Lisa Vermeij Belasting 21 jan 2019, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Onnodig veel mensen nog steeds in extreme armoede

Tussen 2017 en 2018 kwam er iedere 48 uur een nieuwe miljardair bij. Miljardairs zagen hun vermogens dagelijks met 2,5 miljard dollar groeien vorig jaar, een stijging van 12%. Terwijl het vermogen van de 3,8 miljard armsten in dezelfde periode af nam met 11%. Oxfam Novib publiceert vandaag een rapport over de mondiale economische ongelijkheid en de groeiende kloof tussen arm en rijk.

Nederland top 5 belastingparadijzen

„Mondiale ongelijkheid neemt in een schrikbarend tempo toe en Nederland speelt hier als doorsluisland een zeer kwalijke rol in. We moeten belastingontwijking uitbannen. Uit internationaal onderzoek bleek vorig jaar nog dat een kleine 10% van de winst die multinationals wereldwijd wegsluizen om belasting te ontlopen in Nederland terecht komt. Nederland kwam daarmee in de top 5 van belastingparadijzen”, aldus Michiel Servaes, algemeen directeur Oxfam Novib.

Miljoenen meisjes niet naar school

Uit het jaarlijkse Oxfam Novib-rapport Public Good or Private Wealth over wereldwijde economische ongelijkheid blijkt dat de groeiende kloof tussen arm en rijk slecht is voor armoedebestrijding, schadelijk voor de economie en leidt tot toenemende maatschappelijke onrust over de hele wereld. Het rapport stelt vast dat de belastingtarieven voor rijke individuen en bedrijven steeds verder zijn gedaald terwijl het aantal miljardairs sinds de financiële crisis is verdubbeld.

Het rapport wordt aan de vooravond van het World Economic Forum in het Zwitserse Davos, de top van politici, wereldleiders en zakelijke elite, aanstaande maandag, 21 januari, gepubliceerd. „Terwijl grote bedrijven en de superrijken steeds minder belasting betalen, kunnen miljoenen meisjes niet naar school en sterven vrouwen wegens gebrek aan goede kraamzorg. Dáár moet het in Davos over gaan."

Meer miljardairs door waarde van de aandelenbeurs

Een van de redenen waarom het aantal miljardairs is gestegen is omdat de waarde van de aandelen is gestegen tussen 2017 en 2018. Het vermogen van miljardairs is erg afhankelijk van de aandelen op de beurs, legt Esmé Berkhout, beleidsadviseur belasting bij Oxfam Novib, uit.

„Extreem rijk en en arm zijn is vaak een kwestie van geluk. Mannen hebben vaak meer kans om rijk te worden. Rijke mensen worden vaak geboren in een rijke familie. Een derde van de miljardairs heeft hun vermogen geërfd.” Vorig jaar beschikten 26 miljardairs over hetzelfde vermogen als de 3,8 miljard armsten.

„Steeds minder mensen bezitten evenveel geld als de armste helft van de wereldbevolking bij elkaar. Door de extreme ongelijkheid leven onnodig veel mensen nog in extreme armoede. Ze hebben onvoldoende toegang tot goede gezondheidszorg en tot onderwijs.”

Rekening naar burgers en kleine bedrijven

Er is sprake van een scheve verdeling omdat de extreem rijke vaak gebruik maken van een oneerlijk belasting stelsel. Oxfam Novib wil met het rapport aandacht vragen voor het onrechtvaardige belastingbeleid en het beleid van de overheden. „Door het onrechtvaardige belastingen beleid hoeven rijke mensen en grote bedrijven minder belasting te betalen, maar de rekening wordt doorgeschoven naar de burgers. De belasting voor goederen gaat omhoog en we moeten bijvoorbeeld meer betalen voor toegang tot onderwijs en gezondheidszorg.”

Toegang tot gezondheidszorg en onderwijs

Esmé Berkhout legt uit dat dit een wereldwijde trend is maar dat Nederland wel kan worden gezien als een belastingparadijs. „Aan de ene kant biedt Nederland veel hulp aan ontwikkelingslanden, aan de andere kant maakt Nederland het mogelijk dat grote internationale bedrijven belasting kunnen ontwijken.” Esmé Berkhout benadrukt dat de Nederlandse ontwikkelingshulp belangrijk is, zodat ontwikkelingslanden ook via eerlijke belasting bijvoorbeeld ongelijkheid aan kunnen pakken en uiteindelijk iedereen die dat nodig heeft toegang kan krijgen tot gezondheidszorg en onderwijs.

Rekening verschuift naar burgers

Nederland moet ook maatregelen nemen om belastingontwijking te stoppen. „Dit is ook in het belang van heel veel Nederlanders, want het gaat om oneerlijke concurrentie tussen multinationals en midden-en kleine bedrijven. En als multinationals belasting ontwijken verschuift de rekening van publieke voorzieningen naar de burgers. Bepaalde multinationals verschuiven hun eigen rekening naar de burgers. Door bijvoorbeeld hogere BTW, of doordat er meer betaald moet worden voor zorg of onderwijs. Of doordat deze door minder investeringen vanuit de overheid van lagere kwaliteit raken.

Wat je zelf kan doen? „Het is belangrijk dat je goed op de hoogte blijft van de laatste ontwikkelingen. Als er weer verkiezingen komen is dit een punt om je besluit te nemen.”