Rens Oving Nieuws 17 mrt 2015, 09:12

Leestijd: 2 minuten

Je bent een rund als je met democratie stunt

Als aanstaande woensdag de stembureaus geopend zijn blijft waarschijnlijk de helft van de kiezers thuis. De Provinciale Staten zijn te ingewikkeld, oninteressant en de kandidaten zijn volledig onbekend. Om het tij te keren zou de overheid best meer reclame voor de democratie mogen maken.

Lees ook: De 6 slechtste verkiezingsspotjes

„Laat maar zien wat er in landen gebeurt waar niet gestemd mag worden”, adviseert André Krouwel, politicoloog en directeur van stemhulp Kieskompas.

Opkomst

Zolang het niet over de Tweede Kamer gaat zijn de opkomstcijfers in Nederland bijna altijd laag. Voor gemeenteraad en Provinciale Staten neemt ongeveer de helft van de stemgerechtigden de moeite een stem uit te brengen. „Maar de helft die niet gaat, die voelt zich daar wel schuldig over”, weet Krouwel. „We weten heus wel dat stemmen belangrijk is maar we handelen daar niet naar.”

Een harde verkiezingscampagne helpt om de verkiezingskoorts aan te wakkeren. Maar ook de overheid doet haar best om de opkomst te verhogen. Een reclamespot waarin we een gevarieerde groep Nederlanders op een mooie lentedag de gang naar de lokale gymzaal zien maken draait de week voor de verkiezingen overuren. ‘Jouw stem. Daar maak je je toch sterk voor?’, spreekt een vrouw de kijker bemoedigend toe.

„Dit werkt dus niet”, zegt Daan Remarque, die bij reclamebureau TBWA verantwoordelijk is voor de campagnestrategie. „Ik snap het idee nog wel. Groepsdruk werkt in principe altijd goed, maar niet op deze manier. Het enige wat hier wordt gezegd is: ga stemmen want dat iedereen doet het. Dit mist elke vorm van urgentie en gevoel. Als wij reclames maken dan draait het om de beloning voor klant. Maar wat heb ik er aan als ik ga stemmen? Die vraag wordt niet gesteld, laat staan beantwoord.”

Rund

En dan kan het gebeuren dat de trouwe stemmer tegenwoordig eerder als schlemiel wordt weggezet. ‘Want wat heeft die ene stem van jou nou voor zin?’, klinkt het dan. ‘Ze luisteren toch niet naar je, daar in Den Haag’.

Lees ook: ‘Hoge opkomst waterschapsverkiezingen geen must’

Krouwel adviseert het roer dan ook helemaal om te gooien. „Neem de campagnes tegen vuurwerk. ‘Je bent een rund als je met vuurwerk stunt’, met de schokkende beelden van verminkte slachtoffers. Dat kan met de democratie net zo goed. Laat ze maar zien, de martelkamers en gevangenissen van landen waar ze niet zelf hun leiders mogen kiezen.”

Reclamestrateeg Remarque kan dat idee wel waarderen. „Er leven hele sterke gevoelens over wat voor een maatschappij wij met z’n allen zijn. We mogen tenminste stemmen, wij zijn vrij. Dat gevoel, daar zou je in een reclamecampagne zeker veel mee kunnen doen.”