Tessa Ham Solliciteren 4 jun 2022, 14:05

Leestijd: 10 minuten

Binnenkort een sollicitatiegesprek? Zo bereid je je volgens experts goed voor

Het is zover: na het opsturen van je cv en een eventuele brief, ben je uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Na de eerste blijdschap komen ook de zenuwen. Want wat kun je verwachten? Welke vragen moet je zelf stellen? Hoe bereid je je goed voor? En hoe beantwoord je eigenlijk die gevreesde salarisvraag?

In deze gids over het sollicitatiegesprek beantwoorden we samen met experts alle vragen die je wellicht hebt als je er binnenkort één hebt.

Je sollicitatiegesprek voorbereiden: een uitgebreide gids

Lees de gids rustig door of klik op welke vraag jij graag antwoord wil.

Inhoud

1. Hoe belangrijk is het om je gesprek voor te bereiden?
2. Wat kun je verwachten bij een sollicitatiegesprek?
3. Hoe bereid je een sollicitatiegesprek goed voor?
4. Welke vragen kun je verwachten?
5. Welke vragen kun je zelf stellen?
6. Wat moet je vooral niet doen tijdens een sollicitatiegesprek?
7. En hoe onderscheid je je juist op een goede manier?
8. De laatste tips

1. Hoe belangrijk is het om je gesprek voor te bereiden?

„De voorbereiding is eigenlijk vijftig procent van het gesprek”, zegt Jesse Geul van 21 Jobs. Geul wordt door bedrijven ingehuurd als recruiter en geeft sollicitatietraining aan sollicitanten. „Zelf houd ik normaal gesproken van improviseren, dus als ik dat zeg, is dat heel wat.”

Een fout antwoord kun je natuurlijk niet geven – het gaat immers over jezelf – maar wel een antwoord dat de persoon tegenover je eigenlijk niet wil horen. „Je wil ook niet achteraf denken: had ik dat maar gezegd”, voegt hij toe. „Dat voorkom je door van tevoren na te denken over de vragen die je gesteld kunnen worden.”

2. Wat moet je verwachten bij een sollicitatiegesprek?

„Een werkgever wil je leren kennen op twee punten”, legt Aaltje Vincent,  loopbaanprofessional en #1 bestsellerauteur van sollicitatieboeken, uit. „Allereerst willen ze weten of jij echt kunt wat ze nodig hebben. Ze zullen je daarom vragen stellen over je werkervaring, dus is het belangrijk dat je hiervan voorbeelden paraat hebt.”

Vincent raadt aan om bij het beantwoorden van dit soort vragen de STARR-methode te gebruiken. Dat staat voor:

• Situatie: wat was de situatie?
• Taak: wat was jouw taak en welke rol speelde je in deze situatie?
  
• Actie: welke actie heb je ondernomen?
• Resultaat: wat was hiervan het resultaat?
• Reflectie: wat heb je hiervan geleerd en wat zou je de volgende keer anders doen?

Het andere punt dat de werkgever wil achterhalen, is of jij leuk bent om mee te werken. „Ze willen jou als persoon leren kennen”, zegt Vincent. „Maar op dit vlak is het ook belangrijk dat ze pretlichtjes bij je zien, dat je enthousiast bent.”

3. Hoe bereid je een sollicitatiegesprek goed voor?

Voorbereiden op het sollicitatiegesprek doe je dus door na te denken over vragen die je gesteld kunnen worden (daarover later meer). Ook belangrijk is een stuk oriëntatie, aldus Geul. „Zorg dat je je hebt ingelezen over het bedrijf, de functie, maar ook over wie er tegenover je zit. Het Instagram-profiel bekijken is minder relevant, maar het LinkedIn-profiel bekijken is echt een must.”

Vincent raadt zelfs aan om voor het gesprek een LinkedIn-connectie te maken met je gesprekspartners en ze een bericht te sturen met: ‘Ik kijk uit naar onze ontmoeting en om in gesprek te gaan over functie X.’

Benut informatie tijdens het gesprek

Beide sollicitatie-experts benadrukken dat de informatie die je vindt nuttig kan zijn tijdens het gesprek. „Kijk bijvoorbeeld of er overeenkomsten zijn, misschien hebben jullie dezelfde opleiding gedaan”, zegt Geul.

En nee, het is niet creepy als je zoiets benoemt tijdens het sollicitatiegesprek. „Je moet natuurlijk niet iemands privéleven gaan uitpluizen, maar zakelijke dingen die openbaar te vinden zijn, kun je prima ter sprake brengen”, zegt hij. „Als iemand tegen mij begint over mijn overstap van de politie naar recruitment, vind ik het alleen maar leuk als iemand interesse toont.”

Het gesprek daadwerkelijk oefenen

Een andere tip van Vincent is om de vragen niet alleen op schrift voor te bereiden, maar ook daadwerkelijk met iemand te oefenen. „Iemand die echt de advocaat van de duivel kan zijn”, zegt ze. „Zorg dat je alle antwoorden die je wil geven al uit je mond hebt laten rollen, dan voelt het veel vanzelfsprekender op het moment zelf.”

Het sollicitatiegesprek oefenen is wellicht wat ongemakkelijk, maar het helpt – naast het formuleren van je antwoorden – ook voor de zenuwen. „Gun jezelf de veiligheid van het oefenen.”

4. Welke vragen kun je verwachten tijdens een sollicitatiegesprek?

Het internet staat vol met vragen die je kunt verwachten tijdens een sollicitatiegesprek. Hoewel dit per gesprek en per sector kan veranderen, zijn er een aantal klassiekers die je sowieso voor moet bereiden.

• Waarom wil je hier werken?
• Vertel eens iets over jezelf
• Wat zijn je zwakke punten?
• Wat wil je verdienen?
• Waar zie je jezelf over vijf jaar?

Waarom wil je hier werken?

„Als je het antwoord op deze vraag niet weet, sta je echt 3-0 achter”, aldus Geul. „Ik heb sollicitanten gehad die een perfect sollicitatiegesprek hebben gehad, maar die het niet zijn geworden, omdat het antwoord op deze vraag niet goed genoeg was. Weet waarom je solliciteert.”

Vincent vult aan: „Je vertelt waarom je naar die functie solliciteert, wat je daarin raakt.” Zelf is ze geen fan van de vraag. „Ik vind het een hiërarchische, ouderwetse vraag”, legt ze uit. „Naar een functie solliciteren is natuurlijk iets anders dan er willen werken. Ook sollicitanten kiezen anno 2022. Zeg er bij het antwoorden van de vraag daarom meteen bij dat je zelf nog een aantal vragen hebt om écht voor dit werk te kunnen kiezen.”

Vertel eens iets over jezelf

„Zorg dat dit niet simpelweg een herhaling van je cv is”, zegt Vincent. „Een goed antwoord kan bijvoorbeeld zijn: ‘Na zes jaar gewerkt te hebben in de beveiliging, ben ik toe aan een baan waar ik echt betekenis kan hebben. Daarom ben ik blij dat ik voor dit gesprek bij de politie ben uitgenodigd.’ Maak een koppeling met de functie waarop je solliciteert.”

Ook Geul benadrukt dat je niet je cv moet herhalen. Hij tipt om in deze vraag ook een stukje persoonlijkheid te verwerken, zoals een bepaalde hobby. „Noem iets wat je pluspunten oplevert, maar over het algemeen verder niet aan bod komt in het sollicitatiegesprek.”

Wat zijn je zwakke punten?

Ja, deze vervelende vraag wordt echt weleens gesteld. „Het is geen geweldige vraag, maar zelf stel ik ‘m bijvoorbeeld weleens als iemand alleen maar succesverhalen over zichzelf vertelt”, zegt Geul. „Ik heb weleens een sollicitant gehad die maar bleef volhouden dat ze geen zwakke punten had. Dan ben je A. keihard aan het liegen of B. heb je een plank voor je kop. Beide niet positief, natuurlijk.”

Wat wil je verdienen?/Wat verdien je nu?

Het is belangrijk dat je deze vraag voorbereidt aan de hand van research, aldus Vincent. Je weet wat jij wil verdienen voordat je het gesprek in gaat. Toch is het belangrijk dat de werkgever als eerst met een salaris komt.

Maar wat antwoord je dan als deze vraag je gesteld wordt? „Dan zeg je: we zijn in gesprek over deze functie, niet over mijn huidige inkomen. Ik wil eerst graag weten hoe jullie deze functie waarderen”, zegt ze.

Is het salaris dat ze noemen vervolgens te laag? „Dan antwoord je: dankuwel, maar ik had zelf een ander salaris in gedachten”, zegt Vincent.

Volg deze 4 stappen om het salaris te krijgen dat je verdient

Waar zie je jezelf over vijf jaar?

Nog een vraag waar Geul niet per se fan van is. Want wie weet er nou precies wat hij over vijf jaar zal doen? „De kans is groot dat je ambities in vijf jaar veranderen”, zegt Geul. Zijn advies is dan ook om ietwat ontwijkend te antwoorden.  „Zeg iets als: ‘Ik wil me laten vormen door het bedrijf’. Kijk niet verder dan één of twee jaar.”

5. Welke vragen kun je zelf stellen tijdens een sollicitatiegesprek?

„Het is echt zo’n standaard advies dat je altijd vragen paraat moet hebben die je zelf moet stellen“, zegt Geul. „Daar ben ik het persoonlijk niet mee eens. Het is niet zo zwart-wit. Als jij bijvoorbeeld tijdens het gesprek al dingen hebt gevraagd en hebt ingehaakt op wat ze zeggen, hoef je echt geen vragen paraat te hebben.”

De standaardvraag ‘Hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit?’ vindt hij zeker een slappe vraag. „Dat hoor je wat mij betreft al te weten vóór het gesprek, want dan kan je je ook veel beter voorbereiden. Stel voor het gesprek al je vragen”, zegt hij.

Of vraag tijdens het sollicitatiegesprek specifiek naar de persoon tegenover je. „Vraag aan de ander wat voor hem of haar nou echt een geslaagde werkdag is”, tipt hij. „Dan krijg je A. een uniek antwoord waar je echt wat mee kan en B. je hebt automatisch een leuk gesprek, omdat de ander als het goed is gaat stralen.”

Sollicitatietrainer Vincent vindt dat het wel enorm belangrijk is om je eigen vragen te stellen tijdens het gesprek. Zij vindt dat een sollicitatiegesprek gelijkwaardig hoort te zijn. „Je moet erachter komen of dit de plek is waar jij gaat floreren”, zegt ze.

Goed beeld van dagelijks werk

Ze raadt aan om vragen te stellen die je een goed beeld geven van het dagelijks werk. Belangrijk is wel om je eigen vakmanschap te verwerken in de vraag die je stelt. „Vraag bijvoorbeeld iets als: In de projecten die ik nu draai, hebben we elke ochtend een stand-up, is dat hier ook de aanpak?”

Een andere goede vraag om te stellen is hoe de procedure nu verder gaat en wie je contactpersoon is, zeker als je momenteel meerdere sollicitatieprocedures hebt lopen. Ten slotte raadt Vincent aan om te vragen of je je teamgenoten al eens mag ontmoeten of een paar uur mag meelopen.

6. Wat moet je vooral niet doen tijdens een sollicitatiegesprek?

Iedereen weet waarschijnlijk wel dat het not done is om te laat te komen op een sollicitatiegesprek. „Is het echt een ramp?”, zegt Geul. „Niet per se, als je het goed oplost. Maar in de kern kom je niet te laat en kleed je je goed aan, stem je het af op wat voor organisatie het is.”

Zelf vindt hij het heel belangrijk dat je geen toneel gaat spelen en mensen niet naar de mond gaat praten. „De kans is groot dat ze daar doorheen prikken”, zegt hij. „Daarnaast: als je niet eerlijk en transparant bent en wordt aangenomen, is het waarschijnlijk geen goede match.”

Vincent zegt dat je daarnaast nooit negatief moet zijn in een sollicitatiegesprek. „Niet over vorige werkgevers, maar ook geen drama’s over ziektes, burn-outs, ga zo maar door”, zegt ze.

7. Hoe onderscheid je juist op een goede manier?

„Naast eerlijkheid en transparantie?”, zegt Geul. „Door persoonlijkheid toe te voegen.” Veel mensen denken dat ze een sollicitatiegesprek strikt zakelijk moeten houden, of vergeten door de zenuwen een stukje persoonlijkheid mee te geven. „Door soms persoonlijke informatie te delen, zal je zien dat de rest van het gesprek ook soepeler loopt.”

8. De laatste tips

Nog een aantal tips van de experts:

Oefen ook de reis

„Ga een dag van tevoren naar de locatie, zodat je weet hoe je moet reizen, waar de ov-halte is of waar je moet parkeren”, zegt Vincent. „Dat scheelt ook weer zenuwen.”

Bereid je voor op een pittig sollicitatiegesprek

Natuurlijk hoop je een relaxt gesprek, waar jij ook alle ruimte hebt om vragen te stellen. Helaas is dat in de praktijk niet altijd zo. „Bereid je voor op een pittig gesprek”, tipt Geul. „Als het dan een relaxt gesprek, is dat alleen maar mooi meegenomen.”

Wat heeft je vorige baan je gebracht?

Veel mensen gaan op zoek naar een nieuwe baan, omdat ze het bij hun huidige niet meer naar hun zin hebben. „Veel mensen denken dat ze het niet laten merken, maar toch zie je het aan hun houding en hoor je het door hun woorden”, zegt Vincent. „Probeer je te focussen op wat je baan je heeft gebracht en link dat aan de stap die je daar zou kunnen zetten.”

Nu is het tijd voor het echte werk: je sollicitatiegesprek voorbereiden en die baan binnenslepen. Succes!

5 vaardigheden bij het sollicitatiegesprek die je onderscheiden van de rest