Sofie Smulders Sparen 1 sep 2017, 16:29

Leestijd: 5 minuten

Lenen is de risicovolle norm voor studenten

Let op! Geld lenen kost geld. Niet voor studenten, want zij kunnen bij DUO gratis lenen. Na afschaffing van de basisbeurs voor een grote groep hard nodig. Maar naast het dagelijks rondkomen en het betalen van de studie, zet meer dan de helft van de studenten het geld opzij. Om te kunnen sparen voor een huis bijvoorbeeld. Maar is dat niet een beetje krom?

Uit onderzoek van het Nibud blijkt dat 54 procent van de studenten bij DUO leent om te sparen. 43 procent doet dit om geld achter de hand te hebben na de studie, 15 procent doet dit om zo alvast wat opzij te kunnen zetten voor een huis. Sparen met geld dat eigenlijk niet van jou is dus.

Risico

De resultaten uit een poll op de Facebookpagina van Metro laten zien dat bijna de helft van de stemmers het geen goed idee vindt om geld te lenen. Vierentwintig procent komt niet aan sparen toe, want zij hebben het geld nodig om tijdens hun studententijd zelf van rond te komen. Voor 16 procent geldt dat ze liever nu extra lenen voor wat meer luxe en 11 procent zet geld opzij om te voorkomen dat ze in problemen komen, mocht de zoektocht naar een baan niet direct slagen.

https://www.facebook.com/Metro/posts/1452178028163435

„Wij vinden het risicovol om te sparen van het geleende geld”, zegt Karin Radstaak van het Nibud. Geld lenen bij DUO is normaler geworden, blijkt uit hun onderzoek. „Net als dat iedereen een huis koopt met een hypotheek, dat is vanzelfsprekend voor mensen.” Begint dit nu ook te gelden voor het sparen van studiegeld? Het is in principe slim om de goedkoopst mogelijke lening af te sluiten om een huis te kopen, omdat je dan op een hypotheek bespaart. Maar zo zal de overheid het in ieder geval nooit bedoeld hebben. Plus: hypotheekverstrekkers zijn verplicht om naar een studieschuld te vragen. „Wat ik begrijp is dat als je het niet zegt en je komt later toch in de problemen met afbetalen, dan hoeven instanties je niet te helpen”, aldus Radstaak. Toch weer een groot risico dus.

Het voelt niet als mijn geld

Ruby (24) studeert Geneeskunde en heeft vanaf het begin van haar studietijd vol bij geleend. „In de eerste twee jaar werd ik uitgeloot. Ik wist dat ik lange tijd zonder stufi (toen ze begon met studeren bestond dat nog, red.) zou zitten, omdat ik in ieder geval acht jaar moest studeren.” Ze loopt nu coschappen en heeft geen tijd voor een bijbaantje. Het gespaarde geld – inmiddels zo’n 20.000 euro – gebruikt ze nu om van te leven. „Ik heb er nooit over nagedacht of ik het wel of niet zou kunnen betalen. Als geneeskunde niet was gelukt, was ik gestopt met lenen.”

Een flink bedrag, dat nu wel veilig op een bankrekening staat. Ruby: „Ik vind het juist wel verstandig, op deze leeftijd wil je ook onafhankelijk worden van je ouders. Ik heb geen gat in mijn hand en kan goed met geld omgaan. Ik weet zeker dat ik wat overhoud en dat ik het snel kan terugbetalen. Het voelt voor mij niet als mijn geld, al weet ik van een aantal andere mensen dat ze dat wel zo zien. Zo van: ‘dat komt later wel’.”

Het geval van Ruby is verre van een uitzondering. Al ze spaart het geld niet om later in een huis te investeren of om van te kunnen leven als ze geen baan kan vinden, ze heeft wel een flinke schuld. Die kan ze hoogstwaarschijnlijk prima afbetalen, want ze heeft zicht op een goede baan met dito salaris. Lukt dat niet, dan zijn er altijd nog de coulante voorwaarden van DUO. Maar nogmaals, die schuld is niet niks.

En daar komt een ander resultaat uit het onderzoek van Nibud om de hoek kijken. „We zien dat studenten minder dan eerst het gevoel hebben dat het een probleem is om een schuld te hebben. Het is de norm geworden”, aldus Radstaak.

Meer dan een rekensom

Dat je moet lenen is een gegeven, erkent Radstaak. „De vraag is alleen: hoe ga ik daar het beste mee om? Wat heb ik nodig om van te leven, om mijn studie van te betalen?” Met de rekenhulp van DUO kun je dat gemakkelijk berekenen. Het is echter niet enkel een kwestie van een rekensommetje, er komt veel meer bij kijken. Tussen die studenten mogen dan de nieuwe ministers, docenten en advocaten van het land zitten, maar die zijn aan het begin van hun studie ook nog hartstikke groen.

(Beginnende) studenten zijn jong, in veel gevallen waarschijnlijk te jong om de gevolgen van lenen op lange termijn te overzien. Jonge mensen zijn optimistisch van aard, denkt Radstaak. „Wat we weten uit andere onderzoeken is dat mensen vol goede moed beginnen met sparen, maar dat ze het geld dan toch eerder aanspreken dan bedoeld.” Geld opzij zetten is met andere woorden niet altijd eenvoudig. „Gedrag kan onvoorspelbaar zijn, er kan zich van alles voordoen waardoor je dat potje toch aanbreekt.”

Naast het gebruik van de rekenhulp stuurt het Nibud dan ook aan op begeleiding van professionals zoals decanen en ouders. „Mensen zijn er niet mee bezig dat ze een schuld hebben”, zegt Radstaak. „Wij denken dat ze er bewuster mee om moeten gaan.”