Ruben Eg Nieuws 8 feb 2015, 17:04

Leestijd: 4 minuten

‘Meer straatgeweld door GGZ-bezuinigingen’

Er komen alleen maar meer geweldsincidenten van ‘verwarde personen’ als de bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg doorgaan. Volgens psychiater Bram Bakker hebben de opstapelende gebeurtenissen ‘100 procent’ te maken met de ‘drempels’ die patiënten op de weg naar een psycholoog of psychiater vinden. „Als wij niet willen dat het Acht Uur-journaal door verwarde jongens wordt verstoord, dan is er meer personeel nodig om voor dit soort jongens te zorgen.”

Vrijdag vonden er maar liefst drie gewelddadige incidenten in het land plaats. Een verwarde man die in Badhoevedorp personeel van een autobedrijf bedreigde moest door de politie in zijn been worden geschoten. In Valkenswaard konden agenten op het nippertje erger voorkomen toen een eveneens verwarde man in zijn woning de gaskraan opendraaide en met messen zwaaide.

Drempels

Volgens Bakker bestaat ‘de snelle route naar de GGZ’ door bijvoorbeeld eigen bijdrages en verplichte verwijzingen door de huisarts niet meer. Brancheorganisatie GGZ Nederland ziet vooralsnog geen link tussen de veranderingen in de geestelijke gezondheidszorg en het aantal excessen door verwarde mensen. „Maar er is ook geen bewijs dat dit niet zo is”, voegt woordvoerder Sjoerd Beumer er aan toe.

Beumer benadrukt dat niet elke psychische patiënt gewelddadig is of kan worden. Wel vindt hij het ‘de moeite waard’ om te onderzoeken of de toegang tot de GGZ verslechterd is: „Het is nu een beetje gokken en gissen. Er is geen bewijs en de veranderingen bij de GGZ zijn erg recent. De economische crisis of de situatie in de wereld kan ook zorgen voor meer stress in de samenleving.”

Voor Bakker zijn ‘de drempels en het bureaucratisch gedoe’ in de geestelijke gezondheidszorg daarentegen al duidelijk: „Je moet geen mensen in een crisis naar een loket sturen. Als er duizend mensen door drempels geen hulp zoeken, dan zitten hier ook enkele ernstige gevallen tussen. Die lopen nu onder ons op straat.”

Lees ook: Toename incidenten met ‘gekken’ is zorgwekkend’

Waarschuwing

Politiebond ACP meldde vorige week dat agenten steeds vaker moeten uitrukken voor verwarde mensen die overlast veroorzaken of zelfs gewelddadig zijn. „Wij hebben hiervoor gewaarschuwd toen er werd bezuinigd op de geestelijke gezondheidszorg”, zei voorzitter Gerrit van de Kamp.

Bakker noemt eveneens het groeiend aantal opgesloten ‘stalkers en messenzwaaiers’: „Het is een rare paradox: het aantal verwarde personen groeit, maar de plekken om ze op te nemen neemt af. Hun eenzaamheid wordt via internet gek genoeg alleen maar groter. Jihadronselaars krijgen zo ook grip op kwetsbare jongens, van wie een deel psychiatrisch patiënt is.”

Actie

Het is volgens Bakker een misvatting dat patiënten die paranoïde zijn of kampen met een psychose per definitie opgefokt en wild zijn. „De Noorse terrorist Anders Breivik ging heel rustig en koel te werk, maar is knettergek. Als je iets signaleert moet je iets doen. Studiegenoten van Tarik Z. zeiden na zijn gijzelingsactie bij de NOS dat ze hem al drie weken niet hadden gezien en dat hij slechte studieresultaten haalde. Ik verwijt niemand iets, maar als je denkt ‘Het zal wel’, dan gebeurt er ook niets.”

Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid organiseert maandag in Nieuwegein een speciaal congres over de problematiek. Uit verzuimcijfers en uitkeringsstatistieken blijkt dat steeds vaker psychische problemen de hoofdoorzaak vormen waarom mensen geen baan vinden, uitvallen op hun werk of afhaken in de samenleving, erkent het ministerie. Naar schatting heeft 20 procent van alle Nederlanders te maken met psychische klachten.

• Bizarre geweldsincidenten:

Vrijdag 6 februari: De politie schiet in Badhoevedorp een verwarde man in zijn been. Hij bedreigt het personeel van een autobedrijf en is niet met peperspray onder controle te krijgen. In Valkenswaard draait een verwarde man in zijn woning de gaskraan open en zwaait met messen. Agenten kunnen erger voorkomen. Een 21-jarige man gaat op de meubelboulevard in Breda in een winkel door het lint. Hij gooit met tafels en bedreigt personeel en omstanders.

Donderdag 5 februari: Een Rotterdamse politieagent wordt in de metro aangevallen door een 44-jarige ‘verwarde en gestreste’ man met een mes. De agent raakt lichtgewond.

Woensdag 4 februari: In Zutphen schopt een 27-jarige man een medewerkster van een winkel tegen haar been. Hij is ‘verward en opstandig’ tijdens zijn aanhouding en weet niet waarom hij de vrouw aanviel.

Vrijdag 30 januari: In Bussum bedreigt een verwarde man op straat meerdere mensen. Het treinverkeer tussen Naarden en Bussum moet worden stilgelegd omdat hij op en rond het spoor loopt.

Donderdag 29 januari: De 19-jarige Tarik Z. dringt op het Mediapark in Hilversum de NOS-studio’s met een nepwapen binnen. Hij gijzelt een bewaker en eist rustig, maar verward zendtijd in het Acht Uur Journaal.

Maandag 26 januari: Een 38-jarige man uit Rotterdam wordt opgepakt voor de dood van oud-minister Els Borst, die op 10 februari 2014 in haar woning in Bilthoven werd vermoord. De politie was sinds oktober op zoek naar ‘iemand met een psychische stoornis’. Een oproep aan hulpverleners leverde niets op. De verdachte wordt pas na een DNA-match in een andere moordzaak aangehouden.

Zondag 25 januari: In Groningen zwaait een verwarde man in de buurt van het Groninger Museum met messen naar omstanders. Als hij naar iemand uithaalt, opent de politie het vuur op hem. De man overlijdt als hij in het water terechtkomt.