Julia Osendarp Belasting 21 okt 2024, 11:36

Leestijd: 4 minuten

Betalen mensen met meer vermogen minder belasting?

De belasting op vermogen moet omhoog, klinkt toch regelmatig. Want we betalen flink belasting op inkomen uit werk, maar minder op vermogen. En dat lijkt vooral voor de rijke Nederlanders gunstig te zijn. Maar is het dan zo dat mensen met meer vermogen minder belasting betalen?

We betalen in Nederland nu eenmaal belasting. Over allerlei zaken, zoals je inkomen, erfenis of loterijprijs. Maar al vaker klinkt dat de allerrijksten minder belasting betalen. Nederland wordt soms namelijk zelfs een belastingparadijs genoemd.

Geen belasting op vermogen in Nederland

Over vermogen hoeft men in Nederland relatief minder belasting te betalen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld inkomstenbelasting over arbeid. Met vermogen wordt bijvoorbeeld rente op je spaargeld, inkomsten uit verhuur van een pand of dividend van aandeelhouders bedoeld. Over dat soort zaken betaalt men in Nederland geen belasting. Vroeger gebeurde dat wel, maar sinds 2001 gebeurt dit niet meer, legt Peter Kavelaars aan EenVandaag uit. Hij is hoogleraar Fiscale Economie een aan de Erasmus Universiteit.

Tegenwoordig wordt wel de vermogenswinst belast. Maak je winst op je vermogen, bijvoorbeeld doordat een aandeel meer waard wordt en je het besluit te verkopen? Dan moet je daar wel belasting over betalen. Voorheen hoefde dat niet, legt Kavelaars uit. „Het gevolg was dat er allerlei constructies werden bedacht om inkomsten om te zetten in zogenoemde vermogenswinst.”

Geen vermogensbelasting, maar belasting op vermogenswinst

Er is dus geen vermogensbelasting, maar wel wel belasting op de vermogenswinst. Arjan Lejouw is hoogleraar Belastingen en Openbare Financiën aan Tilburg University. Hij legt uit dat het voor de Belastingdienst heel moeilijk was om de winst, ook wel bekend als rendement, vast te stellen bij het vermogen van mensen. „Als iemand alleen een spaar- of beleggingsrekening heeft, dan is dat tegenwoordig nog wel te doen, dan heeft de bank gewoon overzichten. En met een tweede huis lukt het ook nog wel, op basis van de WOZ-waarde.”

Hij vervolgt: „Maar er zijn ook mensen met meerdere panden, soms in het buitenland, of met hele ingewikkelde beleggingen of investeringen. In die gevallen is het lastig om het werkelijke rendement vast te stellen. Daarom is bij invoering van het nieuwe belastingstelsel in 2001 besloten: we gaan uit van een fictief rendement.”

Geen extra belasting voor de rijken

Een fictief rendement? Ja, oftewel een aanname van de Belastingdienst over hoeveel winst iemand maakt. Maar dat fictieve rendement zorgt ook voor problemen. Kavelaars: „Daarom wil de wetgever uiteindelijk toch naar een systeem waarin het werkelijke rendement wordt belast. Dat zou in 2025 gerealiseerd worden, maar is inmiddels opgeschoven naar 2028.”

De Hoge Raad oordeelde namelijk meermaals dat het fictieve rendement niet overeenkomt met het werkelijke rendement van sommige mensen. In de gevallen dat het werkelijke rendement lager was dan het fictieve rendement, moet de Belastingdienst een ‘hersteloperatie‘ doen. Waarbij de Belastingdienst het werkelijke rendement moet achterhalen.

Econoom en journalist Matthijs Bouman vertelde eerder tegen Metro ‘stomverbaasd’ te zijn dat de Hoge Raad de bovengenoemde beslissing nam. „Heel veel rijke spaarders krijgen door die uitspraak hun vermogensbelasting terug. Dat ging erover dat grote spaarders werden belast alsof ze veel beleggingswinst hadden gemaakt. Maar sommigen zeiden: ‘We beleggen niet, we sparen alles. Dus dat is niet eerlijk’. Tot mijn stomme verbazing vonden de rechters dat ook niet eerlijk, maar zij stelden zelfs dat het tegen het verdrag van de Europese rechten van de mens was. Blijkbaar is het dus tegen de rechten van de mens om rijke mensen een beetje extra belasting te laten betalen.”

Meer vermogen, minder belasting betalen?

Regelmatig klinkt: hoe meer vermogen, hoe minder belasting je betaalt. Maar is dat ook zo? „Het is sowieso goed om te weten dat een deel van het vermogen is vrijgesteld van belasting”, zegt Kavelaars. Tot 57.000 euro betaal je geen belasting over vermogen. Ben je fiscale partners (een koppel met gezamenlijke belastingaangifte)? Dan is dat 114.000 euro.

Alles daarboven wordt wel belast. Kavelaars: „Het veronderstelde rendement van 4 procent wordt belast met een vast tarief, in 2024 is dat 36 procent.”

„Naarmate je risicovoller belegt, wordt je werkelijke rendement waarschijnlijk wel hoger dan het veronderstelde rendement, wat ertoe kan leiden dat iemand relatief minder belasting betaalt”, legt Kavelaars uit.

Politieke beslissing

Vermogen wordt minder zwaar belast dan bijvoorbeeld inkomen uit arbeid. Maar waarom? „Vermogen wordt gezien als iets heel vluchtigs. Het kan makkelijk naar het buitenland worden verplaatst, het zwarte circuit in. Om dat te beperken is de gedachte dat vermogen minder zwaar belast moet worden.” De hoogleraar benadrukt ook dat de hoogte van belasting afhangt van politieke besluiten. Hij legt uit dat linkse politici willen dat vermogen zwaarder belast wordt, maar dat rechtse partijen dat niet ziet zitten.

Ook in deze stukken praten we je bij over belasting(regels):

• Als ouder mag je tot een bepaald bedrag schenken aan je kind, zonder dat je daar belasting over hoeft te betalen. Hier leggen we de regels rondom de schenkbelasting uit.
• Mocht een familielid komen te overlijden en jou geld nalaten, moet je er in veel gevallen erfbelasting over betalen. Maar je mag tot bepaalde bedragen belastingvrij erven.
• Een beetje contant geld in huis hebben is vaak handig. Maar tot welk bedrag mag dat belastingvrij, wanneer moet je dat bedrag aangeven bij de Belastingdienst?
• Prijs gewonnen bij bijvoorbeeld de Loterij? Gefeliciteerd! Toch is niet elke prijs wat het lijkt: vanaf dit bedrag betaal je kansspelbelasting.

Thuiswinnaar Riet in tranen door prijs Miljoenenjacht: ‘Dit is de tweede keer’

Farja Farvardin openhartig over ouders in Expeditie Robinson: ‘Onwetendheid over vluchtelingen doet pijn’

Reacties