Jana Witteman Geld maakt (niet) gelukkig 29 jul 2023, 08:01

Leestijd: 6 minuten

Geld maakt (niet) gelukkig: ‘De ziekte van Crohn beheerst mijn leven’

Waar de één vindt dat geld moet rollen, blijft de ander herhalen dat je geld maar één keer kunt uitgeven. Wekelijks gaan we in gesprek met mensen uit alle hoeken van de samenleving. Want als we eerlijk zijn; wat blijft er dan over van het oer-Hollandse gezegde ‘geld maakt niet gelukkig’? Vandaag: de 33-jarige Anita, van wie het leven wordt beheerst door de ziekte van Crohn.

Naam: Anita
Leeftijd: 33
Beroep: arbeidsongeschikt wegens ziekte van Crohn
Woonsituatie: sociale huurwoning
Netto inkomen: 1800 euro in totaal (Wajong, huur- en zorgtoeslag)

Geld maakt (niet) gelukkig

Het lukt Anita maandelijks niet om rond te komen. Door de ziekte van Crohn is ze 100 procent arbeidsongeschikt verklaard. Ze ontvangt de maximale Wajong uitkering: 75 procent van het minimumloon. Bruto komt dat sinds 1 juli 2023 neer op een bedrag van 1496,25 euro per maand. Daarnaast ontvangt ze huur- en zorgtoeslag. Maar mede door haar hoge zorgkosten volstaat dat niet.

„Iedere maand moet ik de eindjes aan elkaar knopen. Daar lig ik wakker van. Als er iets met de wasmachine of met de auto gebeurt, dan heb ik geen geld om dat op te lossen. Na het betalen van de rekeningen en de vaste lasten hou ik maandelijks 41 euro over om van te leven. Dat is geen doen.”

Is er uitzicht dat deze situatie binnenkort verandert?

„Nee, ik probeer fondsen aan te schrijven en klop aan bij de gemeente, maar die geven niet thuis. Het einde is voor mij zoek.

Iedere statiegeldfles sjouw ik mee naar de winkel om weer iets anders te kunnen kopen. Dat is echt geen pretje. Mocht er iets met mijn auto gebeuren, dan heb ik een probleem. Lange stukken lopen gaat niet, waardoor ik afhankelijk ben van de auto. Tegelijkertijd is dat natuurlijk een grote kostenpost. Maar zonder auto kan ik bijvoorbeeld ook niet naar het ziekenhuis, waar ik vaak naartoe moet.”

Hoe is deze situatie ontstaan?

„Eerder had ik nog wat spaargeld. Maar mijn gezondheid ging hard achteruit, waardoor ik in een verzorgingstehuis moest wonen. Daar was de huur zo hoog, dat ik maandelijks geld moest bijleggen. Daardoor heb ik schulden gemaakt.

En nog steeds heb ik schulden. Eigenlijk werk ik mezelf maandelijks dieper in de schulden, want ik red het niet. Er moet iets veranderen, maar ik zou niet weten wat. Het UWV helpt mij niet, de gemeente niet. Uit wanhoop ben ik aan het kijken of ik ergens aan het werk zou kunnen, maar eigenlijk gaat dat niet. Hele dagen lig ik in bed.”

In welke financiële situatie ben jij opgegroeid?

„Ik ben redelijk welvarend opgegroeid. Mijn ouders hadden relatief veel geld omhanden en er was nooit tekort, maar inmiddels heb ik geen tot weinig contact met mijn ouders, dus financieel ondersteunen zij mij ook niet meer.

Vroeger gaven mijn ouders mij wel kleedgeld en zelf heb ik ook tot ongeveer mijn 17e altijd gewerkt. Eigenlijk totdat ik ziek werd. Ik heb veel opgepast, in de horeca gewerkt en ook een bijbaan in de supermarkt gehad. Ik ben groot gebracht met het idee dat je moet werken voor je centen. Mede daardoor vind ik het zwaar dat ik afhankelijk ben van een uitkering.”

Hoe voelt het dat de ziekte zo bepalend is?

„Ziek zijn beheerst mijn leven op alle fronten: sociaal, financieel, psychisch en uiteraard ook lichamelijk. Dat is geen pretje. De ziekte van Crohn is niet aangeboren, maar op mijn elfde kreeg ik last van buikpijnen. Op mijn 17e was het al zo erg dat ik een stoma kreeg. Vrij jong was ik al heel ziek.

Ik heb wel nog gestudeerd: rechten. De universiteit is veel zelfstudie, waardoor ik mijn bachelor wel heb kunnen afmaken, maar tijdens de master moest ik stoppen. Zonder ziekte had ik waarschijnlijk een goed inkomen gehad. Dat voelt soms oneerlijk.

De toekomst is spannend. Vanavond of morgen kan ik alweer in het ziekenhuis liggen. Dus het is heel onzeker. Iedere dag is het afwachten hoe het gaat. Het lastige vind ik: op dagen dat ik me iets fitter voel, kan ik niet doen wat ik leuk vind of genieten van het leven, omdat ik financieel zo beperkt word.”

Wat zou je het liefste doen?

„Ik zou het liefst een keer op een terrasje willen zitten,  een keer een weekendje weggaan, of iets leuks doen met vrienden. Maar dat zit er niet in, omdat ik geen geld heb.

Mijn sociale kring is klein geworden, want als je ziek bent, raak je mensen kwijt, hoe cru dat ook is. En daarbij: als je steeds niet mee kan of mee gaat, dan word je ook minder gevraagd. Gelukkig heb ik hele lieve buren die altijd voor mij klaar staan.”

Wat is er nodig voor jou?

„Ja, een smak geld”, lacht Anita. „In ieder geval wat spaargeld om leuke dingen van te kunnen doen. Het liefst zou ik 60 uur per week werken, al het werk zou ik willen doen. Nu zijn mijn dagen gevuld met slaap, zit ik op mijn telefoon en lees ik wat. Maar echt een prettig leven heb ik niet.”

Stelling: met 1000 euro per maand extra zou ik gelukkiger zijn

„Ja, dat zou zoveel lucht geven. Dan zou ik geen geldzorgen hebben, dan zou ik fatsoenlijk boodschappen kunnen doen en mijn rekeningen kunnen betalen. En dan zou ik nog geld overhouden voor iets leuks en om te sparen. Dat zou een wereld van verschil maken.”

Stelling: geld wordt meer waard als je het kunt delen

„Ja, geld is alleen wat waard als je het kunt delen met anderen en daar leuke dingen van kunt doen. Wat heb je aan geld op de bankrekening? Iedere dag is er weer één. Ik ben iedere dag blij dat ik er weer één heb en dat ik wakker word. Alleen het wordt me wel verdomd moeilijk gemaakt om nog wat leuks uit het leven te halen, dat vind ik jammer.

Toch kan ik nog steeds van hele kleine dingen genieten: een schoon opgemaakt bed, even in de tuin zitten, een bezoek van de buurvrouw, muziek luisteren. Dat zijn geluksmomentjes voor mij.”

Geld maakt niet gelukkig, of toch wel?

„Geld maakt niet gelukkig, maar geen geld hebben, maakt zeker wel ongelukkig. Soms word ik er letterlijk ziek van. Zonder geldzorgen zou ik meer van het leven genieten. Iedere dag kan de laatste zijn, maar toch kan ik niet optimaal van mijn leven genieten. En natuurlijk ben ik blij dat ik geld krijg van de overheid, daar ben ik ook dankbaar voor. Maar toch voelt het oneerlijk, want er lag een mooie toekomst voor mij.”

Meer artikelen lezen over Geld & Carrière? Dat kan hier.