Jana Witteman Geld maakt (niet) gelukkig 18 feb 2023, 08:02

Leestijd: 5 minuten

Geld maakt (niet) gelukkig: ‘Die 20.000 euro schuld gaf een paniekgevoel’

Waar de één vindt dat geld moet rollen, blijft de ander herhalen dat je geld maar één keer kunt uitgeven. Wekelijks gaan we in gesprek met mensen uit alle hoeken van de samenleving. Want als we eerlijk zijn; wat blijft er dan over van het oer-Hollandse gezegde ‘geld maakt niet gelukkig’? Vandaag: de 22-jarige Sanne, die zich stoort aan de studieschuld die je opgelegd krijgt, als je geen financiële ondersteuning krijgt van je ouders.

Naam: Sanne
Leeftijd: 22
Beroep: student
Woonsituatie: huurhuis met twee huisgenoten
Netto maandsalaris: minder dan 1500 euro

Geld maakt (niet) gelukkig

Met welke blik op geld ben jij opgevoed?

„Mijn ouders zijn al zo lang als ik mij kan herinneren, gescheiden. De financiële opvoeding bij mijn vader was anders dan bij mijn moeder. Bij mijn vader vond ik het eigenlijk fijner: geld was er niet in overvloed, maar ik wist ook dat er veel mensen waren die het met minder moesten doen. Bij mijn vader heb ik meegekregen dat het niet belangrijk is om steeds méér geld te hebben, alleen om te sparen. Je moet genoeg hebben om van te leven, maar het is zonde om keihard te werken, alleen maar om te sparen: dat is wat ik bij mijn vader thuis heb geleerd.”

„Tegelijkertijd heb ik daar meegekregen dat je voor grotere uitgaves wel moet sparen. Als je op reis wil, dan zul je daar voor moeten sparen. Maar geld hebben om slechts te bezitten, dat hoeft niet.”

Hoe zat het bij je moeder thuis?

„Bij mijn moeder was er financieel meer ruimte. Daar werd gespaard: meer geld is beter, was het idee. Voor mij voelde dat bedrukkend. Geld legt naar mijn idee onnodig veel druk op. Goed presteren op school, later studeren, een goede baan krijgen en veel geld verdienen. Dat was de onbewuste boodschap die ik daar voelde.”

Hoe kijk jij nu zelf naar geld?

„Redelijk hetzelfde als mijn vader, denk ik. Daarbij vind ik het storend dat je in de huidige maatschappij een studieschuld opgelegd krijgt, als je niet veel geld hebt. Ik wil het onderwerp geld niet groter maken dan het is. Je hebt geld nodig om te eten, als ik op vakantie wil moet ik wat geld opzij zetten, maar ik ben niet iemand met een spaarrekening. Of iemand die een enorme spaarrekening wil hebben. Ik heb het goed zoals het nu is, ook al heb ik nu weinig geld.”

Heb je je weleens zorgen gemaakt om geld?

„Soms maak ik me ineens zorgen over mijn studieschuld. Ik zit momenteel in de studentenraad van de universiteit. Daardoor ontvang ik 340 euro FOS (Financiële Ondersteuning Studenten) per maand, daarnaast werk ik wekelijks zo’n tien uur in de horeca, waar ik maandelijks tussen de 300 en 400 euro mee verdien. Daar kan ik van leven, maar mijn huur van 400 euro leen ik van DUO. Het lukt me momenteel niet om meer te werken. Ik ben nu vierdejaarsstudent en mijn lening is al zo’n 20.000 euro. De laatste keer dat ik DUO opende, kreeg ik echt een paniekgevoel. Nu hanteer ik een soort struisvogelmethode: ik steek mijn kop in het zand.”

„Als student moet je je collegegeld betalen, je moet ergens wonen en een gemiddelde studie wordt geschat op 42 lasturen per week. Je wordt eigenlijk verplicht om daarbij nog te werken om jezelf te kunnen onderhouden, terwijl een werkweek van 40 uur gebaseerd is op een kostwinnermodel: werk is dan je enige taak. In het huidige systeem zit je dus als student ruim over die uren heen. Veel studenten trekken dat niet, maar lenen is het enige alternatief als je geen financiële ondersteuning van je ouders krijgt.”

Lukt het altijd om rond te komen?

„Soms kost het wel moeite. In de supermarkt ga ik heel bewust voor de goedkope pindakaas, bijvoorbeeld. En de prijsstijgingen voel ik heel erg. Ik doe vaak kleine boodschappen en iedere keer verbaas ik me over hoe duur alles is geworden. Als je niet veel, maar wel vaak boodschappen doet, dan valt de prijsstijging echt op. Eerder kocht ik ook graag seizoensgroente vanuit duurzaamheidsoogpunt, maar tegenwoordig let ik daar nog meer op. Ik probeer goedkope maaltijden te eten. Ik eet bijvoorbeeld graag curry: daar kun je alle groenten ingooien. Je eet voedzaam, maar ook goedkoop.”

Stelling: Met 1.000 euro per maand extra zou ik op de lange termijn gelukkiger zijn.

„Ik weet niet of ik daardoor echt gelukkiger zou zijn. Maar ik zou wel meteen stoppen met geld lenen, wat dat betreft zou het wel makkelijk zijn en ik zou op de lange termijn minder schuld hebben. Wat dat betreft geeft meer geld misschien meer vrijheid, maar ik koppel geld niet zó direct aan geluk.”

Stelling: Je kunt nooit te veel geld hebben.

„Zeker wel. De gemiddelde mens in Nederland heeft eigenlijk veel te veel geld. Niet alleen in Nederland, maar het noordelijk halfrond, eigenlijk. Als je te veel geld hebt, dan heb je ruimte om je zorgen te maken over irrelevante dingen. Eten, kleding, een huis: dat is allemaal vanzelfsprekend. Daardoor krijg je ruimte om je druk te maken om andere zaken die er eigenlijk helemaal niet toe doen.”

Geld maakt (niet) gelukkig: ‘Als freelancer word je gedwongen bezig te zijn met geld’

„Als je tijd hebt om na te denken of je inboedel nog wel mooi genoeg is: dan ga je alleen maar meer consumeren. Je raakt verwijderd van de basis. Misschien is dat ook wel een deel van de reden dat ver ontwikkelde landen veel meer te maken hebben met depressies?”

Geld maakt niet gelukkig, of toch wel?

„Nee, maar wat je met geld kan doen zou wel gelukkig kunnen maken. Warmte, eten, drinken en affectie zijn van oorsprong de basisbehoeften die gelukkig maken. Geld is eigenlijk geen basisbehoefte, maar is wel overal mee verweven. Mét geld ben je niet per definitie gelukkig, maar zónder geld kun je in deze maatschappij denk ik ook niet gelukkig zijn.”

Meer artikelen lezen over Geld & Carrière? Dat kan hier.