daalt en blijft vervolgens op een stabiel niveau.

2 Fase 2: de eerste maand

In de eerste maand schakelt het lichaam over naar een ‘spaarstand’, een overlevingsstrategie die erop gericht is om minder energie te verbruiken. De lichaamstemperatuur daalt als gevolg van een verlaagde hartslag en de hongerstaker kan zich duizelig voelen. Ook hoofd- en buikpijn treden op.

Lezen wordt erg lastig doordat de persoon zich niet goed meer kan concentreren. Ook bij mensen met een ernstig eetprobleem kan het voorkomen dat het lichaam zich in een spaarstand zet. „De snelle gewichtsdaling in het begin wordt vooral veroorzaakt door water- en zoutverlies”, aldus de Johannes Wier Stichting. „Gemiddeld verliezen mensen in hongerstaking zo’n 10 kilo in de eerste maand.”

Na drie weken krijgt de hongerstaking greep op de communicatie. Praten is erg vermoeiend en er kunnen alleen korte zinnen worden gefluisterd.

3 Fase 3: na de eerste maand

De hongerstaker voelt zich echt ziek. Het keerpunt treedt meestal op rond de veertigste dag. Symptomen die kunnen optreden: slechtere waarneming, gehoorverlies, misselijkheid en een droge schilferige huid. Er is geen geestelijke achteruitgang, maar er kan zich wel een psychische labiliteit voordoen. Ook het formuleren van hele zinnen gaat moeizaam.

4 Fase 4: terminale fase

De hongerstaker kent grote stemmingswisselingen en kan, hoe paradoxaal dat misschien ook lijkt, zelfs euforisch overkomen. Toch is er geen tijd meer te verliezen. De persoon is verward en kan in het ergste geval elk moment in coma raken en overlijden.

Hoewel de gemiddelde persoon voldoende brandstof heeft voor 80 dagen, is het risico op overlijden al zeer groot na de 42e dag. Doorgaans wordt uitgegaan van 60 dagen voordat iemand overlijdt.

Als de persoon naast niet-eten ook in niet meer wilt drinken, wordt er gesproken van een dorststaking. Dit kan niet langer dan enkele dagen, hooguit een week, worden volgehouden.

Maar als iemand weigert te eten of te drinken, mag je als arts hem of haar als dan dwingen? „Nee, artsen mogen nooit meewerken aan het onder dwang voeden van mensen die bij volle verstand hebben aangegeven dit niet te willen”, aldus de artsenfederatie Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG). „Zij moeten te allen tijde de wens van de patiënt respecteren.”