Ebru Umar Nieuws 18 feb 2015, 09:07

Leestijd: 8 minuten

Edith Schippers gaat niet voor populariteitsprijs

Het is een understatement om te zeggen dat er in december veel te doen was over de zorgwet. Hoewel er zeer brede steun was in zowel de hele zorgsector als de Tweede Kamer, sneuvelde door de tegenstemmen van drie PvdA-senatoren de wet in de Eerste Kamer. Met kunst- en vliegwerk werd een kabinetscrisis voorkomen, en Schippers kwam met nieuwe voorstellen.

Vraag van Metro-lezers is vooral voor wie ze er zit: voor de verzekeraars of verzekerde burgers: “Ik doe deze baan niet om Idols te winnen. Mijn missie is betere en betaalbare zorg. Voor iedereen.”

Waarom zijn de nieuwe plannen beter dan de eerdere?
“Het is niet zozeer beter, maar anders. Het doel – kostenbeheersing door kwaliteitsverbetering – is hetzelfde, maar de weg waarlangs is een andere. In die wet stimuleerden we patiënten om voor betere zorg te kiezen, in de nieuwe plannen stimuleren we zorgverzekeraars extra om daadwerkelijk de beste zorg in te kopen. Verzekeraars richtten zich in reclames op jonge, gezonde, hip en happening mensen: ‘kom bij mij!’ is het credo. Chronisch zieken zijn daarbij buiten beeld. We krijgen echter steeds meer chronisch zieken en ouderen. We maken het nu voor verzekeraars aantrekkelijker om voor hen op efficiënte manier de beste zorg in te kopen. Juist de patiënt heeft daar dus baat bij.

Je kunt ook tegen verzekeraars zeggen: hou ‘es op met reclame maken en besteed dat halve miljard marketingbudget aan zorg.
“Dat halve miljard is een cijfer waar de SP altijd mee komt, maar daarin worden zo ongeveer alle klantcontacten meegerekend. Alle service die verzekeraars aan hun verzekerden geven. Dus ook een patiënt die belt met de vraag naar welk ziekenhuis hij het beste kan voor de ziekte van Lyme, welke medicijnen hij vergoed krijgt, waar de apotheek zit en welke arts het beste is. Ik vind dat geen reclamegeld.

Een feit is wel dat we allemaal verplicht zijn ons te verzekeren en dat verzekeraars veelal beursgenoteerde bedrijven zijn met winstdoelstellingen. Hoe minder zorg ze hoeven te betalen, hoe meer geld ze verdienen.
“Nee, verzekeraars zijn bijna allemaal coöperaties, geen enkele verzekeraar keert winst uit. Het geld dat ze verdienen, blijft in de zorg. Het gaat naar innovaties,of de stijging van de zorgpremie wordt ermee gedrukt. Welk systeem je ook hebt, er is altijd een ‘boeman’ die eist dat er betere zorg geleverd moet worden voor minder geld. In Engeland is dat de overheid, bij ons zijn dat de verzekeraars. Kenmerk van ons systeem is dat de zorg wordt uitgevoerd door private ziekenhuizen en private zorgverzekeraars, waardoor doelmatigheid en innovaties worden gestimuleerd. De overheid zorgt door strenge regels voor solidariteit en toegankelijkheid voor iedereen. En ons systeem zet verzekeraars er dus toe aan om tegen scherpe prijs de beste zorg in te kopen. In een systeem waar de overheid die inkooprol heeft zoals in Engeland, moppert de hele natie op de overheid omdat ambtenaren zorg inkopen waar ze geen verstand van hebben. Hier moppert iedereen op de verzekeraars. Er wordt wel eens nostalgisch gedaan over het oude ziekenfonds maar qua overhead was dat echt niet minder. En bovendien levert dat systeem wachtlijsten op.”

Maar ondertussen weet de patiënt niet meer waar ‘ie wel/ niet voor verzekerd is.
“Mijn echtgenoot is iemand die alles uitzoekt waar hij het beste kan kopen voor zo min mogelijk geld. Maar een verzekering is geen tv, waarbij je van te voren precies weet wat je nodig hebt en kunt zoeken naar verschillende maten, vormen en modellen. Mensen zijn niet geïnteresseerd in gezondheidszorg zolang ze jong en gezond zijn, pas als ze wat mankeren krijgen ze interesse in de zorg. Maar, anders dan een tv, moet je zorg regelen voor je een probleem hebt. Mijn missie is om ervoor te zorgen dat zorg betaalbaar blijft ondanks dat we steeds meer ouderen en chronisch zieken krijgen, en ondanks dat we door technologische ontwikkelingen ook steeds meer kunnen en dat natuurlijk ook willen. Of je rijk of arm bent, werkloos bent of niet, wel of geen dure ziekte hebt: ik wil de beste zorg voor iedereen. Ik ben er voor de patiënt en de premiebetaler en dat hoeft niet dezelfde te zijn.”

En toch leek het een goed idee om de vrije artsenkeuze in te perken.
“Er heerst een soort mythe in Nederland hierover dat wij ooit een systeem gehad zouden hebben waarin altijd en iedereen zijn eigen arts kiest. Als je zogeheten ‘ketenzorg’ krijgt, bijvoorbeeld als je diabetes, hartfalen of COPD hebt, kies je niet voor een individuele arts. Je kiest dan voor een keten van verschillende zorgverleners. Iedere arts en verpleegkundige in die keten moet voldoen aan speciale kwaliteitscriteria. Ik heb weleens bij een ziekenhuis gevraagd aan mensen of ze expliciet voor een behandelend arts hadden gekozen: ze bleken allemaal doorgestuurd door hun huisarts. Het is heel moeilijk om zelf te bepalen welke arts goed is of niet. Daarom is het belangrijk dat een ander daarover kennis verzamelt en zorg inkoopt op basis van die kennis, bij ons dus de verzekeraar. En die heeft er ook veel belang bij, want als die niet goed op kwaliteit inkoopt, moet hij ook een eventuele hersteloperatie vergoeden. Desondanks blijft er veel te kiezen. Als je een naturapolis hebt en je gaat naar een ander dan de zorgverzekeraar aanbiedt, moet je bijbetalen. Tenzij de verzekeraar zegt dat het oké is. Geloof me: we hebben nooit een systeem gehad waarbij de patiënt uitmaakt naar welke arts hij gaat.”

Lees ook: Vijf vragen over de vrije artsenkeuze

Waarom denken mensen dan dat het anders is?
“Tja, als het mijn baan niet was, weet ik ook niet of ik me erin verdiept zou hebben. We hebben geen marktwerking– een zwaar overtrokken woord – maar wel concurrentie waardoor doelmatigheid en innovatie tot stand komen. De overheid waarborgt tegelijkertijd de solidariteit tussen jong en oud, rijk en arm en gezond en ziek. Weet je wat het ook is? Sommigen mensen zeggen: ,Het is een ongelooflijk rotsysteem, maar wél het beste rotsysteem van de wereld.’ Want als je mensen vraagt wat ze van hun eigen arts of zorgverzekeraar vinden, zijn ze tevreden. Op het algemene is men kritisch, het dichtbij zijnde wordt gewaardeerd. En dat blijkt ook uit allerlei internationale scores over bijvoorbeeld patiëntwaardering, toegankelijkheid of kwaliteit: Nederland staat altijd zeer hoog genoteerd. We hebben topzorg voor iedereen in Nederland en dat wil ik zo houden.

Hoe gezond is de minister van Volksgezondheid zelf?
“Net als veel vrouwen van mijn leeftijd mankeer ik best het een en ander, maar door goede gezondheidszorg kan ik lange dagen maken. Mijn dokter is een vriendin van me, ik zie haar privé en minder voor zakelijke dingen. En ik heb zelf een naturapolis, ik vind het fijn dat mijn verzekeraar op kwaliteit en prijs een voorselectie maakt, maar daarbinnen blijft er genoeg te kiezen. Verder roei ik één keer in de week; als je van die enorm lange dagen maakt dan je vanuit je werk je bed inrolt is er weinig tijd voor ontspanning. Het is wel belangrijk om je eigen rol en werk te kunnen relativeren. We lachen in ons team ontzettend veel, vooral ook om onszelf en met elkaar.”

Zou u opnieuw kiezen voor dit departement?
“Als je vraagt of ik na deze periode door zou willen gaan is dat wat anders of ik het opnieuw zou doen. In 2017 ben ik in 2 kabinetten minister van VWS geweest; van die keuze heb ik nooit spijt gehad. Het is een prachtige sector, maar het werk is ook intensief. Zorg zal altijd een fel onderwerp in de Kamer en samenleving blijven. De ideologische strijd over de vraag of zorg van de overheid of van de markt is, heeft heel lang verstandig beleid in de weg gestaan. Maar voor mij geldt: wat werkt in de praktijk het best? De populariteitsprijs zul je als minister van VWS niet snel verdienen en helemaal niet in een tijd van meer vraag en economische crisis. Dat is evident. Alle ministers voor en na mij hebben te maken met dezelfde problemen en dilemma’s.”

Laatste film:

• “Gooische vrouwen met mijn dochter (10). Ja, hoe ga ik dat uitleggen…. Afgelopen zomer zijn we vanwege de MH17-ramp veel korter met vakantie geweest dan de bedoeling was. Mijn dochter was erg teleurgesteld, want die had zich daar natuurlijk op verheugd. We hebben toen maar alle seizoenen van Gooise Vrouwen gekeken en toen de film uitkwam, zijn we erheen geweest. Het was een moeder dochter dingetje.”

Boeken:

• “Als je zoveel voor je werk moet lezen als ik, schiet dat erbij in.”

Series:

• “Nee, hooguit dvd-boxen op zijn tijd – maar ja, tijd hé?”

Inzet:

• Bij een naturapolis heb je recht op gecontracteerde zorg die rechtstreeks door de zorgverzekeraar wordt betaald. Niet gecontracteerde zorg wordt gedeeltelijk vergoed.
• Bij een restitutiepolis kun je naar iedere zorgverlener gaan. De kosten boven de standaardvergoeding moet je zelf betalen.
• Wie weinig zorgkosten verwacht en/of genoegen neemt met een beperkte keus aan ziekenhuizen als er toch iets aan de hand blijkt, kan veel geld besparen met een Budget-polis. Maar wie niet let op de kleine lettertjes, kan bij de zogenaamde budget-polissen voor hoge onverwachte kosten komen te staan.