Ruben Eg Nieuws 8 jan 2015, 10:21

Leestijd: 3 minuten

‘Oprotten naar het IS-kalifaat’ kan helemaal niet

Wie niets moet hebben van ‘onze vrijheden’, kan beter vertrekken. Dat zei de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb woensdag na de terreuraanslag op de redactie van het satirische weekblad Charlie Hebdo in Parijs. „Als je het niet ziet zitten dat humoristen een krantje maken, ja… mag ik het zo zeggen: rot toch op!”, vindt de getergde Aboutaleb. Alleen is‘oprotten’ naar een terreurkalifaat eenvoudiger gezegd dan gedaan:

• Zijn veel Nederlanders gevoelig voor moslimextremisme?

Relatief gezien niet. Wel laten steeds meer personen zich sinds 2010 beïnvloeden voor radicale ideologieën, aldus de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). De Arabische Lente, en met name de oorlog in Syrië, vormt een katalysator voor radicalisering. Dankzij social media wordt enge propaganda snel en ook breed verspreid. De AIVD schatte in juli vorig jaar dat in ons land ‘enkele honderden’ jihadaanhangers en ‘enkele duizenden’ sympathisanten rondlopen.

• En die willen allemaal aanslagen plegen?

Slechts een aantal échte aanhangers van de jihad zijn volgens de AIVD bereid daadwerkelijk te vertrekken naar het heilige oorlogsgebied. Aanhangers die niet gaan, zouden helpen bij het in stand houden van de jihadpropaganda en verdere radicalisering van anderen. De afgelopen twee jaar zijn ongeveer 160 Nederlanders naar Syrië vertrokken. Achttien van hen zijn vermoedelijk bij de strijd omgekomen. Bijna dertig jihadgangers zijn inmiddels naar Nederland teruggekeerd.

• Teruggekeerd uit Syrië, net als die twee broers die woensdag in Parijs een aanslag pleegden?

Inderdaad. De Nederlandse justitie en veiligheidsdiensten houden teruggekeerde jihadgangers nauwgezet in het oog, om een terreuractie hier te voorkomen. Er zijn al diversen opgepakt op verdenking van voorbereiding van een aanslag, onder meer in Den Haag. Er lopen naar ongeveer zestig personen jihadgerelateerde strafrechtelijke onderzoeken, variërend van opruiing tot voorbereidingen van terreurdaden. De capaciteit op de terroristenafdelingen van de Penitentiaire Inrichting Vught is hiervoor uitgebreid.

• Waarom mogen deze extremisten eigenlijk gewoon terugkeren?

Ja, dat vroeg minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie zich ook af. Hij wil dan ook de wet wijzingen. Als zijn plan is goedgekeurd, kan justitie direct het Nederlanderschap intrekken van iedereen die in het buitenland meevecht met een organisatie die op de terreurlijst staat. Jihadisten worden ook tot ongewenst vreemdeling verklaard, waardoor ze Nederland en de Europese Unie nooit meer inkomen. Nu moet iemand eerst nog terugkeren en worden veroordeeld, of concrete bedreigingen uiten.

• Hoepel dus maar op?

Nou, dat willen we dus opvallend genoeg ook niet. Het kabinet wil namelijk ‘met alle middelen’ voorkomen dat mensen naar jihadgebieden vertrekken, en zich bij IS of Al-Qaida aansluiten. Zij worden niet alleen op Schiphol tegengehouden, maar in diverse gevallen zelfs thuis. Van in totaal 52 mensen die mogelijk op jihadreis wilden, is het paspoort uit voorzorg ingenomen. Acht minderjarigen wilden vertrekken. Bij diverse families werden in totaal 25 kinderen weggehaald. Van vijf mensen werden hun financiële tegoeden bevroren. Van ruim vijftig mogelijke jihadgangers werd de uitkering stopgezet.

• Als die extremisten blijven, dan wordt de terreurdreiging hier toch alleen maar groter?

Het is een duivels dilemma. Enerzijds is het verstandig mensen tegen zichzelf te beschermen, helemaal als zij kinderen hebben. Ook is het niet handig een terreurgroep die we zelfs met luchtaanvallen in Syrië en Irak proberen uit te schakelen van extra strijders te voorzien. Anderzijds zouden gefrustreerde jihadgangers die worden tegengehouden alleen maar gefrustreerder kunnen worden en misschien hier iets gaan uitspoken. Maar of dat reëel is? De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid benadrukte woensdag er momenteel ‘geen concrete aanwijzingen zijn’ voor een aanslag in Nederland. Maar: ‘waakzaamheid blijft geboden’.

Lees ook: Nederland staat stil bij moordpartij Parijs